Η ΦΑΛΑΙΝΑ

Απρ 01, 2023 Κινηματογράφος 0

ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΦΘΑΛΜΟΥΣ ΤΟΥ ΤΕΙΡΕΣΙΑ

THE WHALE

Η φάλαινα: γράφει ο Γιάννης Τσιτσίμης

Υπάρχουν μερικές φορές στον κινηματογράφο που βρίσκεσαι αντιμέτωπος με μια ταινία που όχι μόνο δεν μπορείς να προσεγγίσεις με τον συνήθη διατυπωμένο κριτικό λόγο αλλά είναι αδύνατο να την προσεγγίσεις γενικά. Γιατί, ταινίες όπως η «Φάλαινα», έρχονται για να σε αλλάξουν.

Η ΦΑΛΑΙΝΑ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Να σε αλλάξουν σαν θεατή, σαν άνθρωπο. Βγαίνεις διαφορετικός όταν τα φώτα ανάψουν και πρέπει ν’ αποχωρήσεις από την αίθουσα. Και δεν μπορείς να μιλήσεις, δεν έχεις όρεξη να σχολιάσεις, απλώς αντικρύζεις τον διπλανό σου που δακρύζει κι η φωνή του σφίγγεται. Έπειτα σφίγγεσαι μέσα σου κι εσύ και βγαίνεις στη νύχτα και παρακαλάς να βρέχει για να ξεπλύνει ο κόσμος τα σκόρπια του όνειρα και τις φρούδες, καθημερινές ελπίδες του.

Το να δεις την ταινία η «Φάλαινα» είναι θέμα ψυχικής κατάστασης. Αντιμέτωπος με το καθηλωτικό αριστούργημα του μεγάλου Ντάρεν Αρονόφσκι και τον εγκιβωτισμένο έγκλειστο ήρωά του. Αναρωτιέσαι αν υπάρχει κάπου κι ένας μικρός θεός για τους δεύτερους ήρωες της ζωής. Γιατί σχεδόν όλο η ταινία είναι μέσα σε τέσσερις τοίχους που αποτελούν στην ουσία την φυλακή του υπέρβαρου φιλόλογου καθηγητή. Τον υποδύεται εκπληκτικά ο για χρόνια ξεχασμένος Μπρένταν Φρέιζερ.

Η ΦΑΛΑΙΝΑ: Η ΦΥΛΑΚΗ

Είναι φυλακισμένος γιατί δεν μπορεί καλά καλά να κουνηθεί για τις βασικές του ανάγκες μέσα στο σπίτι. Είναι υποχρεωμένος να δέχεται διαρκώς την εθελοντική νοσηλεία της φίλης του νοσοκόμας (Χονγκ Τσάου). Είναι καταδικασμένος να σκέφτεται τον χαμένο για πάντα έρωτά του. Περισσότερο απ’ όλα είναι απομονωμένος γιατί το διάλεξε ο ίδιος, αντιμέτωπος με την ντροπή της εμφάνισής του απέναντι στον κόσμο. Κάτι που είναι αδύνατο να διαχειριστεί καθώς ζυγίζει πάνω από 200+ κιλά…

Κι εκεί που τον συναντάμε εμείς πια ως θεατές και κοινωνοί του άλυτου προβλήματός του, έχει αποφασίσει να μη δεχτεί πλέον καμία βοήθεια. Ν’ αφεθεί να πεθάνει σαν λύτρωση από το διαρκές βασανιστήριο αυτής της ζωής. Στο σημείο αυτό εισέρχεται η από καιρό χαμένη 18χρονη κόρη του από τον γάμο του πριν πολλά χρόνια (στο ρόλο η γνωστή και από τη σειρά «Stranger things», Σάντι Σινκ).

Η ΦΑΛΑΙΝΑ: ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Δεν είναι μια ακόμη-αμερικάνικη-ταινία για ένα άνθρωπο κατατρεγμένο. Καταδυναστευμένο κοινωνικά που αρνείται την επικοινωνία και ζει κοινωνικά αποκλεισμένος. Είναι μια ταινία -από τις ελάχιστες στην ιστορία του κινηματογράφου- που πλησιάζουν, αγγίζουν την ψυχή. Αναρωτιούνται για τα όρια της ανθρώπινης υπόστασης, της ατομικής έπαρσης και της νομοτελειακής ύπαρξης του ατόμου ως μη αποδεκτό ανάμεσα στα άλλα, τα συνηθισμένα, τα «κανονικά», τα «κοινωνικώς αποδεκτά».

Ο ήρωας του Αρονόφσκι τολμά να πεθάνει όταν όλοι οι άλλοι θα ήθελαν να ζουν. Τολμά να μιλήσει για τον έρωτα όταν πολλοί θα έκρυβαν τα λόγια τους. Αποζητά την αγάπη ενώ εισπράττει μόνο μίσος. Δε διστάζει να κρυφθεί για να μην χαλάσει την αστική μας βιτρίνα που επιτάσσει ο καθωσπρεπισμός των ΜΜΕ με τους μοδάτους ξυρισμένους κόντρα στις γάμπες άνδρες. Και τις τύπισσες που φοράνε ψηλοτάκουνα γιατί έτσι τις θέλει το…Instagram.

Η ΦΑΛΑΙΝΑ: ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

Ο ήρωας του Αρονόφσκι ζει ακριβώς δίπλα σας. Αλλά εσείς δεν τον βλέπετε, δεν θέλετε να τον δείτε γιατί δεν αντέχετε τα κιλά και τις δίπλες του. Την απέραντη λαιμαργία και το απύθμενο στόμα του. Αντέχετε όμως να σάς ξεχερσώνει τη ζωή η κάθε κυβέρνηση που πατά πάνω στο μέλλον των παιδιών σας. Αυτός λοιπόν ο υπέρβαρος παχύσαρκος χοντρός σάς κουνάει το μαντήλι της απόγνωσης. Δεν τη φοβάται τη στιγμή που όλοι μας κρύβουμε τη δειλία μας για μια επιτέλους αληθινή ζωή έξω από τις συμβάσεις της κοινωνίας μέσα στο ζοφερό, ρουτινιασμένο πέρασμα της ημέρας μας…

Αυτή η ταινία θα σάς αλλάξει. Θα είστε άλλοι άνθρωποι όταν θα τελειώσει. Αν έχει ακόμη απομείνει μέσα σας κάτι από τον αληθινό σας εαυτό και δεν ανησυχείτε μήπως τον εκθέσετε. Αφεθείτε και δε θα το μετανιώσετε. Αν πάλι είστε από αυτούς που θεωρούν υπερβολικό σκηνοθέτη τον Αρονόφσκι ή και κάπως νοσηρό, τότε μην πάτε. Δεν θα καταλάβετε γιατί στα κομμάτια η αίθουσα πλημμύρισε από συναίσθημα, δάκρυ και οργή. Δεν θα καταλάβετε τίποτα. Σας κατάπιε από καιρό η φάλαινα του Μελβίλ, ο τρομερός Μόμπι Ντικ…

Η ΦΑΛΑΙΝΑ: ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΥΓ 1 . Υπάρχει ένα εκπληκτικό βιβλίο του Μπορίς Βιάν: Το «Και να καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους». Αρκετές φορές μου ήρθε στη σκέψη μετά τη θέαση της ταινίας μια και στο βιβλίο αυτό ειρωνικά μπαίνει η ιδέα πως η κοινωνία θα έχει πολύ καλύτερη βιτρίνα εφόσον εκλείψουν οι χοντροί, οι άσχημοι, οι περιθωριακοί και κατ’ επέκταση οι αποτυχημένοι…

ΥΓ 2. Μέρος της εγχώριας κριτικής (…) άρχισε ήδη να αποδομεί τη «φάλαινα» με τον γνωστό τρόπο του παντογνώστη κριτικού που μόνο αυτός ξέρει. Οι υπόλοιποι είμαστε προβατάκια. Μη δίνετε σημασία σε ανθρώπους που δεν έχουν καρδιά. Δείτε την ταινία σε μεγάλη οθόνη…