ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2013-ΤΡΙΤΗ ΜΕΡΑ

Νοέ 02, 2013 Κινηματογράφος 0

ΘΑΥΜΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ

Φαίνεται ότι η θεματολογία του κοινωνικού περιθωρίου και η θέση του στην κοινωνία, ειδικά σε αυτή του δυτικού τύπου, δεν παύει να απασχολεί τους κινηματογραφιστές παγκοσμίως. Από την πρώτη μέρα του 54^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης δύο τέτοιες περιπτώσεις είχαμε.

ΤΟ ΘΑΥΜΑ

Η πρώτη από αυτές είναι η ταινία του Juraj Lehotsky, «Θαύμα» («Miracle»), 2013. Η ταινία αυτή είναι τσέχικη και σλοβάκικη παραγωγή, μας φέρνει πάλι στο μυαλό τον τσεχοσλοβάκικο κινηματογράφο, όμως σε μια έκδοση πολύ ελαφριά που έχει πάρει κλίση προς τον αμερικάνικο κινηματογράφο. Εδώ έχουμε την ιστορία της Έλα. Είναι μια κοπέλα που ζει μαζί με τη μητέρα της μέχρι τη στιγμή που θα ανακαλύψει το νέο φίλο που αυτή έχει φέρει στο σπίτι. Παραβιάζει τους κανόνες της καλής συμπεριφοράς και το αποτέλεσμα είναι να την πάνε σε αναμορφωτήριο.

Στην ταινία παρατηρούμε τη διαδρομή της μέσα σε αυτό το Ίδρυμα, τους απάνθρωπους νόμους που ισχύουν σε αυτό, την απόπειρά της να αποδράσει, την επιτυχημένη απόδρασή της, την επανασύνδεσή της με το φίλο της και τελικά την επανένταξή της στην κοινωνία. Τα γεγονότα περνούν με τον πλέον απλό τρόπο, χωρίς να μας βάζουν πολύ στο παγκόσμιο, να ξεφεύγουν από την Τσεχία ή τη Σλοβακία. Παρόλα αυτά, έχουμε μια καλοφτιαγμένη ταινία, η οποία έχει πάρει Ειδική Μνεία στο Φεστιβάλ Κάρλοβι Βάρι, στην Τσεχία.

ΤΑΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ

Από την Τσεχία θα πάμε στην Κούβα, σε μια συμπαραγωγή Κούβας, Γαλλίας και Παναμά, στην ταινία «Μελάσα» («Molasses»), 2012, του Carlos Lechuga. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μια καθαρά πολιτική ταινία, η οποία ξέφυγε από τα δίχτυα της λογοκρισίας, αφού μόνο η Ακαδημία Κινηματογράφου της Κούβας είναι η μοναδική εταιρεία-φορέας που μπορεί να παράξει ταινίες στην Κούβα, άρα αυτή θα έδιδε την έγκριση η ταινία να παιχτεί στους κινηματογράφους.

Εδώ η κάμερα επικεντρώνει την προσοχή της σε ένα μικρό χωριό της Κούβας, όπου το σοσιαλιστικό όραμα φαίνεται ότι έχει σβήσει εντελώς. Η εξαθλίωση τω κατοίκων, η πορνεία και η μαύρη αγορά τροφίμων ευδοκιμούν και είναι ένα μέσο πλουτισμού για τους κατοίκους. Ο παράνομος έρωτας και οι ευκαιριακές ερωτικές σχέσεις δημιουργούν προβλήματα στον κόσμο. Η εκπαίδευση είναι σε δεύτερη μοίρα, εκεί όπου η κεντρική εξουσία δεν έχει δώσει τη δέουσα προσοχή. Τελικά τίποτε δεν μπορεί να λυθεί, η κατάσταση παραμένει κρίσιμη και μόνο η κρατική προπαγάνδα μένει να μας δείχνει μια καλή βιτρίνα.

Ο ΙΕΡΕΑΣ ΠΟΥ ΕΓΚΥΜΩΝΕΙ

Καταλήγουμε σε μια κωμωδία, συμπαραγωγή Κροατίας και Σερβίας, «Τα παιδιά του ιερέα» («The priest’s children»), 2013, του Vinko Bresan. Μια κωμωδία που, στο τέλος , αλλάζει εντελώς και γίνεται μια τραγική αφήγηση. Η αλήθεια είναι ότι το τραγικό ή το πικρό γέλιο υπήρχε σε όλη την ταινία. Ο ιερέας ζει στη σκιά του γέρου προκατόχου της θέσης του, προσπαθεί να κερδίσει το ποίμνιό του, αλλά δεν τα καταφέρνει. Θα δώσει όμως τη μάχη του όταν θα τρυπάει τα προφυλακτικά, σε συνεργασία με τον περιπτερά, στην αρχή, και του ιδιόρρυθμου φαρμακοποιού, στη συνέχεια.

Οι κωμικές καταστάσεις είναι πολλές. Οι ανατροπές πάρα πολλές, το κωμικό αρχίζει να χάνει την κωμική του ένταση, όταν η ταινία πλησιάζει προς το τέλος της. Το αποτέλεσμα του φανατισμού του ιερέα, που έρχεται από τη δογματική αποδοχή των ρήσεων του Πάπα, είναι μια σκέτη τραγωδία. Χάνει τον έλεγχο της κατάστασης και επικρατεί το χάος. Το τραγικό κερδίζει τη θέση του όταν αποκαλύπτεται η σαπίλα της εκκλησίας: ο γέρος ιερέας έχει βιάσει μια μικρή κοπέλα, ο επίσκοπος δεν ενδιαφέρεται παρά για την καλή βιτρίνα της εκκλησίας του, οι πιστοί κάθε άλλο παρά πιστοί στο χριστιανισμό ήταν.

Εκπληκτική η θεώρηση της ταινίας στο μεγάλο θέμα της εξομολόγησης: εξομολογούμαστε για να ξεχαστούν και να σβηστούν όσα έχουν γίνει ή για να μάθουμε από τα λάθη που έχουν γίνει στο παρελθόν; Στη χριστιανική ειδωλολατρία ισχύει το πρώτο. Αυτό όμως είναι το πιο μεγάλο λάθος, αφού δεν είμαστε ικανοί να δεχτούμε το λάθος, αλλά να υποταχτούμε άνευ όρων σε μια ψυχική καταπίεση μιας απάνθρωπης και ανιστόρητης θεώρησης. Η ταινία μας κράτησε. Είναι η πέμπτη ταινία μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη που υπηρετεί με απόλυτη σοβαρότητα το πολύ δύσκολο είδος της κωμωδίας.

Γιάννης Φραγκούλης