ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΜΕΡΑ

Αυγ 05, 2017 Κινηματογράφος 0

UNA GIORNATA PARTICOLARE

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 3/8/2017 στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε επανέκδοση.

Είναι η ημέρα που ο Χίτλερ επισκέπτεται την Ιταλία. Όλος ο κόσμος θα πάει να το δει. Είναι ο μεγάλος αρχηγός του φασισμού και η Ιταλία, που θα πολεμήσει στο πλευρό της Γερμανίας, έχει φανατιστεί υπέρ του Χίτλερ. Σε μία πολυκατοικία θα παραμείνουν μόνο ένας δημοσιογράφος ομοφυλόφιλος και μία νοικοκυρά. Η ζωή αυτών των ανθρώπων θα είναι το αναφερόμενο της ζωής των Ιταλών εκείνη την περίοδο. Αυτή η ταινία κέρδισε συνολικά 13 βραβεία, τα πιο σημαντικά είναι καλύτερης ξένης ταινίας στις Χρυσές Σφαίρες το 1978, καλύτερη ξένη ταινία στα βραβεία Cesar το 1978, καλύτερης ταινίας, καλύτερου ηθοποιού και καλύτερης ηθοποιού στις Χρυσές Σφαίρες της Ιταλίας το 1978 και καλύτερης ηθοποιού, καλύτερου σεναρίου και μουσικής στην Ιταλική Ομοσπονδία Δημοσιογράφων του Κινηματογράφου το 1978. Το 2014 βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας ως καλύτερη ταινία του αρχείου.

Θα πρέπει να θυμηθούμε ότι ο Ettore Scola ήταν ο εκπρόσωπος της μίας από τις τρεις τάσεις του νεορεαλισμού, δηλαδή τη τάση του νεορεαλισμού που από τη μία κάνει την αναφορά στις δομές της κοινωνίας της Ιταλίας και από την άλλη ηθογραφεί χωρίς να βάζει αυστηρούς ηθογραφικούς κανόνες. Η κάμερά του είναι ουσιαστικά ένα παρατηρητής που σχολιάζει σχετικά, χωρίς να θέλει να επιβάλει το λόγο της. Για αυτό οι κοινωνικές αναφορές του είναι φαινομενικά περιγραφικές, στην ουσία όμως προτείνουν μία πιο βαθιά ανάγνωση και ανάλυση των χαρακτήρων, χωρίς να επιβάλλουν αυτό το δρόμο.

Σε αυτή την ταινία έχουμε την απεικόνιση μιας κοινωνίας. Έναν άντρα και μια γυναίκα. Τα δύο σημεία πάνω στα οποία εγγράφονται όλη η ιστορία του ανθρώπινου γένους. Αν λοιπόν παρατηρήσουμε τις συμπεριφορές τους, τότε έχουμε μία απεικόνιση της κοινωνικής συμπεριφοράς σε μαζικό επίπεδο, σε γενικές γραμμές, όπου μπορούμε να χαράξουμε τις βοηθητικές αυτές γραμμές διαφορετικές στο χαρακτήρα του κάθε ατόμου. Θα πρέπει να αναλύσουμε τις δύο περιπτώσεις, τον άντρα, από τη μία, και τη γυναίκα, από την άλλη μεριά.

Ας ξεκινήσουμε από τη γυναίκα. Το σενάριο μας αναφέρει ότι έχουμε να κάνουμε με μία γυναίκα παντρεμένη με παιδιά. Ο άντρας της είναι λίγο μάγκας και σχετικά απόμακρος, το τυπικό του αρσενικού που είναι αρχηγός στην οικογένεια και δε σηκώνει λόγο. Αυτό θέλει να περάσει και στα παιδιά του. Η γυναίκα του όμως διαφωνεί και διεκδικεί το χώρο της. Δεν πηγαίνει να προϋπαντήσει το Χίτλερ, όχι επειδή κάνει αντίσταση, αλλά αντιδρώντας στη συμπεριφορά του άντρα της. Μένει στο σπίτι, μόνη για να σκεφτεί τη θέση της, να βρει την ηρεμία της. Πρόσχημα είναι ότι θέλει να μαγειρέψει.

Απέναντι κατοικεί ένας άντρας. Αυτός είναι ομοφυλόφιλος. Εδώ έχουμε την έκφραση του φόβου, για αυτό, αν και είναι δημοσιογράφος, δεν πηγαίνει στη συγκέντρωση επειδή φοβάται τη χλεύη. Παρόλα αυτά, διεκδικεί το χώρο της ηγεσίας, στο δίπολο άντρας-γυναίκα, το βιοτικό του χώρο, αυτό που η κοινωνία του έχει επιβάλλει. Νομίζει ότι είναι μόνος του σε όλη την πολυκατοικία, αλλά βλέπει αυτή τη γυναίκα και θέλει να την προσεγγίσει. Βρίσκει ένα πρόσχημα.

Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με τον Αδάμ και την Εύα. Και οι δύο λειτουργούν παραβατικά. Ο άντρας προσπερνά τη θέλξη προς το ίδιο φύλο και επιθυμεί να συνευρεθεί με αυτή τη γυναίκα. Αυτή είναι στην αρχή αδιάφορη, αλλά μετά ξυπνά σιγά-σιγά η επιθυμία να είναι επιθυμητή από έναν άντρα και η απόλαυση μετά από αυτό το συναίσθημα. Είναι όμως παντρεμένη και, με αυτό τον τρόπο, απατά τον άντρα της. Πρόκειται να κάνει ένα αμάρτημα, κάτι που της δημιουργεί μία απώθηση, προς στιγμή, μετά όμως μία απόλαυση: η αμαρτία είναι και απόλαυση. Βγάζει έξω τα ορμεφυτά της, αφήνει το καταπιεσμένο αίσθημα από τον άντρα της, η νεύρωσή της εξυπηρετείται και η απόλαυσή της γίνεται μεγαλύτερη.

Ας προσέξουμε, σε αυτό το σημείο, ότι είμαστε σε ένα αστικό χώρο που είναι ερημικός. Οι μόνοι που υπάρχουν είναι αυτός ο άντρας και αυτή η γυναίκα, αυτοί που πρόκειται να κάνουν ξανά το προπατορικό αμάρτημα. Θα πάρουν τον απαγορευμένο καρπό, την απόλαυση, και θα ξεκινήσει από την αρχή η δημιουργία του κόσμου. Αυτό όμως είναι μία ευχή. Μία υστερική αίσθηση, αποτέλεσμα της καταπίεσης του φασισμού, της αναστολής της ελευθερίας, της βίας που εγγράφει το λόγο της, καταστρέφοντας αυτό το λόγο που θα ήταν δημιουργός στην κοινωνία. Άρα το προϊόν αυτής της υστερίας είναι ο λόγος, ο δημιουργικός, ο οποίος γεννιέται από την απόλαυση που στιγμιαία αυτοί οι άνθρωποι ζουν.

Για να μας δείξει ο σκηνοθέτης ότι αυτό είναι μία ευχή, αλλά και για να κάνει μία έμμεση κριτική στη στάση αυτή της κοινωνίας, στο φασισμό, αλλά και έκκληση για δημοκρατία, μας επαναφέρει στην «τάξη». Το πλήθος έρχεται, οι δύο σύντροφοι χωρίζουν, η απόλαυση από μία ψεύτικη, ουτοπική και τραυματική χαρά γεμίζει το χώρο διαχέοντας παντού αυτό το τραύμα. Η δημοκρατία έχει χάσει, η αναδημιουργία του κόσμου δεν πρόκειται να γίνει, το φως θα νικηθεί από το σκοτάδι, η καταπίεση του ανθρώπου -και των αισθημάτων του- θα είναι ο κανόνας.

Εδώ ακριβώς, στο ασυνείδητο της ταινίας, κρύβεται το πολιτικό μήνυμα που δεν είναι άλλο από αυτό που θα βγει από έναν άνθρωπο που υγιώς αντιδρά στη συνεύρεση με τον άλλο άνθρωπο. Με αυτή την έννοια, αυτή η ταινία θα είναι επίκαιρη όσο αυτές οι λογικές θα εγγράφονται στο κοινωνικό πεδίο και θα δημιουργούν συμπεριφορές, λόγους και, φυσικά, βία και καταστροφή.

ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΜΕΡΑ

UNA GIORNATA PARTICOLARE

Σκηνοθεσία: Ettore Scola

Σενάριο: Ettore Scola, Ruggero Maccari, Maurizio Costanzo

Φωτογραφία: Pasqualino De Santis

Μοντάζ: Raimondo Crociani

Μουσική: Armando Trovajoli

Παραγωγοί: Carlo Ponti

Παίζουν: Sophia Loren (Αντονιέτα), Marcello Mastroianni (Γκαμπριέλε), John Vernon (Εμανουέλε), Patrizia Basso (Ρομάνα), Tiziano De Persio (Αρνάλντο), Maurizio Di Paolantonio (Φάμπιο), Antonio Garibaldi (Λιτόριο), Vittorio Guerrieri (Ουμπέρτο), Alessandra Mussolini (Μαρία Λουίζα)

Χώρα παραγωγής: Ιταλία, Καναδάς

Έτος παραγωγής: 1977

Γλώσσα: ιταλικά

Διάρκεια: 106΄

Είδος: δράμα

Ημερομηνία εξόδου: 3/8/2017

Εταιρεία διανομής: New Star.

Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά: διαβάστε εδώ.

Για να βρείτε που παίζεται η ταινία πηγαίνετε εδώ.

• Κριτικές ταινιών