56ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Νοέ 15, 2015 Κινηματογράφος 0

ΔΥΝΑΤΑ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ

ένας απολογισμός

Στο εισαγωγικό κείμενό μας για το 56^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης λέγαμε ότι ίσως το νούμερο 56 θα ήταν τυχερό. Κατά ένα μεγάλο ποσοστό πέσαμε έξω. Ελπίζαμε το 2015 ότι θα ήταν η χρονιά που το φεστιβάλ θα έβλεπε την πραγματικότητα και θα χάραζε μία άλλη πορεία. Αντί αυτού παρατηρήσαμε ότι οι διευθύνοντες αυτού του θεσμού εθελοτυφλούν, εξαγγέλλουν και άλλα μεγαλόπνοα σχέδια, προσπαθούν να πιάσουν την ουτοπία τους και δεν τα καταφέρνουν. Σε αυτό τον μικρό απολογισμό για το φεστιβάλ θα δείξουμε τα αδύνατα και τα καλά σημεία, θα κάνουμε τις προτάσεις μας, με την ελπίδα να τις ακούσουν αυτοί που πρέπει να τις ακούσουν.

ΤΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο μικρός προϋπολογισμός φέτος δεν ήταν τόσο το πρόβλημα όσο έδειξε το αληθινό πρόσωπο αυτού του φεστιβάλ. Καταλάβαμε όλοι ότι η πραγματική αξία αυτού του φεστιβάλ δεν είναι η διαφημιζόμενη μέχρι τώρα, το τρίτο φεστιβάλ στην Ευρώπη, όπως έλεγαν με μία υπέρμετρη υπεροψία, αλλά ένα μέτριας αξίας επαρχιακό φεστιβάλ που δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με αυτό της Σόφιας ούτε με αυτό της Κωνσταντινούπολης. Ας δούμε αυτά τα προβλήματα που φάνηκαν πιο έντονα αυτή τη φορά και ας πούμε, απ’την αρχή, ότι δεν είμαστε θιασώτες των μεγάλων και λαμπερών διοργανώσεων, αλλά των συμμαζεμένων και ουσιαστικών.

Το φεστιβάλ απαρτίζεται από τέσσερα μέρη: το κοινό, τους Έλληνες σκηνοθέτες και παραγωγούς, τους δημοσιογράφους και το προσωπικό του. Βλέποντας κανείς τη λειτουργία του πιστεύει ότι αυτοί που είναι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό του δε βλέπουν παρά μόνο το κοινό αγνοώντας αυτούς που θα του δώσουν την κινητήριο δύναμη για να μπορέσει να ανακτήσει τις δυνάμεις του.

Οι Έλληνες σκηνοθέτες και παραγωγοί είναι οι συνέταιροι του φεστιβάλ. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης χωρίς αυτούς θα μπορούσε να είχε γίνει οπουδήποτε στον κόσμο. Άρα έχει ζωτική ανάγκη τόσο τους σκηνοθέτες όσο και τους παραγωγούς κινηματογράφου. Αυτοί θα του δώσουν τις ταινίες τους. Κατά συνέπεια θα πρέπει αυτοί να βλέπουν όσο το δυνατόν περισσότερες ταινίες και να διευκολύνονται για να έρθουν σε επαφή με τους συναδέλφους τους απ’τις άλλες χώρες. Αντί αυτού τους επιτρέπεται να βλέπουν μόνο δύο ταινίες την ημέρα!

Εκτός αυτού η διευκόλυνση σε αυτά τα δύο είδη εργαζομένων να συναντηθούν με ξένους συναδέλφους τους είναι μηδαμινή. Από φέτος που μεταφέρθηκε το Market και το Crossroads στην αποθήκη Γ΄, στο λιμάνι, σε ένα πολύ μικρό χώρο όπου ήταν το Γραφείο Τύπου πριν δύο χρόνια, το να γίνουν αυτές οι συναντήσεις είναι καθαρά θέμα τύχης. Όμως, αυτός είναι ο ρόλος ενός φεστιβάλ, αν το δούμε με την έννοια της γιορτής και της ανταλλαγής απόψεων και ιδεών.

Εκτός αυτού το Market φέτος αντιμετώπισε πολλά προβλήματα που πιστεύω ότι είναι λόγω της μετακίνησής του σ’ένα χώρο που, τεχνολογικά, δεν μπορεί να αντέξει όλο αυτό το ηλεκτρικό φορτίο. Οι συνεχείς πτώσεις της τάσης κάποια στιγμή δημιούργησαν πρόβλημα στο server, με αποτέλεσμα σχεδόν μία μέρα να σταματήσει τη λειτουργία του, στη συνέχεια δεν υπήρξε άλλο πρόβλημα.

Η συμπεριφορά του φεστιβάλ στους δημοσιογράφους ήταν λίγο παράξενη. Κατά πρώτο λόγο οι δημοσιογραφικές προβολές ήταν το πολύ δύο την ημέρα, αυτές που μπορούσε να δει ένας δημοσιογράφος, αφού παίζονταν ταινίες για τους δημοσιογράφους συγχρόνως σε τρεις αίθουσες (!), μετά θα έπρεπε να κόψει μηδενικής αξίας εισιτήρια. Εδώ όμως αρχίζει το πρόβλημα: με ένα περίεργο κριτήριο χωρίστηκαν οι δημοσιογράφοι σε ημερήσιο και εβδομαδιαίο τύπο, ακόμα και αυτοί που έγραφαν ή έκαναν εκπομπές με την ίδια συχνότητα με τους άλλους!! Ήταν μία αδικία ή κάποια χάρη σε κάποιους συναδέλφους; Ήταν πάντως μία άνιση αντιμετώπιση. Η απορία μας είναι η εξής: αφού η αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος, στο Μουσείο Κινηματογράφου, φέτος δε λειτούργησε καθόλου, γιατί δεν έγιναν εκεί οι δημοσιογραφικές προβολές μέχρι αργά το απόγευμα; Ακόμα σε αυτή την αίθουσα θα μπορούσαν να έβλεπαν ταινίες και οι Έλληνες σκηνοθέτες.

Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε είναι ότι σε πολλές προβολές η καθυστέρηση της έναρξης της προβολής  της ταινίας ήταν από 10 έως 15 λεπτά. Αν σε αυτό το χρόνο βάλουμε και την παρουσίαση του σκηνοθέτη, τότε πάμε περίπου στα 15 λεπτά. Επειδή μεταξύ των προβολών των ταινιών δεν υπήρχε αρκετός χρόνος που να προβλέπει αυτή την καθυστέρηση και τη μετάβαση απ’τη μία αίθουσα στην άλλη, τότε ήταν απαγορευτικό να δει κάποιος την ταινία που επέλεξε μετά απ’αυτή που είχε καθυστερήσει, αφού το φεστιβάλ ακολουθούσε τον ελληνικό χρόνο της προβολής (καθυστέρηση της έναρξης) και το διεθνή χρόνο στην έναρξη της ταινίας (όπου δεν επιτρέπεται να μπει κανείς μετά από 10 λεπτά της έναρξης της προβολής). Η σωστή λύση είναι ο επαρκής χρόνος μεταξύ των προβολών και, φυσικά, λιγότερες ταινίες στο φεστιβάλ. Αυτή τη μεγαλομανία την είχαμε επισημάνει αρκετές φορές μέχρι τώρα.

Παρόλα αυτά το φεστιβάλ αποφάσισε να μεγαλώσει τον κύκλο των εργασιών του. Αυτό μας θυμίζει τις μεγαλομανίες του Μιχάλη Δημόπουλου, όταν διευθυντής σε αυτό το φεστιβάλ. Πως όμως θα μπορέσει να διαχειριστεί άλλες δύο αίθουσες με τους ίδιους υπαλλήλους; Πόσο περισσότερο μπορεί να δουλέψει ένας άνθρωπος; Πως το φεστιβάλ θα μπορέσει να ανταπεξέλθει των εξόδων λειτουργίας των δύο αιθουσών στην αποθήκη, Τζων Κασσαβέτης και Σταύρος Τορνές; Μήπως έτσι θα μεγαλώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού του φεστιβάλ; Τις απαντήσεις θα τις πάρουμε στο προσεχές μέλλον.

ΤΑ ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το ότι φέτος, για πρώτη φορά, προβλήθηκαν ταινίες που έχουν βραβευτεί και σε άλλα φεστιβάλ μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε πολύ καλές ταινίες στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα. Η ποιότητα ήταν πολύ ανεβασμένη, χωρίς όμως να φανεί τρομερή αντίθεση με το Ελληνικό Τμήμα. Είδαμε ταινίες που μας ταξίδεψαν και μας άνοιξαν άλλες προοπτικές στη ματιά μας.

Το Ελληνικό Τμήμα ήταν φέτος αρκετά ανεβασμένο. Ο ανταγωνισμός ήταν υψηλός. Δεν ξεχώρισαν μόνο δύο ή τρεις ταινίες, αλλά, αντίθετα αυτές οι ταινίες που ήταν κακές, ήταν λίγες. Επανέρχεται λοιπόν το θέμα: μήπως θα πρέπει το ελληνικό τμήμα να γίνει ξανά διαγωνιστικό; Αυτός ο συναγωνισμός των Ελλήνων σκηνοθετών ήταν, όταν ήταν διαγωνιστικό το τμήμα, αυτό που κρατούσε την αγωνία και το ενδιαφέρον των θεατών. Έχασε το διαγωνιστικό του χαρακτήρα, πιστεύω ότι το φεστιβάλ ήρθε ο καιρός να επαναφέρει το διαγωνιστικό τμήμα. Θα είναι μία ευκαιρία για την προώθηση των ταινιών και στον εκτός Ελλάδας χώρο.

Το Τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια  είχε εξαιρετικές ταινίες. Εργασίες από τη Ρουμανία, την Τουρκία, τη Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο, όντως μας εξέπληξαν και, για μία ακόμη φορά, έθεσαν το ερώτημα: γιατί ο ελληνικός κινηματογράφος δεν μπορεί να δώσει ταινίες με ανάλογη δυναμική στην αφήγηση, τουλάχιστον; Ο Δημήτρης Κερκινός έκανε πολύ σωστές επιλογές, έφερε κοντά τους Έλληνες με τους υπόλοιπους βαλκάνιους λαούς, σε επίπεδο πολιτισμού, όπως θα πρέπει να είναι στην πραγματικότητα.

ΣΑΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Είχαμε την ευκαιρία αυτή τη χρονιά να δούμε το πραγματικό μέγεθος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Να το αντικρύσουμε στα μάτια και τίμια, με ειλικρίνεια και σεβασμό να σχεδιάσουμε το μέλλον του. Αλλιώς θα πέσει σε ελεύθερη πτώση.

Ευχόμαστε το 2016 να μας φέρει μία καλύτερη διοργάνωση, με πολλά προβλήματα να έχουν λυθεί, αυτά που θέσαμε εδώ και άλλα που δεν έχουμε παρατηρήσει. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης να βρει τη θέση του και να είναι το κυρίαρχο, τουλάχιστον στα Βαλκάνια.

Γιάννης Φραγκούλης

Επιστροφή στο εισαγωγικό σημείωμα και στα διάφορα άρθρα εδώ

• Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης