19ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μαρ 13, 2017 Κινηματογράφος 0

3-12 Μαρτίου 2017

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΜΕΡΑΣ

Τα ντοκιμαντέρ τους προβάλλονται σήμερα στο 19^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Λίγο πριν τις προβολές, Έλληνες και ξένοι σκηνοθέτες, τα πρόσωπα της μέρας, μας μιλούν για τις ταινίες τους:

«Nowhere to hide»,  Άχμεντ Ζαραντάστ

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας υπήρχαν στιγμές που δεν μπορούσα πλέον να κάνω πίσω και να αφήσω τον πρωταγωνιστή μου και την οικογένειά του να αντιμετωπίσουν τη μοίρα τους. Πιστεύω ότι σε ένα πόλεμο, το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια. Ήθελα να καταλάβω τι πραγματικά συνέβαινε στο πεδίο των εξελίξεων. Νομίζω ότι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να προχωρούν μπροστά είναι η θέληση για επιβίωση και νίκη απέναντι σε οτιδήποτε καταστρεπτικό.

«To the moon and back», Σούζαν Μόργκαν Κούπερ

Φέρεις μία δυσβάσταχτη ευθύνη όταν ζητάς από κάποιον να ξαναζήσει μια τρομακτική εμπειρία μπροστά από την κάμερα. Καθώς «σκάβεις» όλο και πιο βαθιά, ανησυχείς διαρκώς ότι ο άνθρωπος που κινηματογραφείς θα καταρρεύσει συναισθηματικά και πνευματικά. Η πρόκληση είναι να συνεχίσεις να «σκάβεις», ενώ ταυτόχρονα προστατεύεις αυτό το άτομο με αγάπη και το προσεγγίζεις με ειλικρίνεια. Μετά το γύρισμα στη Βιρτζίνια, δεν μπορούσα να επιβιβαστώ στο αεροπλάνο για να γυρίσω στο σπίτι μου στο Λος Άντζελες. Νοίκιασα ένα δωμάτιο σε ένα μικρό ξενοδοχείο και έκλαιγα ανεξέλεγκτα επί δύο ημέρες.

«Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης», Μαργαρίτα Μαντα

Ο βασικότερος λόγος για τον οποίο μας αφορά σήμερα το έργο της Άλκης Ζέη, είναι γιατί στα βιβλία της εμπεριέχεται όλη η ιστορία της Ελλάδας του 20^ου αιώνα. Αυτό είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό, ειδικά σε μία χώρα σαν τη δική μας που διακονεί την αμνησία. Ως σύγχρονο ορίζουμε κάτι που μιλάει στο σήμερα, υπό αυτή την έννοια η Άλκη Ζέη δεν μπορεί παρά να θεωρείται μία, επί της ουσίας, σύγχρονη συγγραφέας.

«Wie bojen im Meer/drifting generation», Στέλλα Νικολέτα Δροσσά

Πιστεύω το πιο σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της αρνητικής επίδρασης της κρίσης είναι, παρόμοια όπως στην περίπτωση μιας ασθένειας, πρώτα η αποδοχή της κατάστασης. Όπως μας λέει μία πρωταγωνίστρια στην ταινία: «Μαθαίνεις ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ίσως να μαθαίνεις να ζεις με αυτή την ανασφάλεια». Για μένα, η δήλωση αυτή είναι ενδεικτική κάποιου που έχει ξεπεράσει την θυματοποίηση του και έχει αναπτύξει τη δύναμη και το θάρρος να βρει στρατηγικές ώστε να πάρει τη ζωή ενεργά στα χέρια του.  Είναι σημαντικό να μην παραμένει κανείς καθηλωμένος, λόγω άρνησης.

