57ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ

Νοέ 06, 2016 Κινηματογράφος 0

ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Η πρώτη μέρα των προβολών στο Φεστιβάλ δεν ξεκίνησε τόσο καλά. Τέσσερις ταινίες που δε μας ξεσήκωσαν είδαμε και για σε αυτές θα αναφερθούμε. Οι δύο ήταν ελληνικές και οι άλλες δύο ξένες. Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους.

ΕΡΩΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

Η ταινία του Στέργιου Πάσχου, «Άφτερλωβ», διαπραγματεύεται μία σχεδόν ερωτική ιστορία. Ο Νίκος είναι άφραγκος μουσικός και του ζητείται να φυλάξει το σπίτι του φίλου του Σταύρου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ο Νίκος μόλις έχει χωρίσει με τη φίλη του και είναι ευκαιρία να τα ξαναφτιάξουν. Το σπίτι είναι μία βίλα, μεγάλη, όμορφη, με όλες τις ανέσεις και με μία μεγάλη πισίνα. Όλα προμηνύουν ότι θα περάσουν τέλεια. Στην πορεία όμως τα πράγματα θα εκτραπούν πολύ.

Το θέμα προσφέρεται για να δομηθεί μία ιστορία που θα τοποθετείται ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό, αρκεί να μπορέσεις να κάνεις ανάλυση των δομών της κοινωνίας και μετά να σατιρίσεις αυτό που δεν σου αρέσει. Ο Πάσχος όμως νομίζει ότι του φτάνει να δημιουργήσει μικρές ιστορίες ανεκδοτικού τύπου και, με αυτό τον τρόπο, θα ευχαριστήσει το θεατή. Το ενδιαφέρον γρήγορα εξαντλείται και καταλήγουμε στο να παρακολουθούμε μία ιστορία γκροτέσκο που έχει χάσει το ρυθμό της, είναι αδικαιολόγητα αφηρημένη και μας αφήνει αδιάφορους.

Στην Αθήνα αυτό το θέμα που καίει είναι οι πρόσφυγες. Η ταινία «Πλατεία Αμερικής», του Γιάννη Σακαρίδη, θα μας μιλήσει για το μεταναστευτικό εστιάζοντας σε ένα μικρό κομμάτι της κοινωνίας, σε μία περιοχή όπου οι μετανάστες είναι περισσότεροι από τους Έλληνες. Η ξενοφοβία και ο ρατσισμός αναπτύσσονται. Οι πράξεις των μεν και των δε μπορούν εύκολα να ξεφύγουν από τη λογική και να φτάσουν σε παραβατικές συμπεριφορές.

Εστιάζουμε σε ένα Σύριο και μία μετανάστρια από την Αφρική που θέλουν να φύγουν από την Ελλάδα. Στον αντίποδα έχουμε έναν Έλληνα που ενοχλείται  με την παρουσία των ξένων και καταλήγει στο να τους εξοντώσει.

Ο Σακαρίδης βλέπει το θέμα του από τη σκοπιά του ανθρωπισμού. Χωρίζει τους χαρακτήρες του σε διάφορες κατηγορίες, έτσι όπως είναι στην πραγματικότητα, και τους αφήνει να λειτουργήσουν έτσι ώστε να φτάσει η πλοκή στην κορύφωση. Έλληνες βολεμένοι και περιθωριακοί, μετανάστες που ζουν ήρεμα και αυτοί που αντιμετωπίζουν πρόβλημα όσον αφορά στη φυγή τους. Διηγείται σχεδόν με ρεαλιστικό τρόπο, αλλά η μεγάλη δραματοποίηση εκεί που φτάνουμε στην κορύφωση εκτροχιάζει την ταινία και αντί να είναι μία οξεία κριτική σε αυτές τις καταστάσεις πάει σε μία πλοκή φιλμ νουάρ αμερικάνικου τύπου. Είναι καλογυρισμένη, δεν υπάρχουν υπερβολές, ο ρυθμός της είναι ικανοποιητικός, όλα καλά μέχρι το τέλος όπου έχουμε το ναυάγιο της ταινίας.

ΕΝΑΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΖΟΜΠΙ

Θα πάμε στην ταινία, παραγωγής Αυστρίας, Νότιας Κορέας και Αργεντινής, «Οι ενάρετοι» («A decent woman»), του Lukas Valenta Rinner. Εδώ έχουμε μία υπηρέτρια που θα δουλέψει σε ένα σπίτι πλουσίων. Θα μένει εκεί, σε μία περιοχή πλουσίων, όπου οι κινήσεις της θα είναι μετρημένες. Τη στιγμή που θα δοκιμάσει να κόψει τα φυτά που χωρίζουν τη βίλα από το διπλανό οικόπεδο θα ανακαλύψει αυτό που θα την ηρεμήσει και θα τη διώξει από το αλλοτριωμένο περιβάλλον που ζει. Η αλλοτρίωση των πλούσιων ανθρώπων είναι κραυγαλέα. Η υπηρέτρια το καταλαβαίνει και ενοχλείται.

Ακριβώς δίπλα υπάρχει η ισορροπία της φύσης, σε ένα χώρο όπου οι γυμνιστές βρίσκουν την ηρεμία τους, έρχονται σε επαφή με τη φύση, βρίσκουν τον εαυτό τους. Πολύ ενδιαφέρον θέμα, ζωτικό για την κοινωνία δυτικού τύπου, όμως ο αδικαιολόγητα αργός ρυθμός σε όλη την ταινία κουράζει το θεατή. Καλογυρισμένη, θα μπορούσε να μιλήσει στην ψυχή του θεατή αν ο λόγος της ήταν καλά αρθρωμένος.

Από την Ισλανδία, η ταινία του Guomumdur Arnar Guomundsson, «Η πέτρα της καρδιάς» («Heartstone»), μας αφηγείται με όμορφο τρόπο ένα μέρος της ζωής των εφήβων, κατά τη διάρκεια ενός καλοκαιριού. Οι Ισλανδοί μας έχουν συνηθίσει σε ιστορίες που δοκιμάζεται η αντοχή του ανθρώπου και όπου φαίνεται η αποξένωση με την υπόλοιπη κοινωνία. Εδώ εστιάζουμε σε έφηβους, οι οποίοι αντανακλούν τον κόσμο των ενηλίκων.

Μία ιστορία αγάπης που θα φτάσει στα όρια της έχθρας, αντιμαχόμενες πλευρές που θα μας δείξουν τις τάσεις διάλυσης της κοινωνίας. Ο σκηνοθέτης προσέχει πολύ το κάδρο του, δίνει ρυθμό στην αφήγησή του, οι ηθοποιοί είναι αληθοφανείς, το περιβάλλον είναι κινηματογραφημένο με τέτοιο τρόπο που η απομόνωση και η αλλοτρίωση να φαίνονται και στη φύση. Θα θέλαμε όμως μία κορύφωση μεγαλύτερη, η οποία θα λειτουργούσε ως κάθαρση για τους δύο πρωταγωνιστές.

Ο ΜΙΛΟ ΗΤΑΝ ΒΡΥΚΟΛΑΚΑΣ

Μία ταινία από την Αμερική, «Η μεταμόρφωση» («The transfiguration»), του Michael O’Shea, θα μας μιλήσει για έναν βρικόλακα, στη σύγχρονή μας εποχή. Ο βρικόλακας είναι μαύρος, πολύ χαμηλών τόνων, ζει στο περιθώριο της κοινωνίας, δεν έχει κάνει φιλίες, έχει χάσει τους γονείς του σε πολύ μικρή ηλικία. Γνωρίζεται με μία κοπέλα που και αυτή δοκιμάζεται από το βίαιο και απότομο παππού της, με τον οποίο συγκατοικεί.

Τα φτιάχνουν και όλα πάνε καλά μέχρι τη στιγμή που αυτή θα ανακαλύψει ότι ο Μίλο είναι βρικόλακας. Από εκείνο το σημείο η ζωή του Μίλο αλλάζει εντελώς. Σκέφτεται και αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του, χρησιμοποιώντας άλλους ανθρώπους για να το σκοτώσουν. Βοηθά την κοπέλα να φύγει και δίνει ένα τέλος στη ζωή του.

Οι πολύ αργοί ρυθμοί κουράζουν το θεατή, το θέμα της ταινίας είναι ενδιαφέρον και πρωτότυπο, αλλά τελειώνει το ενδιαφέρον με την επίπεδη αφήγηση, στην οποία λείπει αυτό που θα την έκανε μία έμμεση κριτική στην κοινωνία και στα κακώς κείμενα σε αυτή. Αν θυμηθούμε πρόσφατα την ταινία του Τζάρμους που είχε το ίδιο θέμα, τότε θα καταλάβουμε τις ελλείψεις αυτής της αφήγησης.

Γιάννης Φραγκούλης

• Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης