UMBERTO D.

Ιούν 25, 2023 Κινηματογράφος 0

ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΦΘΑΛΜΟΥΣ ΤΟΥ ΤΕΙΡΕΣΙΑ

Ο,ΤΙ ΜΟΥ ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ ΣΕ ΝΕΑ ΡΕΤΟΥΣΑΡΙΣΜΕΝΗ ΚΟΠΙΑ

Umberto D.: γράφει ο Γιάννης Τσιτσίμης

Η Ιστορία του Ουμπέρτο Ντ. είναι ένα σπάραγμα καρδιάς, μία πραγματογνωμοσύνη στην οδύνη ενός ανθρώπου και κατ’ επέκταση μιας χώρας, της Ιταλίας μετά το τέλος του Β Παγκόσμιου πολέμου. Αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι η ταινία αποτελεί μία από τις κορωνίδες του περίφημου ιταλικού νεορεαλισμού που ως κίνημα άλλαξε για πάντα τη ματιά μας στον κινηματογράφο, βρισκόμαστε αντιμέτωποι, ως θεατές, με το φάσμα της ντροπής που μπορεί να επιφέρει η απόλυτη φτώχεια σ’ έναν έντιμο άνθρωπο.

UMBERTO D.: Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Ο Ουμπέρτο Ντομένικο Φεράρι, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος στη Ρώμη στις αρχές της δεκαετίας του’50, βιώνει το αποτέλεσμα της φασιστικής πολιτικής του Μουσσολίνι και της καπιταλιστικής λογικής του κέρδους πίσω από τις καταστροφές του πολέμου και τη δυστυχία του «ανώνυμου» πλήθους.

Ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλους, στα πρόθυρα της απόλυτης ένδειας συνταξιούχους, προσπαθεί να βρει επιπλέον χρήματα πουλώντας τα ελάχιστα υπάρχοντά του για να πληρώσει στη σκληρή σπιτονοικοκυρά του τα ενοίκια που χρωστάει πριν τον πετάξει έξω.

Μέσα σε όλα αυτά τα βάσανα, δύο στοιχεία αλληλοεπιδρούν μαζί του: Το σκυλάκι, ο μικρόσωμος Φλάικ, σύντροφός του στα γερατειά, στη μοναξιά και στη φτώχεια. Και η υπηρέτρια της κυρίας, η Μαρία, μια αφελής, αγαθή χωριατοπούλα από την επαρχία που δουλεύει (ως παράγωγο από εδώ η δούλα και όχι η δουλειά…) ολημερίς για ψίχουλα και κουβαλάει τον σταυρό της εγκυμοσύνης δίχως πατέρα…

UMBERTO D.: ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Σε μια κοινωνία μίζερη για τους πολλούς και προσοδοφόρα για τους λίγους, σε μια εποχή  ασφυκτική, όχι μόνο της μεταπολεμικής Ιταλίας αλλά όλης της μεταπολεμικής Ευρώπης, ο κύριος Ουμπέρτο προσπαθεί να κρατήσει την ελάχιστη αξιοπρέπεια που του αφήνουν τα υποτιμημένα χρήματα της πενιχρής του σύνταξης.

Περιφέρεται στις μεγάλες λεωφόρους με βλέμμα απλανές, προσπαθεί να προσποιηθεί τον κοινωνικό άνθρωπο με τη γραβάτα και το τελευταίο του κοστούμι λίγο πριν την οριστική εξαθλίωση. Τρομάζει μπροστά στην προοπτική να ζήσει και να πεθάνει στη συνέχεια μέσα στο κρατικό άσυλο για φτωχούς γέρους που δεν χρειάζεται πια κανείς.

Στο τέλος έρχεται το χειρότερο, το πιο απευκταίο  απ’ όλα: απλώνει την ανοικτή του παλάμη σε θέση ζητιανιάς. Η οδύνη, η ντροπή, ο πόνος, τα μάτια των περαστικών που τον κοιτάζουν με αδιαφορία ή με τυπικό έλεος στο τελευταίο σκαλί της μηδενικής του αξιοπρέπειας, απομένουν βαθιά χαραγμένα στην ψυχή του θεατή. Να ζητιανεύει έξω από τον παλιό ναό του ρωμαϊκού δωδεκάθεου, τη Ροτόντα.

UMBERTO D.: Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ

Ο Βιτόριο Ντε Σίκα, εκφραστής και  πρωτοπόρος της νέας ματιάς στην κοινωνική ζωή αλλά και του τρόπου της κινηματογράφησης πιο κοντά στην πραγματικότητα παρά στην υπέρβαση, μάς παραδίδει ένα δράμα αναλλοίωτο στον χρόνο. Σκληρό μα και ταυτόχρονα λυρικό. Μια ματιά στον κόσμο της πενίας που παραμονεύει σαν αχόρταγο τέρας να καταπιεί γενιές φτωχών ανθρώπων που πνίγονται σε μια θάλασσα από χρέη, τόκους, ενοίκια, δανεικά, χαμηλό μισθό, ανεκπλήρωτα πάθη και όνειρα.

Προφητικά, πολλά χρόνια από εκείνο το παρελθόν του 1950, μάς παρουσιάζει τη δυστυχία που κρύβει μέσα του το πρόγραμμα του δήθεν κοινωνικού κράτους για τον άνθρωπο. Αφού τον έστυψε, στη συνέχεια τον πέταξε στον κάδο με τα σκουπίδια ή αν θέλετε, σε μια κάμαρη νοικιαζόμενη με τουαλέτα κοινόχρηστη που τα παράθυρά της κοιτάζουν στις κάμαρες άλλων φτωχών.

Κι αν κάνουμε και τη σύνδεση, μπορούμε να συναντηθούμε από το κινηματογραφικό τότε στο τρομακτικά αληθινό σήμερα με τα λόγια του «αξιαγάπητου» ιατρού και υποψήφιου βουλευτή της κυβερνητικής παράταξης κ. Πνευματικού (…) Πριν λίγες ημέρες δήλωσε με θράσος περίσσιο πως «πρέπει κάποια στιγμή να τραβήξουμε κάποια γραμμή, είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στα έξοδα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση ορισμένων ανθρώπων (τους καρκινοπαθείς στο τελευταίο στάδιο εννοεί)».

Στο τέλος της ταινίας, προφανώς προς απογοήτευση του πολιτευτή της σύγχρονης νέο-Δεξιάς, ο τραγικός ήρωας διαλέγει από την αυτοκτονία τη ζωή.

Διαλέγει από τον θάνατο, μια καινούργια αρχή…

UMBERTO D.

(Ο,ΤΙ ΜΟΥ ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ)

Σκηνοθεσία: Vittorio De Sica

Σενάριο: Cesare Zavattini

Φωτογραφία: G.R. Aldo

Μοντάζ: Eraldo Da Roma

Μουσική: Alessandro Cicognini

Ήχος: Ennio Sensi

Σκηνικά: Ferdinando Ruffo

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Italo Tomassi

Παραγωγή: Giuseppe Amato

Παίζουν: Carlo Battisti (Ουμπέρτο Ντομένικο Φεράρι), Maria Pia Casilio (Μαρία), Lina Gennari (Αντωνία Μπελόνι), Ileana Simova, Elena Rea (φύλαξη σκύλων), Memmo Carotenuto (φύλαξη σκύλων), De Silva, Alberto Albani Barbieri (φίλος της Αντωνίας)

Χώρα παραγωγής: Ιταλία

Γλώσσα: ιταλικά

Είδος: τραγωδία

Χρώμα: ασπρόμαυρη

Διάρκεια: 89΄

Εταιρεία διανομής: New Star

Ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες (επανέκδοση): 22 Ιουνίου 2023.

Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά βλέπε εδώ.

Διαβάστε την κριτική της Καλλίτσας Βλάχου

Διαβάστε τις κριτικές κινηματογράφου που έχουμε δημοσιεύσει

Δείτε τα βίντεο που έχουμε δημιουργήσει

• Κριτικές ταινιών, Με τους οφθαλμούς του Τειρεσία