 «ΙΧΘΥΣ», Χρήστος Καραλιάς

Η οικογένεια που βλέπουμε στο ντοκιμαντέρ μου, δεν έχει απομακρυνθεί εντελώς απ’ τον κόσμο, έχει αποσπαστεί απ’ τα οργανωμένα συστήματα κοινωνικοποίησης, επιχειρώντας να φτιάξει ένα δικό της σύστημα. Είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε το εγχείρημά της, γιατί το αποτελέσματά του δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμα, ό,τι είναι να φανεί, θα φανεί με το πέρασμα του χρόνου. Η ιστορία τους, όμως, μας δίνει τροφή για σκέψη, και το σημαντικότερο είναι ότι μας βάζει στη διαδικασία να προβληματιστούμε πάνω στο αν οι δικοί μας θεσμοί κοινωνικοποίησης είναι γόνιμοι ή όχι.

«Portolago-φαντάσματα στο Αιγαίο», Ιωάννα Ασμενιάδου

Οι αντιστοιχίες της ιστορίας του Portolago με τη σύγχρονη προσφυγική κρίση είναι τόσες πολλές που σε κάποιο σημείο σκέφτηκα σοβαρά να αλλάξω την προσέγγιση της ιστορίας, επηρεασμένη από την πραγματικότητα του προσφυγικού έτσι όπως τη βιώνουμε, και στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, και τις ποικίλες αναλογίες με όσα περιγράφονται στο ντοκιμαντέρ μου. Γεγονός παραμένει ότι ο πόλεμος πάντα δημιουργεί πρόσφυγες. Όπως τότε, έτσι και τώρα, θύματά του είναι οι απλοί άνθρωποι, οι περιπέτειές των οποίων έχουν, διαχρονικά, πλήθος κοινών σημείων.

«Στρίγγλες»,  Άγγελος Κοβότσος

Από τότε που τις γνώρισα έχουν περάσει τρεισήμισι χρόνια. Μου είναι πια δύσκολο να θυμηθώ την πρώτη έμπνευση. Ωστόσο μπορώ να πω ότι όταν τις πρωτοαντίκρυσα ένιωσα ψυχική ευφορία: Θες γιατί είναι μουσικάρες; Θες γιατί η ομορφιά τους δεν είναι mainstream; (Και γι’ αυτό είναι πολύ όμορφες.). Θες γιατί πασχίζουν να είναι ομάδα αλλά ζορίζονται; Θες γιατί καθημερινά παλεύουν με θεούς και δαίμονες; Κοντολογίς: Είναι γυναίκες και είναι οι μούσες μου!

«Πεθαίνοντας στο γέλιο», Στέλιος Κούλογλου

Δεν θα προσκαλούσα στις προβολές της ταινίας τους σοβαροφανείς. Ξεκινάει με ένα πλαστικό πέος στη Φινλανδία και τελειώνει με τη μεγαλύτερη φάρσα στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές είναι ένας τρελός ευρωβουλευτής που παίζει γκολφ στο γραφείο του με το σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας, οι περίφημοι Yes Men και μια μυστική ομάδα που τραγουδά και διαλύει εμπορικά συνέδρια με το χαμόγελο στα χείλη. Αλλά τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση στη χώρα και τον κόσμο μας κάνει όλο και πιο μελαγχολικούς. Ντοκιμαντέρ κωμωδία λοιπόν; Γιατί όχι; Μήπως στις κηδείες δε λένε αστεία και ανέκδοτα για να απαλύνουν το πόνο;

«Village Potemkin», Δομήνικος Ιγνατιάδης

Ο χρήστης διακατέχεται από την ψευδαίσθηση της ανεξαρτησίας λόγω της αποκοπής του, νιώθει ότι πατάει στα πόδια του, δε φοβάται, αισθάνεται μία ανεξήγητη ασφάλεια (σαν την ασφάλεια της μήτρας) αλλά στην ουσία αυτό δεν υπάρχει. Το ντοκιμαντέρ μου δείχνει ότι τελικά δίνουμε μεγαλύτερο πάτημα σε όλους να μας ελέγξουν περισσότερο, στην οικογένεια, που προσπαθεί να μας σώσει αλλά φέρνει χειρότερα αποτελέσματα (γιατί δεν υπάρχει ενημέρωση) αλλά και στην ίδια την πολιτεία: με τη σύλληψη, με την κακοποίηση, με την οικονομική αφαίμαξη από γιατρούς και κλινικές που μόνο στο κέρδος αποσκοπούν.

Γιάννης Φραγκούλης

• Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης