ΕΚΕΙΝΟΣ ΚΙ ΕΚΕΙΝΟΣ

Αυγ 31, 2024 Θέατρο 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Εκείνος κι εκείνος: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Αυτή η παράσταση, «Εκείνος κι εκείνος», βασίζεται στην τηλεοπτική σειρά του 1972 , όπου έπαιζαν Ο Βασίλης Διαμαντόπουλος και ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος. Αυτοί οι δύο ηθοποιοί κατάφεραν, μέσα στην Χούντα, να μιλήσουν πολιτικά και ανατρεπτικά, με υπονοήσεις, να αγγίξουν τις ευαίσθητες χορδές του ανθρώπου, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από την λογοκρισία του καθεστώτος. Κάποια από αυτά τα επεισόδια έχουν μεταφερθεί σε αυτή την παράσταση που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Μαργαρίτης.

Εκείνος κι εκείνος: Η παράσταση

«Εκείνος κι εκείνος» είναι η παράσταση που έγραψε ο Κώστας Μουρσελάς. Πρωταγωνιστούν ο Λουκάς και ο Σόλων. Είναι απροσάρμοστοι της ζωής, δύο συμπαθητικοί αλήτες. Μένουν εκτός των τειχών και εκτός των αγαθών που τους προσφέρει η σύγχρονη κοινωνία. Τα αρνούνται όλα για να μπορέσουν να διατηρήσουν την εσωτερική τους ελευθερία. Σε αυτούς τους δύο συναντάμε στοιχεία Αριστοφάνη, Καραγκιόζη, βωβού κινηματογράφου και τσίρκου. Άρχισε να παρουσιάζεται με την μορφή αυτοτελών επεισοδίων στην τηλεόραση, το 1972. Έγινε μεγάλη επιτυχία με τον Λουκά και τον Σόλωνα να αποκτούν εμβληματική θέση και να συμβολίζουν, με τον δικό τους τρόπο, τον πόθο για δημοκρατία και ελευθερία.

Είδαμε αυτή την παράσταση στα 31^α Μερκούρεια, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας, στο ανοιχτό θέατρο Μάνος Κατράκης, στις Συκιές, στην Θεσσαλονίκη. Σε αυτή την παράσταση συμμετείχε και μια γυναίκα, κάτι που δεν ήταν συνηθισμένο στην τηλεοπτική παράσταση. Η γυναικεία παρουσία στην παράσταση δεν ενοχλούσε, δεν παραποιούσε το αφήγημα. Το σκηνικό ήταν πολύ απλό, εύκολα μεταβαλλόταν για να αποδώσει ένα άλλο αφηγηματικό τοπίο.

Εκείνος κι εκείνος: Οι χαρακτήρες

Στο «Εκείνος κι εκείνος» τον Λουκά και τον Σόλωνα ενσάρκωναν οι Άρης Τσαμπαλίκας και Δημήτρης Φραγκιόγλου. Ο Σόλων είναι μορφωμένος, έξυπνος και βρίσκει λύσεις για κάθε πρόβλημα. Ο Λουκάς είναι ένας απλός άνθρωπος, κάποτε ρολογάς, που δεν μπορεί να λύσει μόνος του τα προβλήματά του. Μπορεί να τον πεις χαζό ή αφελή. Μερικές φορές λέει κάποια πράγματα που ισχύουν και, σύμφωνα με τον Σόλωνα, δείχνουν ότι σκέφτεται. Έχει την ανάγκη να είναι πάντα μαζί με τον Σόλωνα. Η ζωή του είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτή του φίλου του. Έχουμε έναν άνθρωπο που είναι υποταγμένος στον άλλον, αλλά αυτό του αρέσει και δεν μπορεί να φανταστεί έναν άλλο τρόπο ζωής.

Αυτό που βλέπουμε είναι η άμεση και άκριτη εξάρτιση ενός ανθρώπου από έναν άλλον. Ο ένας είναι ο Μεσσίας και ο άλλος ο υποτακτικός του. Στο «Εκείνος κι εκείνος» δεν δηλώνεται αυτή η σχέση υποταγής, αλλά εννοείται. Τα λόγια και η κίνηση του σώματος, του ενός και του άλλου, υπονοούν αυτά που δεν μπορούν να εκφρασθούν με ρητό τρόπο. Πράγματι, αν δηλωνόταν ότι ο Λουκάς έχει υποταχθεί στον Σόλωνα θα είχαμε ένα εύπεπτο θέαμα που δεν θα άφηνε διέξοδο προς την φαντασία. Σε αυτή την παράσταση το αίτημα για ελευθερία και δημοκρατία είναι παντού, μπορούμε να το βρούμε στην υπονόηση και έτσι να το εμπλουτίσουμε, ως θεατές, με τις δικές μας απαιτήσεις και ανάγκες. Με αυτό τον τρόπο μπορεί ο θεατής να απαντήσει αν είναι θεμιτό κάποιος να έχει υποταχθεί, άκριτα ή μη, σε έναν άλλο ή θα πρέπει να ανοίξει τα φτερά του και να πετάξει, όπως μπορεί.

Εκείνος κι εκείνος: Η αμφισβήτηση

Σε αυτό το σημείο η παράσταση κερδίζει σε δύναμη. Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα: Ποιοι είναι στην πραγματικότητα αυτοί οι άνθρωποι, ποια είναι τα συστατικά της υπόστασής τους; Είναι εύκολο ο θεατής να αναγνωρίσει, στην πληθώρα των στοιχείων των δύο χαρακτήρων, κάποια δικά του που, ίσως, δημιουργούν μια αμφισβήτηση. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ταυτιστεί, μερικά ή ολικά, και να ανακαλύψει το δικό του αίτημα για ελευθερία και δημοκρατία. Τελικά να ανακαλύψει ποιο είναι το αίτημά του για ελευθερία, τι προσδοκά από ένα δημοκρατικό πολίτευμα. Για να γίνει πιο προσδιορισμένο αυτό το σύμπλεγμα χαρακτήρων χρειάζεται κάτι άλλο.

Η γυναίκα παίρνει διαφορετικές μορφές και διάφορα χαρακτηριστικά. Είναι αυτό το στοιχείο που λειτουργεί ως σημείο σύνδεσης της παράστασης με το κοινωνικό πεδίο. Είναι αυτή που μας φέρνει στο νου καταστάσεις που και εμείς έχουμε ζήσει. Μας προτείνει να είμαστε είτε ο Σόλων είτε ο Λουκάς. Κάνει πιο εύκολη την ταύτιση, μερική ή ολική, είναι ο μεσολαβητής μεταξύ της παράστασης «Εκείνος κι εκείνος» και του θεατή. Επιπροσθέτως, δημιουργεί ρυθμό που η παράσταση δεν έχει, αφού αυτό που κυριαρχεί είναι ο λόγος που εκφέρεται είτε από τον ένα είτε από τον άλλο πρωταγωνιστή. Δίνει αυτό τον ρυθμό που έχει ανάγκη η παράσταση για να αρθρώσει τον λόγο της.

Ο Γιάννης Μαργαρίτης, ως σκηνοθέτης, πολύ σωστά βάζει την γυναίκα ως ένα σύνδεσμο και ως ένα συνεκτικό στοιχείο που το έχει ανάγκη για να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο. Είχε και κάποιες άλλες επιλογές για να δημιουργήσει επιπλέον ρυθμό και να απογειώσει την παράσταση. Πρώτα-πρώτα οι κινήσεις θα έπρεπε να δημιουργούν ρυθμό χωρίς να καλύπτουν τον λόγο. Ένα άλλο στοιχείο είναι οι σιωπές. Πιστεύω ότι υπήρχε η ανάγκη διαλλειμάτων του λόγου όπου οι κινήσεις των σωμάτων θα δημιουργούσαν τον δικό τους λόγο και θα καλούσαν τον θεατή να συμπληρώσει τα κενά που η παράσταση, εντέχνως, θα είχε δημιουργήσει.

Εκείνος κι εκείνος: Η ανατροπή

Οι ηθοποιοί έπαιζαν αρκετά πειστικά τον χαρακτήρα που έπρεπε να υποδυθούν. Ειδικά η γυναίκα είχε δύσκολη δουλειά αφού άλλαζε ρόλους και τους υποδυόταν με απόλυτη επιτυχία τόσο στον τόνο όσο και στο περιεχόμενο και την χροιά. Το σκηνικό ήταν αρκετά απλό και εύκολο να μεταμορφωθεί έτσι ώστε να αποδίδεται η αληθοφάνεια των περιστάσεων. Οι φωτισμοί ήταν απλοί, αποδίδοντας το ρεαλιστικό, αν και υπήρχε η δυνατότητα να απομονώσει, κάποιες στιγμές, ένα πρόσωπο, όταν χρειαζόταν να εστιάσει σε αυτό. Η σκηνοθεσία έπρεπε να ολοκληρώσει ένα δύσκολο έργο και το έκανε με σχετική επιτυχία. Τα κοστούμια αποδίδουν το ρεαλιστικό στον Σόλωνα και τον Λουκά και το γκροτέσκο στην γυναίκα, στο σημείο σύνδεσης και αμφισβήτησης. Η παράσταση «Εκείνος κι εκείνος» σε πολλά είχε πετύχει στην απόδοση των χαρακτήρων και στον υπαινιγμό του απροσάρμοστου και της, αναμενόμενης, κοινωνικής ανατροπής.