ΣΑΤΙΑΖΙΤ ΡΑΪ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ 04

Απρ 21, 2014 Κινηματογράφος 0

SATYAJIT RAY

η καθιέρωσή του

Ο Ray καθιερώνεται πλέον παγκοσμίως. Το όνομά του εγγράφεται πλέον ως δημιουργός στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Η φήμη του ξεπερνά τα όρια της Ινδίας και το κινηματογραφικό του στιλ συναντά αυτό των ευρωπαίων συναδέλφων του. Θα δουλέψει πλέον μέχρι το θάνατό του αποκλειστικά ως σκηνοθέτης και θα βάλει βαθιά το στίγμα του στο πεδίο που ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος συναντά τον ασιατικό. Το αφιέρωμα της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris θα έχει ενδεικτικά τρεις ταινίες του, σαν το ελάχιστο δείγμα της προσφοράς του στην τέχνη του κινηματογράφου

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

Μερικούς μήνες αργότερα, στις 26 Αυγούστου 1955, το «Pather panchali» προβλήθηκε τελικά στην Καλκούτα. Χρησιμοποιώντας την εμπειρία του στη διαφήμιση, ο Ray σχεδίασε πέντε μεγάλες αφίσες, ανάμεσα σε αυτές και μια 8Χ20 πόδια. Ήταν ο Apu και η Durga τρέχοντας σ’ένα τοπίο στο οποίο ένας μουσώνας το είχε σκοτεινιάσει και τα σύννεφα το είχαν σκεπάσει, ο Pather Panchali είναι ο μοναδικός θρύλος. Η ταινία πήγε καλά στις πρώτες δύο εβδομάδες. Την τρίτη εβδομάδα το κοινό απαιτούσε και η ταινία προβλήθηκε σε τρεις αίθουσες. Οι αίθουσες είχαν υπογράψει συμβόλαιο για έξι εβδομάδες. Η ταινία έπαιξε σε άλλη αλυσίδα αιθουσών για άλλες επτά εβδομάδες. Έγινε εμπορική επιτυχία.

Στο Ray και στο συνεργείο του έτυχαν διάφορα γεγονότα. Ο Dr. B. C. Roy, ο οποίος είχε δει την ταινία νωρίτερα, οργάνωσε μια προβολή για τον Pandit Jawaharlal Nehru, τον Πρωθυπουργό της Ινδίας, ο οποίος είχε επισκεφθεί την Καλκούτα. Ο Nehru συγκινήθηκε από την ταινία και επιβεβαίωσε ότι το «Pather panchali» θα προβληθεί στο Φεστιβάλ Καννών, το 1956, αντίθετα με μία κίνηση που ήταν αντίθετη με τη συμμετοχή του σε αυτό.

Η προβολή στις Κάννες έγινε μια μέρα εορτής, τα μεσάνυχτα. Κατά συνέπεια, πολλά μέλη της κριτικής επιτροπής δεν είχαν παρευρεθεί. Αντίθετα με κάποιες κριτικές και με φίλους του Ray, η Lindsay Anderson και ο Andre Bazin ήταν ενθουσιασμένοι, οργανώθηκε μια άλλη προβολή με όλα τα μέλη της κριτικής επιτροπής. Η ταινία κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής, για το «Καλύτερο Ανθρώπινο Ντοκουμέντο», εκτός αυτού κέρδισε δώδεκα βραβεία τόσο στην Ινδία όσο και σε διάφορα Φεστιβάλ, ανάμεσα σε αυτά για την Καλύτερη Ηθοποιό για την Chunibala, στο ρόλο της Indir Thakrun, στη Μανίλα. Αυτή η αναγνώριση τον έσπρωξε να πάρει τη μεγάλη απόφαση. Αποφάσισε να παραιτηθεί από τη διαφήμιση και να ακολουθήσει την καριέρα του σκηνοθέτη, πλήρους απασχόλησης. Η πρώτη του ταινία, η «Pather panchali», καθιέρωσε το Satyajit Ray ως ένα παγκοσμίου κλάσεως σκηνοθέτη.

ΜΙΑΤΑΙΝΙΑΤΟΧΡΟΝΟ

Η επιτυχία του «Pather panchali» έδωσε στο Ray τον απόλυτο έλεγχο στις προσωπικές του ταινίες. Συγγραφέας, σκηνοθέτης, υπεύθυνος κάστινγκ, συνθέτης, από το 1961, ήταν οι ιδιότητές του στην κινηματογραφική του καριέρα. Βασισμένες πάνω στο ίδιο μυθιστόρημα, οι ταινίες «Aparajito» («The Unvanquished»), 1956, «Apursansar» («The world of Apu»), 1959, συμπληρώνουν την τριλογία του Άπου («The Apu trilogy»). Η «Aparajito» ήταν η δεύτερη ταινία του, αναφερόταν σε ένα νεαρό που ήθελε την ελευθερία του από την προστασία και την αγάπη της μητέρας του. Η ταινία κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία.

Αυτό που ακολούθησε ήταν μια μακριά καριέρα ως ένας παγκοσμίου κλάσης κινηματογραφιστής. Μέχριτο 1981 ήθελενακάνειμιαταινίακάθεχρονιά. Οιεπόμενεςταινίεςτου: «Parash pathar» («The philosopher’s stone»), 1958, «Jalsaghar» («The music room»), 1958, «Devi» («The goddess»), 1960, «Teen Kanya» («Two daughters»), 1961, «Kanchenjungha» (1962), «Charulata» («The lonely wife»), 1964, «Pratidwandi» («The adversary»), 1970, «Shantranj ke khilari» («The chess players»), 1977, και «Ghare baire» («Home and the world»), 1984.

Το 1961, ο Ray επανέφερε στη ζωή το Sandesh, ένα περιοδικό για παιδιά που είχε ιδρύσει ο παππούς του, στον οποίο συνέχιζε να αποδίδει τιμές με τις εικονογραφήσεις, τους στίχους και τις ιστορίες του που έφτιαχνε σε όλη τη ζωή του. Είχε γράψει αναρίθμητες μικρές ιστορίες, άρθρα και διηγήματα στη Μπεγκάλη. Τίμησε αρκετά την παιδική λογοτεχνία αυτής της περιοχής. Οι περισσότερες αφηγήσεις του γράφτηκαν από την ηλικία των δέκα ετών. Οι αστυνομικές ιστορίες του έγιναν ιδιαίτερα αγαπητές στο κοινό. Οι ιστορίες του ήταν απλές και διασκεδαστικές. Τα θέματα ήταν διάφορα, όπως οι περιπέτειες, οι αστυνομικές ιστορίες, οι φανταστικές αφηγήσεις, τα επιστημονικής φαντασίας και τρόμου αφηγήματα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σαράντα χρόνια κινηματογραφίας, με μία ταινία ανά χρόνο, διεκόπησαν από την ευαίσθητη κατάσταση της υγείας του, στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Η ταινία του Ray «Gahre baire» («Home and the world»), 1984, βασισμένη σε ένα μυθιστόρημα του Rabindranath Tagore, ήταν μια επιστροφή στις πρώτες του κινηματογραφικές αποδόσεις λογοτεχνικών έργων. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων υπέφερε από δύο εμφράγματα και ο γιος του, Sandip Ray, ολοκλήρωσε το έργο, βασισμένος στις λεπτομερείς οδηγίες που είχε γράψει.

Η κακή κατάσταση της υγείας του τον κράτησε μακριά από την ενεργή κινηματογραφική δράση για περίπου τέσσερα χρόνια. Το 1989 επανήλθε με μία ταινία βασισμένη στον Ίμπσεν, τον «Εχθρό του λαού», με τίτλο «Ganashatru» («Enemy of the people»), 1989. Ακολούθησαν οι ταινίες «Shakha prashakha» («Branches of the tree»), 1990, και «Agantuk» («The stranger»), 1991. Αυτή η σειρά των ταινιών ήταν η τελευταία του. Πολλοί κριτικοί και ιστορικοί κινηματογράφου βρήκαν ότι αυτές ήταν η πρόωρη αποχώρησή του από τον κόσμο του κινηματογράφου.

Το 1992 δέχτηκε το Όσκαρ για την προσφορά του στον κινηματογράφο, για όλη τη ζωή του, ενώ βρισκόταν άρρωστος στο κρεβάτι του στην Καλκούτα. Από τη δορυφορική τηλεόραση μεταδόθηκε το βραβείο Bharat Ratna (The jewel of India), η τελευταία τιμή από την Ινδία. Πέθανε στις 23 Απριλίου 1992.

Γιάννης Φραγκούλης