43ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ: ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

Σεπ 23, 2020 Κινηματογράφος 0

43ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ

20-26 ΣΕΠΤΜΕΒΡΙΟΥ 2020

ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Επανερχόμαστε με μία ταινία που βρίσκεται ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, όπως και με ένα υβριδικό είδος, μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ, που ανιχνεύει τα ίχνη της Ιστορίας στον Άνθρωπο. Αυτές οι δύο ταινίες είναι στην αρχή και στο τέλος αυτού του κειμένου. Συνεχίζουμε έτσι την ανάγνωση των ελληνικών ταινιών, όπως τις βλέπουμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Δράμας.

Η Βίβιαν Παπαγεωργίου με την ταινία της «Χάνσελ», 17΄, μυθοπλασία, Ελλάδα, έγχρωμη, μας βάζει μέσα στον κόσμο των παραμυθιών. Ένα μικρό αγόρι πάει μία βόλτα στο δάσος, όπου του έχει απαγορέψει η μητέρα του να μπει, εκεί θα βρει ένα ζαχαρόσπιτο, το οποίο θα είναι μία φυλακή για αυτό -ή δεν είναι έτσι τα πράγματα; Το σενάριο είναι πολύ καλά δομημένο. Βλέπουμε το όνειρο και την πραγματικότητα να μπλέκονται το ένα με το άλλο. Η μητέρα, το αγόρι και ο κόσμος τους. Ποιος όμως είναι ο κόσμος τους; Το μήλο που δαγκώνει το αγόρι έχει σχέση με το δάσος και το σπίτι έχει πλέον πολλαπλή έννοια. Το μήλο είναι το απαγορευμένο ή η αμαρτία, όπως στο μύθο του Αδάμ και της Εύας. Το δάσος είναι το μέρος όπου θα εκτελεστούν οι κρυφοί πόθοι του αγοριού, αφήνει σημάδια για να το βρει η μητέρα του, εδώ θα δούμε αναφορές τόσο στην Κοκκινοσκουφίτσα όσο και στο παραμύθι του Χάνσελ. Αν θυμηθούμε την ψυχαναλυτική θεώρηση του μύθου της Κοκκινοσκουφίτσας από τον Έριχ Φρομ, θα καταλάβουμε ότι το μονοπάτι που χαράζει το αγόρι είναι οι πόθοι του που απαγορεύονται από τους μεγάλους, η τιμωρία είναι ο κίνδυνος από το λύκο που εδώ είναι ένας άντρας που θέλει το παιδί δικό του. Η μητέρα τελικά βρίσκει το σπίτι και προσπαθεί να βγάλει το παιδί από εκεί. Θα τα καταφέρει μόνο αν πιστέψει στο παραμύθι.

Ή μήπως πάλι δεν είναι έτσι τα πράγματα; Στο τέλος η ιστορία περιπλέκεται και βλέπουμε πλέον τη μητέρα και το γιο της να κινδυνεύουν από τον άντρα, όμως βλέποντας καλύτερα και αναγνωρίζοντας ότι το σπίτι για το παιδί είναι η επιστροφή στη μήτρα, δηλαδή η ασφάλεια και η απόλαυση, εδώ αναγνωρίζουμε ότι έχουμε να κάνουμε με την υστερία του παιδιού που έχει δημιουργηθεί από τον κόσμο των ενηλίκων -ίσως και από τη μητέρα του-. Οι φοβίες του πηγάζουν από εκεί και η μητέρα πλέον δεν μπορεί να τον προστατέψει, χάνει το ρόλο της μήτρας, το παιδί ζει στην ανασφάλεια για να βρει, αργότερα, το δικό του δρόμο, μέσα από την υστερία του και το φόβο, πλέον, του Άλλου. Μία ιστορία με πολλές αναγνώσεις που μας καθήλωσε. Η σκηνοθεσία πολύ προσεγμένη, το σενάριο αριστοτεχνικά δομημένο, η φωτογραφία εξαιρετική απέδιδε το συναίσθημα, τα σκηνικά και τα κοστούμια εξαιρετικά για να αποτυπώσουν την παράσταση των χαρακτήρων. Στη σκηνοθεσία και το σενάριο η Βίβιαν Παπαγεωργίου, στη φωτογραφία ο Θρασυβουλος Μιταυτσής, στο μοντάζ η Μαρία Κουνάβη, στα σκηνικά η Βάλια Τσέρου, ερμηνεύουν οι Άγγελος Καραμηνάς, Ανδρομάχη Μακρίδου, Νέστορας Κοψιδάς.

Μία απλή ιστορία από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μας διηγείται ο Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος στην ταινία του «Ανάπαυσις», 17΄, μυθοπλασία, Ελλάδα, έγχρωμη. Κάποιοι στρατιώτες βγαίνουν από το οχυρό τους, την ημέρα, για να κάνουν κάποιες εργασίες, μέσα στην ομορφιά του δάσους ξεχνιόνται και βρίσκουν για λίγο τη χαρά και το παιχνίδι, το βράδυ θα επιστρέψουν στον πόλεμο. Απλή αφήγηση μας μιλά υπαινικτικά για τη βία του πολέμου. Καλό μοντάζ που φτιάχνει τους χαρακτήρες, η φωτογραφία αρκετά καλά αποδίδει το νατουραλισμό. Θα θέλαμε η σκηνοθεσία να μας πήγαινε πιο πέρα, στο όνειρό τους για μία άλλη ζωή, κάτι που θα το έκρυβε για να το ανακαλύψουμε, να βρούμε τη δύναμη της ειρήνης. Αυτό γίνεται αλλά με πιο αδύναμο τρόπο σε αυτή την ταινία. Στη σκηνοθεσία και το σενάριο ο Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος, στη φωτογραφία ο Γιάννης Καραμπάτσος, στο μοντάζ ο Νίκος Γαβαλάς, ερμηνεύουν ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος.

Η ταινία «Το νόημα του Αυγούστου», 26΄, μυθοπλασία, Ελλάδα, έγχρωμη, του Μάνου Παπαδάκη, αφηγείται την παραμονή ενός εργάτη στη βίλα του αφεντικού του, όταν αυτός θα πάει διακοπές. Η δράση είναι έντονη, τα γεγονότα τρέχουν το ένα πίσω από το άλλο, αλλά μέσα σε αυτό τον κόσμο βίας και παραφροσύνης, εκτός του συναισθήματος της τρέλας και της παράνοιας, δεν παράγεται κάτι άλλο. Το μοντάζ είναι γρήγορο, θυμίζοντας αμερικάνικες ταινίες δράσης, η σκηνοθεσία είναι προσεγμένη, όμως όλα αυτά τα καλά στοιχεία πέφτουν στο κενό αφού το νόημα που η  ταινία θέλει να επικοινωνήσει είναι πολύ περιορισμένο. Στη σκηνοθεσία και το σενάριο ο Μάνος Παπαδάκης, στη φωτογραφία ο Γιώργος Φρέτντζος, στο μοντάζ ο Γιάννης Χαλκιαδάκης, ερμηνεύουν οι Παύλος Ιορδανόπουλος και Μαίρη Μηνά.

«Μελατονίνη», 13΄, μυθοπλασία, Ελλάδα, έγχρωμη, είναι η ταινία του Νίκου Πάστρα. Με καμβά την ηλεκτρονική μουσική κτίζεται μία ερωτική ιστορία.  Το σενάριο είναι πολύ απλό, το ζητούμενο είναι αν ο έρωτας θα μπορεί να νικήσει το ψυχολογικό πρόβλημα της κοπέλας και του αγοριού. Αυτή φοβάται να κοιμηθεί επειδή νομίζει ότι θα πεθάνει. Αυτός βρίσκει καταφύγιο στον ύπνο. Βρίσκονται σε μία συναυλία και μετά στο σπίτι κάνουν έρωτα παθιασμένο. Η ερωτική διάθεση όμως δεν μπορεί να τους δείξει ποια είναι η πραγματική ζωή. Ξαναπέφτουν στις φοβίες τους. Το μοντάζ ακολουθεί το ρυθμό της μουσικής, δεν μπορεί έτσι να μας βάλει μέσα στους χαρακτήρες, αλλά μόνο να μας δείξει τη δράση τους, το περίβλημα της ψυχής τους. Η σκηνοθεσία περιορίζεται στο να περιγράφει, ενώ πολλές φορές βάζει το θεατή στον πυρήνα του χαρακτήρα χωρίς να έχει περιγράψει κάτι από αυτόν, έτσι είναι αδύνατον να δούμε την προέκταση αυτής της αφήγησης. Στη σκηνοθεσία και το σενάριο ο Νίκος Πάστρας, στη φωτογραφία ο Πέτρος Νούσιας, στο μοντάζ ο Γιώργος Ζαφείρης, ερμηνεύουν οι Θοδωρής Νάστος και Ναταλία Σουίφτ.

Η Θέλγια Πετράκη υπογράφει την ταινία «Bella», 24΄, μυθοπλασία-ντοκιμαντέρ, Ελλάδα, έγχρωμη. Έχουμε ένα ή περισσότερα γράμματα μιας γυναίκας προς τον άντρα, τον οποίο αγαπά. Βλέπουμε, σε αντίστιξη σκηνές από τη ζωή με την οικογένειά της στην Ελλάδα, ενώ αυτός ζει στην τότε Σοβιετική Ένωση. Η ιστορία γίνεται λίγο πριν την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Το συναίσθημα της γυναίκας,  η μελαγχολία της, υπονοούν τα συναισθήματα του άντρα. Ο θεατής βλέπει σκηνές από τη ζωή τους, όταν ήταν μαζί, και ερωτικές σκηνές τους. Μπορεί έτσι να τοποθετήσει την αφήγηση σε κάποιο χρόνο και σε ένα χώρο. Πίσω, λοιπόν, από αυτή την ερωτική ιστορία κρύβεται η νεότερη ιστορία της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Αμερικής. Μπορούμε να δούμε το αντίκτυπο των πολιτικών στον άνθρωπο και τις αλλαγές στην κοινωνία και στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, οι οποίες μας οδηγούν σε μία πιο απρόσωπη και αλλοτριωμένη κοινωνία. Η αποσάθρωση της συνοχής του κοινωνικού ιστού και οι πληγές του καθενός είναι ένα τραύμα που αφορμίζει. Πολύ προσεχτικά η σκηνοθεσία βάζει αυτές τις ψηφίδες και φτιάχνει ένα βιτρό που θα μπορούσε να ήταν μία άλλη  κόλαση του Δάντη, ένα tableaux vivant. Αξιόλογη παραγωγή σε ένα υβριδικό είδος, ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Στη σκηνοθεσία και στο σενάριο η Θέλγια Πετράκη, στη φωτογραφία ο Manu Tilinski, στο μοντάζ η  Μυρτώ Καρρά, ερμηνεύουν οι Έλενα Τοπαλίδου, Νίκος Κουρής, Έλενα Μεγγρελή, Άδωνης Χατζηπόπης και Θεοφανία Ντόκου.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ

• Φεστιβάλ Δράμας