SWEET SMELL OF SUCCESS

Σεπ 08, 2023 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ

ΓΙΑΤΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΔΗΣΗ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΜΟΝΑΧΑ ΤΡΟΜΟΣ…

Sweet smell of success: γράφει ο Γιάννης Τσιτσίμης

Τα ειδοποιά στοιχεία στην ταινία αυτή, «Sweet smell of success», είναι μόνο δύο. Και μία αστάθμητη παράμετρος. Στοιχείο πρώτο, ο σκηνοθέτης Αλεξάντερ Μακέντρικ, ένας δημιουργός παγκόσμιος με πληθώρα ταινιών και κυρίως το περίφημο «Ladykillers». Στοιχείο δεύτερο, ένας Μπάρτ Λάνκαστερ στον πιο ψυχρό, φονικό δίχως σταγόνα αίμα χαρακτήρα που ενσάρκωσε ποτέ. Και η παράμετρος; Πώς κατασκευάζεται μια είδηση, πώς γίνεται μια στημένη συνέντευξη όπου τον πρώτο ρόλο έχει ο δημοσιογράφος και όχι ο καλλιτέχνης, πώς γράφεται ένα άρθρο ικανό να σκοτώσει (για πάντα) την ελευθερία της ψυχής του άλλου;

SWEET SMELL OF SUCCESS: Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Στον κόσμο του άγνωστου αρθρογράφου των καλλιτεχνικών που κάνει τα πάντα για να ανέλθει ο εκπληκτικός Τόνι Κέρτις ως Σίντνεϊ Φάλκο: αγύρτης, δολοπλόκος, υποκριτής, γλύφτης της εξουσίας δίχως συνείδηση. Τρέχει κυριολεκτικά σαν πιστό αδέσποτο σκυλί πίσω από τον μέντορά του, τον πολύ και τρανό κριτικό τέχνης και με τρομερή αναγνωσιμότητα αρθρογράφο Μπάρτ Λάνκαστερ ως ηγεμονικό Τζέι Τζέι Χάνσενκερ. Για το ρόλο πρώτη επιλογή ήταν ο Όρσον Ουέλς για να τον πάρει τελικά ο Λάνκαστερ που είναι και παραγωγός στο φιλμ με τη δική του εταιρία την HHL.

SWEET SMELL OF SUCCESS: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Ας δούμε τα πράγματα που η ταινία «Sweet smell of success» στηλιτεύει μέσα στην εποχή που έγινε. Η σχέση Τζέι Τζέι-Φάλκο είναι όπως μεταξύ απόλυτου, τυραννικού δεσπότη και υποταγμένου δούλου. Ο πρώτος, φτασμένος και πολύς, αρκεί μια αρνητική του κριτική για να καταβαραθρώσει καριέρες και ζωές. Βιώνει το απρόσιτο της εξουσίας του τύπου, ένα προφητικό στυλ της σύγχρονης αυτοκρατορίας των ψεμάτων που λέγονται (κατασκευασμένα) ΜΜΕ.

Ένας θεός που δεν έχει έλεος για κανένα εκτός από την αδερφή του. Για τη σχέση αυτή αφήνονται λίγα υπονοούμενα και ερωτικής έλξης από την πλευρά του αδερφού. Ο δεύτερος, ψάρι που κολυμπάει σε θολά νερά και δεν τον πειράζει η βρωμιά καθόλου αφού στη γραφή της βρωμιάς και στη στηλίτευση του τίποτα υπάρχει το χρήμα, η άνοδος, η αναγνώριση επί πτωμάτων.

SWEET SMELL OF SUCCESS: ΤΟ ΜΠΑΚΡΑΟΥΝΤ

Η εποχή στην οποία όλα αυτά διαδραματίζονται είναι το κυνήγι των «μαγισσών» (και κομμουνιστών και ελεύθερων ανθρώπων) στις ΗΠΑ επί Μακάρθι. Η εξουσία ανεξέλεγκτη, δικάζει, υποδεικνύει, επιτίθεται. Και ο καλλιτεχνικός χώρος είναι πρώτο θύμα της.

Μέσα σε αυτό το απέραντο μαύρο της κρατικής προπαγάνδας των ΗΠΑ στη δεκαετία του ’50 όπου κυρίαρχο μοντέλο γίνεται ο μεγάλος αδερφός του Όργουελ, οι πολίτες μετατρέπονται σε ανυπόστατα μυρμήγκια που καθοδηγούνται από τον Τύπο. Τα παραδίδει άβουλα και τρομοκρατημένα στη διάθεση του κράτους. Άνθρωποι σαν τους χαρακτήρες της ταινίας «Sweet smell of success», δολοφονούν με το βαμβάκι ανθρώπους, εκβιάζουν, συνωμοτούν και φυσικά πλουτίζουν.

Ο σκύλος (Τ. Κέρτις) λαμβάνει μια εντολή από τον αφέντη του (Μ. Λάνκαστερ). Να κανονίσει να διακόψει η αδερφή τού μεγιστάνα των αρθρογράφων της Νέας Υόρκης τη σχέση της μ’ ένα άγνωστο μουσικό της τζαζ άμεσα αν θέλει να ανέλθει στην κλίμακα των ατζέντηδων του τύπου, διαφορετικά τον περιμένει το σκοτάδι και κατά συνέπεια η ανεργία και η φτώχεια.

SWEET SMELL OF SUCCESS: Η ΠΤΩΣΗ

Τα πράγματα όμως θα πάρουν διαφορετική τροπή και η κόλαση θ’ ανοίξει τις πόρτες της πρόσχαρα για όλους. Κι αυτός που πέρασε τον εαυτό για Θεό των άλλων, θα πέσει. Και θα πέσει ατελείωτα συμπαρασύροντας τους θνητούς υποτακτικούς του.

Η ταινία «Sweet smell of success» είναι ένα σκοτεινό νουάρ χωρίς πραγματικό έγκλημα, μονάχα ηθικό. Κι αυτό είναι η αριστουργηματική ιδέα της δουλειάς του Μακέντρικ .

Στηρίχθηκε στο διήγημα «Tell Me About It Tomorrow!», του Έρνεστ Λέμαν, που έγινε αρχικά εισπρακτική αποτυχία. Αργότερα όμως καθώς η ταινία έγινε προπομπός μιας κραυγής της «άλλης» Αμερικής ενάντια στον μακαρθισμό και την ισοπέδωση της αξίας της ελευθερίας από τον καθοδηγούμενο Τύπο, μετατράπηκε σε κορυφαίο και προφητικό έργο για τον επερχόμενο μεταπολεμικό κόσμο. Αυτό το βιώνουμε εδώ και καιρό στο δικό μας σήμερα.

Δείτε λοιπόν την ταινία «Sweet smell of success» σε επανέκδοση και απολαύστε την αξίωση του Ανήθικου να διεκδικήσει τα πάντα κλείνοντας τις πόρτες στους υπόλοιπους που θέλουν να ζήσουν χωρίς υποκρισία τη ζωή τους. Πάρτε το δύσκολο δρόμο, προσωπικά πιστεύω πως είναι καλύτερος…

SWEET SMELL OF SUCCESS

(ΣΚΤΕΙΝΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ)

Σκηνοθέτης: Alexander Mackendrick

Σεναριογράφος: Alexander Mackendrick, Clifford Odets, Ernest Lehman (και νουβέλα)

Φωτογραφία: James Wong Howe

Μουσική: Elmer Bernstein

Ήχος: Robert G. Carlisle, Jack Solomon

Σκηνικά: Edward G. Boyle

Κοστούμια: Mary Grant

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Edward Carrere

Παραγωγή: James Hill

Ερμηνεύουν: Burt Lancaster (Τζ. Τζ. Χάνσεκερ), Tony Curtis (Σίντνεϊ Φάλκο), Susan Harrison (Σούζαν Χάνσεκερ), Martin Milner (Στηβ Ντάλας), Jeff Donnell (Σάλι), Sam Levene (Φρανκ ντ’Άντζελο), Joe Frisco (Χέρμπι Τεμπλ), Barbara Nichols (Ρίτα)

Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ

Γλώσσα: αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά

Έτος παραγωγής: 1957

Είδος: τραγωδία, φιλμ νουάρ

Διάρκεια: 96΄

Εταιρεία διανομής: Summer Classics

Έξοδος στις αίθουσες: 22/6/2023.

Για περισσότερες πληροφορίες για το κάστινγκ και τα τεχνικά χαρακτηριστικά διαβάστε εδώ.

Διαβάστε τις κριτικές κινηματογράφου που έχουμε δημοσιεύσει

Δείτε τα βίντεο που έχουμε δημιουργήσει