ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ SOLARIS-ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΑ ΣΚΕΠΤΙΚΟ

Ιούν 14, 2014 Κινηματογράφος 0

ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ

ΣΤΗΝ ΑΛΛΑΜΑΝΗ

Μετά τη μεγάλη επιτυχία του Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Στοές Θεσσαλονίκης, τις προβολές που έγιναν σε τρεις στοές στη Θεσσαλονίκη, η Κινηματογραφική Λέσχη Solaris αποφάσισε να επεκτείνει τις δραστηριότητές της και να προσθέσει άλλη μία μέρα στο βδομαδιάτικο πρόγραμμα προβολών της. Διαλέξαμε τη στοά Αλλαμανή, η οποία οδηγεί από τη Λέοντος Σοφού 18 στην Τύπου 3 (πίσω από το Ωδείο στη Φράγκων), γιατί το στιλ της έχει κάτι το καθαρά κινηματογραφικό, οι προβολές γίνονται κάθε Τετάρτη στις 8.00 μμ.

Θα προσπαθούσαμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: ποιο είναι αυτό το στοιχείο που μας τραβάει στην επιλογή των στοών; Μια στοά έχει δύο διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία σχετίζονται μεταξύ τους, αλλά μπορεί κάποιος να τα εξετάσει αυτόνομα. Το πρώτο από αυτά είναι ότι η κάθε στοά είναι ένας αυτόνομος χώρος, με τη δική του αρχιτεκτονική και τη χρήση του, σε αυτό το χώρο υπάρχουν σημάδια, μέσα στο χωροχρόνο και στη μνήμη, που δημιουργούν ένα ολόκληρο αφηγηματικό κόσμο, εντελώς διαφορετικό για την κάθε στοά. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι η κάθε στοά σχετίζεται με ένα σημείο της με το οικοδόμημα κάτω από το οποίο βρίσκεται και με δύο ή περισσότερα σημεία της με το αστικό περιβάλλον της πόλης. Ουσιαστικά είναι ένας αυτόνομος χώρος συσχετιζόμενος, συγχρόνως, με τους άλλους της ίδιας πόλης.

Με άλλα λόγια, μία στοά θα μπορούσε να ήταν οπουδήποτε, άρα δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια χωρικά στην πόλη ενώ έχει, σε δεύτερη θεώρηση, ένα πολύ συγκεκριμένο προσδιορισμό. Αυτό μας θυμίζει το αναφέρον και το αναφερόμενο ή το σημαίνον και το σημαινόμενο, το πρώτο είναι αυθαίρετο ενώ το δεύτερο είναι απόλυτα συγκεκριμένο και αποδίδει την έννοια, της αφήγησης που δομείται, με απόλυτη ακρίβεια. Εκτός αυτών, η κάθε στοά είναι ένα μέρος του αστικού περιβάλλοντος που μπορεί να ιδωθεί μόνο του και σαν ενιαίο αστικό σύνολο συγχρόνως. Σε αυτή την τελευταία διαπίστωσή μας βρίσκουμε την έννοια του μοντάζ, όπως περιγράφεται από τον Αριστοτέλη (στο «Περί ποιητικής») και όπως εξασκείται σαν θεωρία και πρακτική στις αφηγηματικές τέχνες και, φυσικά, στον κινηματογράφο.

Γι’αυτό το λόγο είπαμε ότι η στοά είναι ένας καθαρά κινηματογραφικός χώρος, ιδωμένη απ’την οπτική γωνία της αφήγησης. Αυτό που κάνει ξεχωριστή τη στοά Αλλαμανή είναι τα σύγχρονης μορφής δομικά στοιχεία, η μεγάλη ιστορία της, το δάπεδο που θυμίζει βιομηχανικό τοπίο, οι τοίχοι και τα μαγαζιά που μας φέρνουν σ’ένα μοντέρνο χώρο. Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε σ’ένα κτίριο που λειτούργησε στο παρελθόν σαν καπνομάγαζο ενώ τώρα είναι ο χώρος που στεγάζονται επιχειρήσεις, θεατρική σχολή, τράπεζα, στούντιο ηχογράφησης κ.ά. Την ιστορία της στοάς μπορούμε να τη δούμε στο βίντεο που ακολουθεί.

Εδώ, λοιπόν, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τις προβολές μας με ένα είδος ανένταχτου κινηματογράφου, αντιδραστικού στο κραταιό κινηματογραφικό σύστημα του Χόλιγουντ, μια όμορφη απεικόνιση της πραγματικότητας των ΗΠΑ, τον Ανεξάρτητο Αμερικάνικο Κινηματογράφο. Η πρώτη προβολή έγινε με την ταινία «Ο θάνατος ενός Κινέζου πράκτορα στοιχημάτων», του Τζων Κασσαβέτης, του Ελληνοαμερικάνου πατέρα αυτής της κινηματογραφικής σχολής.

Θα συνεχίσουμε με τον «Ελέφαντα» (2003), του Γκας Βαν Σαντ, βασισμένη σε μια πραγματική ιστορία, τη δολοφονική επίθεση ενός μαθητή σε συμμαθητές και δασκάλους του, σε ένα γυμνάσιο στις ΗΠΑ. Ένα γεγονός που ήταν αφορμή όχι μόνο για αυτή την ταινία αλλά και για τη γνωστή ταινία ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ. Ο Γκας Βαν Σαντ συνεχίζει με πίστη και αξιώσεις την παράδοση του Αμερικάνικου Ανεξάρτητου Κινηματογράφου. Ακολουθεί η θρυλική ταινία του Τζιμ Τζάρμους (πρόσφατα τον είδαμε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), «Στην παγίδα του νόμου» (1986), όπου το περιθωριακό στοιχείο μπαίνει μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο και με απόλυτο σεβασμό περιγράφεται σα συμπεριφορά και ανθρώπινη αξία. Τελειώνουμε με το «Simple men» (1992), μια εξαιρετική ταινία του πρωτεργάτη αυτής της σχολής, του Χαλ Χάρτλεϊ, όπου η βία καταγράφεται σαν τέτοια, χωρίς να ωραιοποιηθεί ή να εξυμνηθεί, αλλά εξετάζεται σα μια ακόμη ανθρώπινη συμπεριφορά.

Γιάννης Φραγκούλης

Το πρόγραμμα των προβολών