ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ SOLARIS-ΑΦΙΕΡΩΜΑ Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΤΟ ΘΕΩΡΗΜΑ

Μαρ 09, 2014 Κινηματογράφος 0

ΣΧΟΛΙΟ ΠΕΡΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Την Τρίτη 11 Μαρτίου 2014, στο Café Bazaar, Παπαμάρκου 34, πίσω από την πλατεία Άθωνος, κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους, στη Θεσσαλονίκη, συνεχίζεται το αφιέρωμα στον Εσωτερικό λόγο στον κινηματογράφο. Με το «Θεώρημα» (1968), του Πιέρ-Πάολο Παζολίνι, θα βουτήξουμε σε παράξενο κινηματογραφικό τοπίο, μια μεταφορά του αστικού και βιομηχανικού χώρου πρώτα στη λογοτεχνική και μετά στην κινηματογραφική αφήγηση. Μαζί με αυτή την ταινία θα έχουμε μια έκπληξη: δεν μπορέσαμε να μην αναφερθούμε στον Αλέν Ρενέ, στο μεγάλο αριστερό και ανένταχτο διανοητή, για αυτό θα προβληθεί μια ταινία του μικρού μήκους, πριν αυτή του Παζολίνι, η οποία έχει να κάνει και με τον ολοκληρωτισμό της σημερινής κοινωνίας.

Η σεξουαλική ελευθερία δοκιμάζεται σε αυτή την ταινία. Άλλωστε ο Παζολίνι ήταν ήδη θύμα των ερωτικών προκαταλήψεων της ιταλικής κοινωνίας, τόσο των καθολικών όσο και των κομμουνιστών, ήταν ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα και δεν είχε γίνει αποδεκτός ούτε από τους μεν ούτε από τους δε. Από την άλλη, εκείνη την εποχή η σεξουαλική ελευθερία ήταν το ζητούμενο. Ο Μάης του ΄68 είχε ξεκινήσει με αυτό το κεντρικό σύνθημα και κυρίως ήταν εναντίον των άλογων απαγορεύσεων. Η ταινία διαπραγματεύεται αυτή την ελευθερία και, εμμέσως πλην σαφώς, γενικά την ελευθερία του ανθρώπου σε μια κοινωνία που καταπίεζε τους ανθρώπους στο πλαίσιο του ιμπεριαλισμού που μόλις είχε αναπτυχθεί στη δυτική κοινωνία.

Η φωνή του Παζολίνι έρχεται να ενωθεί με τη φωνή του Γκοντάρ, αυτή τη φορά εναντίον της αποικιοκρατίας. Το αίτημα της ταινίας θα γίνει αργότερα κεντρικό σύνθημα στην αριστερά της Ιταλίας και θα χωρίσει την ιταλική κοινωνία σε δύο μεγάλα στρατόπεδα: στους συντηρητικούς και στους φιλελεύθερους. Είναι αυτονόητο λοιπόν ότι εκτός από καλλιτεχνική και αφηγηματική αξία έχει πολιτικό χαρακτήρα και μάλιστα προωθημένο για την εποχή του. Πολιτικό χαρακτήρα έχει και η ταινία του Αλέν Ρενέ, με πιο άμεσο τρόπο αυτή τη φορά.

Στην ταινία του Αλέν Ρενέ έχουμε κάτι το ανάλογο. Η παραγωγή είναι του 1955. Περίπου δέκα χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο φακός εστιάζει στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία και περιγράφει τις καταστάσεις με βλέμμα αποστασιοποιημένο. Στην αρχή το σχόλιο είναι απόμακρο, προσπαθεί να κρατήσει μια απόσταση από το ανθρώπινα αποδεκτό και στη συνέχεια μπαίνει πιο βαθιά στο νόημα. Η αισθητική είναι υψηλής αξίας. Το σχόλιο είναι υποκειμενικό, θα μπορούσαμε να πούμε παραληρηματικό, περιγράφει την παράνοια με έναν ιδιόμορφο τρόπο. Έτσι το απάνθρωπο δείχνεται με πιο δυνατό τρόπο, το σοκ είναι πιο ισχυρό, το ντοκιμαντέρ ξεφεύγει και θεμελιώνει τη δική του αφήγηση. Στο σενάριο έχει άλλωστε συνεργαστεί και ο διακεκριμένος ντοκιμαντερίστας, ο Κρις Μαρκέρ. Η ταινία περιγράφει με δυνατό τρόπο τον ολοκληρωτισμό της κοινωνίας και για αυτό είναι επίκαιρη και σήμερα.

Την Τρίτη 11 Μαρτίου 2014 θα προβληθεί η ταινία του Μπέλα Ταρ, «Οι αρμονίες του Βερκμάιστερ». Ταινία του 2000 που μας μεταφέρει στην ουγγρική κοινωνία, δείχνει το παράλογο, τον αποκλεισμό του ανθρώπου και την ισορροπία που ψάχνει να βρει το άτομο, μέσα από την αναζήτηση του εαυτού του. Ο Μπέλα Ταρ είναι από αυτούς τους σκηνοθέτες που προτείνουν νέες αφηγηματικές δομές και αισθητικές μορφές στον κινηματογράφο.

Υπενθυμίζουμε ότι οι προβολές θα γίνονται στο Cafe Bazaar, Παπαμάρκου 34, πίσω από την πλατεία Άθωνος, κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους, στη Θεσσαλονίκη, στις 8.00 μ.μ., κάθε Τρίτη. Για την ταινία θα μιλήσει ο Γιάννης Φραγκούλης, θεωρητικός του κινηματογράφου, και ο Μιχάλης Αγραφιώτης, σκηνοθέτης του κινηματογράφου-εκπαιδευτικός. Στη συζήτηση θα ερευνηθεί το θέμα της ελευθερίας του ανθρώπου μέσα στη σύγχρονη κοινωνία, το μεγάλο και καυτό θέμα του αυταρχισμού που σήμερα δοκιμάζει το κοινωνικό σύνολο.