filmandtheater ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ, ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ

ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ, ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ

Νοέ 13, 2014 Κινηματογράφος 2

ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ

Δώδεκα χρόνια μετά τη «Ροζέτα («Rosetta») οι αδελφοί Dardenne έρχονται με μία ταινία, με μία καταγγελία για την καταπίεση που βιώνει ο άνθρωπος στη σημερινή καπιταλιστική κοινωνία, για την αβεβαιότητα που ζει ο άνθρωπος κάθε μέρα στον εργασιακό βίο του. Οι «Δύο μέρες, μία νύχτα» («Deux jours, une nuit»), 2014, βρίσκονται ακριβώς μέσα στο πνεύμα της εποχής, μέσα στο ρεαλισμό, με πολιτική ανάλυση που θα ζήλευε ένας καλός κοινωνιολόγος της εποχής μας.

Μία γυναίκα, η Σάντρα, κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά της, το αφεντικό της ή θα δώσει πριμ στους υπαλλήλους ή θα τη διώξει. Όλο το προσωπικό βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα. Σε πρώτη φάση, οι περισσότεροι ψηφίζουν εναντίον της. Η φίλη της, η οποία την υποστηρίζει, την προτρέπει να αγωνιστεί για να τους μεταπείσει. Ο άντρας της την πιέζει. Προσπαθεί και αισθάνεται μεγάλη ψυχολογική πίεση σ’αυτόν τον προσωπικό της αγώνα. Οι συνεχείς επισκέψεις στους συναδέλφους της, η αδιαφορία ορισμένων απ’αυτούς την κάνουν να καταρρεύσει. Ξυπνά η κατάθλιψη που είχε και προσπαθεί να αυτοκτονήσει, όταν εμφανίζεται μία συνάδελφός της και της αναπτερώνει το ηθικό. Τα καταφέρνει και βγαίνει νικήτρια, με τον τρόπο της.

Η ταινία ξεκινά με χαμηλή ένταση. Η Σάντρα βρίσκεται στην κατάσταση που όλα θέλει να τα παρατήσει. Στη συνέχεια η ένταση αυξάνεται. Έχουμε τον πυρήνα του ψυχικού της κόσμου και τις δυνάμεις που προσπαθούν να τον πλήξουν. Έχουμε επίσης τις τάσεις άμυνας απ’την ίδια και απ’το περιβάλλον της. Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με το παζλ της κοινωνίας του Βελγίου. Μήπως όμως έχει να κάνει και με άλλα μέρη, γεωγραφικά και ιδεολογικά; Η αφήγηση της ταινίας κερδίζει την παγκοσμιότητά της απ’την πρώτη κιόλας στιγμή.

Με μικρά αφηγηματικά φορτία, η αφήγηση αλλάζει τόσο ώστε στο τέλος να είναι εντελώς διαφορετική. Το κέντρο βάρους είναι η Σάντρα, ο ψυχικός της κόσμος είναι η επιφάνεια όπου προβάλλονται όλες οι δράσεις και οι αντιδράσεις, αυτός αλλάζει σταδιακά και αυτή μεταμορφώνεται σε μία ανίσχυρη γυναίκα, σε ένα ερείπιο, δοκιμάζοντας τον έρωτα του άντρα της και τις φιλίες της δυναμώνει και κερδίζει την αυτοπεποίθησή της. Απ’το μέσο της αφηγηματικής διαδρομής καταλαβαίνουμε ότι το αποτέλεσμα θα είναι αμφίρροπο. Οι σκηνοθέτες μας αφήνουν να παρασυρθούμε σε αυτή τη δύνη και να βιώσουμε την πίεση αυτής της γυναίκας, σα γροθιά στο στομάχι. Όλα μέχρι το τέλος.

Ακριβώς στο τέλος μας περιμένει η έκπληξη. Η Σάντρα θα βγει νικήτρια, ίσως αυτό το είχαμε προβλέψει με τις αποφασιστικές κινήσεις της, στις τελευταίες επαφές της. Αλλά ο θεατής μένει ευχαριστημένος και ικανοποιημένος απ’το μήνυμα της κοινωνικής συνοχής και της αντίστασης για να μη χάσουμε την αξιοπρέπειά μας, την άμυνά μας απ’όσους θέλουν να πλήξουν και το τελευταίο κοινωνικό κύτταρο, τη φιλία και την οικογένεια. Η Σάντρα κερδίζει και τα δύο και μένει όρθια. Μας γεμίζει με ελπίδα και μας δείχνει ένα δρόμο δράσης και αντίδρασης. Αυτή είναι η δύναμη αυτής της ταινίας και η σπουδαιότητά της ως πολιτικό κείμενο. Αυτό μπορούμε να κρατήσουμε ως όπλο μέσα στην κρίση. Η ταινία έρχεται με δύο βραβεία (Κάννες και Σίδνεϊ), αν αυτό λέει κάτι, και μία σειρά από υποψηφιότητες για βραβεία.

Οι σκηνοθέτες κρατούν μία γραμμή πλεύσης σταθερή. «Ροζέττα», «Υπόσχεση», είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Το πολιτικό μήνυμα παντρεύεται με το αισθητικό και δομούν ένα συμπαγές κόσμο. Τίποτε δεν ωραιοποιείται, η φόρμα δε νικά το νόημα ή το αντίστροφο. Υπάρχει ισορροπία και ο ρυθμός αυξάνεται προοδευτικά προς το τέλος. Εκεί υπάρχει η κορύφωση, η μουσική επιστρατεύεται για να δώσει μεγαλύτερη ένταση σε στιγμές που αυτή κινδυνεύει να πέσει. Σε πολλά σημεία έχουμε αργούς ρυθμούς στην αφήγηση, όμως η εσωτερική ένταση μέσα στο κάδρο κρατά καθηλωμένο το θεατή. Παραμένει έτσι μέχρι το τέλος της ταινίας, μέχρι την τελευταία σκηνή, όπου η Σάντρα θερίζει τους καρπούς του αγώνα της, των παθών της και της ψυχικής άμυνάς της. Με ευχαρίστηση βλέπουμε ότι οι Dardenne δεν έχουν «χαλάσει», μένουν διαυγείς μέχρι σήμερα, μας ξεσηκώνουν και προτείνουν ένα τρόπο δράσης.

Γιάννης Φραγκούλης

ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ, ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ

(DEUX JOURS, UNE NUIT)

Σκηνοθεσία: Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne

Σενάριο: Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne

Φωτογραφία: Alain Marcoen

Μοντάζ: Marie-Helene Dozo

Ήχος: Jean-Pierre Duret, Dominique Eyraud

Σχεδιασμός ήχου: Jean-Stephane Garbe, Thomas Gauder

Μοντάζ ήχου: Valene Leroy, Philippe Fontaine, Benoit de Clerck

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Stephanie Fortunato

Κοστούμια: Maira Ramedhan Levi

Οπτικά εφέ: Thierry Delobel, Ludivine Ducrocq

Μέικαπ: Virginie Berland, Nathalie Tabareau

Παίζουν: Marion Cotillard (Σάντρα), Fabrizio Rongione (Μανού), Catherine Salee (Ζουλιέτ), Batiste Sornin (κ. Ντιμόν), Pili Groyne (Εστέλ), Simon Caudry (Μαξίμ), Lara Persain (γυναίκα του Βίλι), Alain Eloy (Βίλι), Myriem Akeddiou (Μιρέιγ), Fabienne Sciascia (Ναντίν), Anette Niro (Νανά), Rania Mellouli (κόρη του Τιμούρ), Christelle Delbrouck (μπαργούμαν), Timur Magomedgadzhiev (Τιμούρ), Hassaba Halibi (γυναίκα του Χισάμ), Hicham Slaoui (Χισάμ), Philippe Jeusette (Υβόν), Yohan Zimmer (Ζερόμ), Christelle Cornil (Αν), Laurent Caron (Ζυλιέν), Joachim Vincent (Ράιαν), Donovan Deroulez (σύζυγος της Αν), Franck Laisne (Ντομινίκ), Serge Koto (Αλφόνσο), Morgan Marinne (Τσάρλι), Gianni La Rocca (Ρομπέρ), Ben Harmidou (Καντέρ), Carl Jadot (Μίγκουελ), Olivier Gourmet (Ζαν-Μάρκ)

Σχεδιασμός παραγωγής: Igor Gabriel

Διεύθυνση παραγωγής: Jean-Pierre Dardenne, Peter Bouckaert, Luc Dardenne, Valerio De Paolis, Denis Freyd

Εταιρείες παραγωγής: Lew Films de Fleuve, Archipel 35, BIM Distribuzione, Eyeworks, France 2 Cinema, Radio Television Belge Francophone, Belgacom,

Χώρες παραγωγής: Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία

Προϋπολογισμός: 7 εκατ. ευρώ

Γλώσσα: γαλλικά, αραβικά

Τόποι κινηματογράφησης: Saraing, Βαλονία, Βέλγιο

Χρώμα: έγχρωμη

Ήχος: dolby

Aspest ratio: 1.85:1

Κάμερα: Arri Alexa M, Zeiss Standard Speed, Angenieux Optimo Lenses

Εργαστήριο: Laboratoires Éclair, Παρίσι, Γαλλία

Είδος: δράμα

Διάρκεια: 95΄

Εταιρεία διανομής: Seven Films, Σπέντζος Film