filmandtheater 9ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

9ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Οκτ 11, 2018 Κινηματογράφος 0

9^th ATHENS AVANT GARDE FILM FESTIVAL

του Γιάννη Φραγκούλη

Μετά από τρία χρόνια απουσίας, το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, ο αγαπημένος θεσμός της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, επιστρέφει δριμύτερος. Το 9^οAΑGFF θα διεξαχθεί στις 17-29 Οκτωβρίου 2018 στην Ταινιοθήκη, αίθουσες 1 και2, όπως και το Exile Room, επιφυλάσσοντας πολλές εκπλήξεις και φιλοδοξώντας να αναδείξει ό,τι πιο φρέσκο και ρηξικέλευθο συμβαίνει σήμερα στον παγκόσμιο κινηματογράφο.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ-ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ

Η έναρξη θα γίνει την Τετάρτη 17 Οκτωβρίου, είσοδος μόνο με προσκλήσεις, με τη νέα ταινία του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, «Το βιβλίο των εικόνων», που θα προβληθεί σε πανελλαδική πρεμιέρα. Η ταινία, ένα κινηματογραφικό δοκίμιο με στοιχεία ταινίας τρόμου, στο οποίο ο Γγάλλος auteur ενσωματώνει σκληρές εικόνες απ’όσα συμβαίνουν στον σύγχρονο κόσμο, προβλήθηκε για πρώτη φορά στο τελευταίο Φεστιβάλ των Κανών.

Πιστό στις θεματικές που το κοινό αγκάλιασε στα οκτώ χρόνια διεξαγωγής του, με ένα ισχυρό Διεθνές Διαγωνιστικό Πρόγραμμα, και αφιερώματα σε σπουδαίους avant garde δημιουργούς, αλλά ταυτόχρονα εισάγοντας και νέες ενότητες-έκπληξη, το φετινό φεστιβάλ ιχνηλατεί κινηματογραφικούς δρόμους εκτός πεπατημένης, όπως ακριβώς υπαγορεύει η κινηματογραφόφιλη καταγωγή του: η Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Συνολικά θα προβάλει 100 ταινίες, ενώ έχουν προγραμματιστεί και τέσσερις δωρεάν προβολές για το κοινό.

Στο πρώτο Διαγωνιστικό Τμήμα του 9^ου AAGFF που τιτλοφορείται «2Narrate or Not»/«Aφηγηματικά + όχι», θα δούμε πολυαναμενόμενες ταινίες, όπως τη νέα δουλειά του διακεκριμένου Φιλιππινέζου σκηνοθέτη Λαβ Ντίαζ, το τετράωρο μιούζικαλ «Ο καιρός του διαβόλου», μια σκληρή αλλά ταυτόχρονα ποιητική ροκ όπερα με εντυπωσιακή μαυρόασπρη κινηματογράφηση για το απολυταρχικό στρατιωτικό καθεστώς που επιβλήθηκε στις Φιλιππίνες στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο Ντίαζ στρέφει την κάμερά του σε ένα χωριό που υποφέρει από διαφθορά, καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος και παντελή έλλειψη ελευθερίας. Όμως σε κάθε βιασμό και ξυλοδαρμό ο Ντίαζ αντιπαραβάλλει ένα εύθυμο τραγούδι… Στο Διεθνές Διαγωνιστικό θα δούμε ακόμα από το «Σοφία Αντίπολις», του Βιρζίλ Βερνιέ, ο οποίος τοποθετεί τη δράση του στην ομώνυμη βιομηχανική περιοχή της Γαλλίας, με επίκεντρο τον θάνατο ενός νεαρού κοριτσιού, μέχρι το «Μίλα», της Γαλλίδας φωτογράφου αρμένικης καταγωγής Βαλερί Mασαντιάν, παλιάς γνώριμης του φεστιβάλ, που παρακολουθεί με την κάμερά της έναν νεανικό έρωτα.

Το δεύτερο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου απευθύνεται σε πρωτοεμφανιζόμενους δημιουργούς με «φρέσκια» ματιά (First Look/Πρώτη ματιά). Ανάμεσα στις ταινίες που θα προβληθούν είναι το hip hop musical «Με λένε Μαΐσα», του Γκας Κρίγκερ, με θέμα την αστυνομική βία στην Αμερική, ζήτημα που παραμένει τραγικά επίκαιρο, και το ντοκιμαντέρ του Φίλιπ Γέντικε, «Σκάσε και παίζε πιάνο», με ήρωα τον απρόβλεπτο και πολυτάλαντο μουσικό Τσίλι Γκονζάλες. Ο Γερμανός σκηνοθέτης θα παρευρεθεί στην προβολή. Μετά το τέλος της ταινίας, Σάββατο 20/10, 21:15, θα ακολουθήσει πάρτι στο «Σκουφάκι», Σκουφά 47.

Και τα δύο προγράμματα αποτελούνται εξ ολοκλήρου από ταινίες που θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί πως το φεστιβάλ περιλαμβάνει στα δυο διαγωνιστικά τμήματά του ταινίες όλων των ειδών, χωρίς να διαχωρίζει φιξιόν, ντοκιμαντέρ και animation -εξ ου και ο τίτλος του Διεθνούς Διαγωνιστικού: Aφηγηματικά + όχι.

ΚΑΙ ΟΙ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ

Κι επειδή… «Some Like It Short»/«Mερικοί το προτιμούν μικρό», το 9^ο AAGFF υπόσχεται και ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα με μικρού μήκους ταινίες. Εδώ θα είναι η Μάρτα Ματέους για να παρουσιάσει την ταινία της «Άγανα, ξεραΐλα», αλλά και ο Αλκαίος Σπύρου ο οποίος γύρισε το «Aνίνα», Ηνωμένο Βασίλειο, μέσα σε ένα πλοίο μεταφοράς κοντέινερ, χωρίς διαλόγους. Θα δούμε, μεταξύ άλλων, και μία ταινία από τη Σουηδία με τον Άρη Σερβετάλη: το «Όταν πεθάνω θα τελειώσει ο κόσμος» (Tζένιφερ Ρέινσφορντ).

Η ενότητα Midnight Stories»/«Νυχτερινές ιστορίες» περιλαμβάνει ταινίες-έκπληξη με χιούμορ και απρόσμενη οπτική που υπόσχονται να κάνουν πιο συναρπαστικά τα βράδια των ξενύχτηδων. Ανάμεσά τους η ταινία «Κασάνδρο, ο εξωτικός!», της Μαρί Λοζιέ, στην οποία πρωταγωνιστεί ένας τραβεστί κατσέρ που καταρρίπτει πανηγυρικά όλα τα μάτσο στερεότυπα, και το απολαυστικό μικρό μιούζικαλ «Οι σκληροί», το μιούζικαλ της δράσης του Ντάνιελ Φόγκελμαν, το οποίο σατιρίζει τις γνωστότερες ταινίες δράσης.

Ενδιαφέρουσες και οι «Special Screenings»/«Ειδικές προβολές». Ανάμεσά τους το κινηματογραφικό πορτραίτο της σπουδαίας Γιαπωνέζας καλλιτέχνιδας Γιαγόι Κουσάμα με τίτλο «Κουσάμα – άπειρο», Χέδερ Λεντς, αλλά και το ντοκιμαντέρ για τον διάσημο φωτογράφο Γκάρι Γουίνογκραντ με τίτλο «Γκάρι Γουίνογκραντ: όλα φωτογραφίζονται», Σάσα Γουότερς Φράιερ. Οι μουσικόφιλοι θα έχουν επίσης την τιμητική τους με μία σειρά από ταινίες μουσικής θεματολογίας που καταπιάνονται με διάσημα συγκροτήματα όπως οι Velvet Underground, «Οι Velvet Underground παίξαν στο σχολείο μου», και οι Slits «Εδώ για ν’ ακουστώ: η ιστορία των Slits». Ενδιαφέρον και το θέμα του ντοκιμαντέρ «Το Χόλιγουντ του Χίτλερ», Ρούντιγκερ Ζούχσλαν, για τον προπαγανδιστικό κινηματογράφο του Τρίτου Ράιχ.

Θυμίζουμε πως στα οκτώ χρόνια ζωής του, το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας έχει πραγματοποιήσει αφιερώματα σε πρωτοπόρους του διεθνούς σινεμά όπως ο Λεός Καράξ, ο Πέδρο Κόστα, ο Χαρούν Φαρόκι αλλά και ο δικός μας Γιάννης Οικονομίδης. Φέτος σειρά έχει ο underground Αμερικανός σκηνοθέτης Μάρκ Ράπαπορτ, τον οποίο το φεστιβάλ τιμά με μεγάλο αφιέρωμα που περιλαμβάνει και την παγκόσμια πρεμιέρα της νέας ταινίας του, «Ο παππούς της Αμερικής» (2018). Γνωστός κυρίως για τα αντισυμβατικά κινηματογραφικά του δοκίμια, «Η ιδιωτική ταινία του Ροκ Χάτσον» (1992) και «From the journals of Jean Seberg» (1995), ο Μαρκ Ράπαπορτ σήμερα ζει στο Παρίσι. Είναι η πρώτη φορά που θα παρουσιαστεί εκτενώς η δουλειά του στην Ελλάδα, με 16 ταινίες.

Παράλληλα η φετινή διοργάνωση ετοιμάζεται να υποδεχθεί τη σημαντική Κινεζοβρετανίδα σκηνοθέτρια και φεμινίστρια Σιαολού Γκουό, από τις σημαντικότερες συγγραφείς στη Βρετανία σήμερα, καθώς και τον Γάλλο αβάν γκαρντ δημιουργό Φιλίπ Γκραντριέ, στους οποίους παρουσιάζει μεγάλα αφιερώματα σε συνεργασία με το British Council και το Γαλλικό Ινστιτούτο της Ελλάδας.

Ο κινηματογράφος του Φιλίπ Γκραντριέ είναι ένας κινηματογράφος που βιώνεται, καθώς, όπως έχει γραφτεί, «επιτίθεται στις αισθήσεις». Το φεστιβάλ θα προβάλει τη νέα του ταινία Ανησυχία σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα. Πρόκειται για το τρίτο μέρος της τριλογίας του Γκραντριέ, τα άλλα δύο μέρη είναι η «Λευκή επιληψία» και η «Φόνισσα», μια πειραματική, σεξουαλικά φορτισμένη ταινία με επίκεντρο το γυμνό σώμα.

ΘΕΜΑΤΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

Η αναζήτηση ταυτότητας και η κριτική ματιά τόσο προς τη γενέτειρά της, όσο και την τωρινή πατρίδα της, χαρακτηρίζουν το έργο της Σιαολού Γκουό , πυροδοτώντας αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές. Το 9ο AAGFF θα δείξει σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα το τελευταίο φιλμ της Σιαολού Γκουό, Πέντε άντρες κι ένας Καραβάτζιο, το οποίο παρακολουθεί τη σχέση τεσσάρων ανδρών που ζουν στο Λονδίνο και ενός στην Κίνα, με αφορμή το αντίγραφο ενός έργου του Καραβάτζιο. Η νομαδική τους περιπλάνηση θίγει τη ρευστότητα των ταυτοτήτων, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, και διανθίζεται με συζητήσεις πάνω σε ζητήματα φιλοσοφίας, τέχνης και ηθικής.

Και οι τρεις δημιουργοί θα είναι παρόντες στο φεστιβάλ και θα δώσουν master class:

Φιλίπ Γκραντριέ: Παρασκευή 19/10, 15:00-17:00, ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ (Α’)

Σιαολού Γκουό: Παρασκευή 26/10, 15:30-17:30, ΤΑΝΙΟΘΗΚΗ (Α’)

Μαρκ Ράπαπορτ: Σάββατο 27/10, 12:00-14:00, EXILE ROOM

Από ένα Φεστιβάλ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος δεν θα μπορούσε βέβαια να λείπει η ενότητα «Restored and Beautiful»/«Αποκατεστημένες και υπέροχες», με ιστορικές ταινίες του βωβού και του ομιλούντος παγκόσμιου κινηματογράφου που έχουν αποκατασταθεί από την Ταινιοθήκη και άλλα σημαντικά κινηματογραφικά αρχεία. Θα προβληθούν, σε νέες κόπιες, από την «Κοινωνική σαπίλα», του Στέλιου Τατασόπουλου, την πρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των αστικών κέντρων, αλλά και με τον συνδικαλισμό στην Ελλάδα, ένα πρώτο δείγμα νεορεαλισμού πολύ πριν αυτ΄η σχολή να καθιερωθεί στην Ιταλία, μέχρι το «Κάποτε στη Δύση», του Σέρτζιο Λεόνε και την «Έβδομη σφραγίδα», του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, που δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις.

Στο τμήμα με τίτλο «Revolutionary Songs»/«Τα τραγούδια της επανάστασης» θα παρουσιαστεί μία επιλογή ταινιών, από διαφορετικές χρονικές περιόδους και χώρες του κόσμου, με θέμα διάφορα κινήματα διεκδικήσεων που σφράγισαν την εποχή τους. Θα προβληθούν λιγότερο γνωστές ή και ξεχασμένες ταινίες για τραγούδια που ζωντανεύουν στη μνήμη μας επαναστατικά κινήματα, όπως «Η μπαλάντα του Τζο Χιλ», του Μπο Βίντερμπεργκ, και το «Με ποια πλευρά είσαι;», τραγούδια, ποιήματα και εμπειρίες από την απεργία των ανθρακωρύχων του Κεν Λόουτς.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

Από το φετινό φεστιβάλ όμως δε λείπουν και οι Έλληνες δημιουργοί που σφράγισαν με την τέχνη τους τον ελληνικό κινηματογράφο.

Με αφορμή την επιλογή της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας για το 2021, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει αφιέρωμα με τίτλο «Initiations»/«Μυήσεις». Οι δημιουργοί των ταινιών (Α. Αγγελίδη, Ρ. Κούνδουρος, Β. Σκούρα, αλλά και οι Ζ. Κοκτό και Ρ. Καράσκο) εμπνεύστηκαν το θέμα τους από τις μυητικές τελετές, την ανθρωπολογία, την ελληνική και διεθνή μυθολογία. Η μύηση και οι τελετουργίες άλλωστε αποτελούν συστατικό στοιχείο του κινηματογράφου. Λόγω της θέσης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, που στεγάζεται στην Ιερά Οδό, αλλά και λόγω του μυητικού χαρακτήρα του κινηματογράφου εν γένει, η Ταινιοθήκη εγκαινιάζει το ενδιαφέρον αυτό αφιέρωμα, το οποίο θα συνεχιστεί και στις επόμενες διοργανώσεις του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου -μέχρι την έναρξη των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.

Επιπλέον, ένα αφιέρωμα στον σπουδαίο σκηνογράφο Γιώργο Ζιάκα, σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, δίνει την αφορμή να ξαναθυμηθούμε κάποιες από τις σημαντικότερες ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου και μία ταινία του Γιώργου Σταμπουλόπουλου. Στο πλαίσιο αυτό, στις 23 Οκτωβρίου, 19:30, αίθουσα Α΄, θα παρουσιαστεί και το νέο βραβευμένο βιβλίο του καλλιτέχνη με τίτλο «Γιώργος Ζιάκας – Θέατρο, Κινηματογράφος, Ζωγραφική» (εκδόσεις Θεμέλιο), ενώ νωρίτερα, στις 19 Οκτωβρίου, 19:00, Μουσείο Κινηματογράφου της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, εγκαινιάζεται και έκθεση με τις μακέτες και τα σκηνικά του Γιώργου Ζιάκα από τις ταινίες των Θ. Αγγελόπουλου και Γ. Σταμπουλόπουλου. To αφιέρωμα τιτλοφορείται «Ζωγραφίζοντας την οθόνη».

Η αυλαία του 9ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου θα πέσει με την κλασική μαυρόασπρη ταινία Μπελ Αντόνιο, Ιταλία-Γαλλία, 1960, του Μάουρο Μπολονίνι, με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και την Κλαούντια Καρντινάλε, σε σενάριο του Πιερ Πάολο Παζολίνι.

Στην τελετή λήξης θα δοθεί μία συναυλία μικρού μήκους που τιτλοφορείται «Πρωτοποριακοί για την εποχή τους -ένας πρωτοποριακός συνδυασμός βιολί-βιολοντσέλο», με τον Φαίδωνα Μηλιάδη (βιολί) και τον Αλέξη Καραϊσκάκη-Νάστο (βιολοντσέλο).

Τις τελετές έναρξης και λήξης επιμελείται η σκηνοθέτης Ελένη Αλεξανδράκη.

Στην τελετή έναρξης θα προβληθεί η ταινία με τίτλο «…Μέσα από εικόνες, ήχους και μουσική των ταινιών που συμμετέχουν στο 9ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας», την οποία έχει συνθέσει η Ελένη Αλεξανδράκη.

Διευθύντρια του Φεστιβάλ είναι η Μαρία Κομνηνού, Πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ

Κριτική επιτροπή Διεθνούς Διαγωνιστικού: Εύα Όρμπανς (επιμελήτρια), Iόλη Ανδρεάδη (σκηνοθέτρια), Μαγιού Τρικεριώτη (σκηνογράφος), Μαρκ Ράπαπορτ (σκηνοθέτης) και Μενέλαος Καραμαγγιώλης (σκηνοθέτης, σεναριογράφος).

Κριτική επιτροπή Πρώτης Ματιάς: Άγγελος Φραντζής (σκηνοθέτης), Βασίλης Δούβλης (σκηνοθέτης) και Χέλμουτ Βιτς (κινηματογραφιστής, παραγωγός).

ΗΜΕΡΙΔΑ

Τη Δευτέρα 22/10, στις 09:45 το πρωί, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και το Εργαστήριο Οπτικοακουστικών Μέσων του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών διοργανώνουν την ημερίδα «Digital Cinephilia in the Archives: European Cities from Grain to Pixel» στο πλαίσιο της ερευνητικής πλατφόρμας I-Media Cities. Στόχος αυτής της καινοτόμου πλατφόρμας συνεργασίας είναι να επιτευχθεί η ευρύτερη προσβασιμότητα και ανάδειξη της κοινής ευρωπαϊκής κληρονομιάς.

Στην ημερίδα, θα συζητηθούν θεωρητικά και μεθοδολογικά θέματα που άπτονται του -σχετικά καινούργιου- ακαδημαϊκού πεδίου των ψηφιακών ανθρωπιστικών σπουδών, οι ερευνητές του Ι-Media Cities θα μιλήσουν για την πλατφόρμα ενώ οι υπεύθυνοι των αρχείων θα συζητήσουν για τις πολιτικές που αφορούν στην ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά και μελλοντικές συνέργειες.

Θα συμμετάσχουν ακαδημαϊκοί, ερευνητές, και εκπρόσωποι κινηματογραφικών αρχείων από εννέα πόλεις (Αθήνα, Βαρκελώνη, Βιέννη, Βρυξέλλες, Κοπεγχάγη, Μπολόνια, Στοκχόλμη, Τορίνο, Φρανκφούρτη).

Η ημερίδα θα διεξαχθεί στα αγγλικά.