filmandtheater UNDER THE SUN

UNDER THE SUN

Οκτ 14, 2017 Κινηματογράφος 0

V PAPRSCICH SLUNCE

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 12/10/2017 στις κινηματογραφικές αίθουσες. Μετά την ανάγνωση αυτής της κριτικής μπορείτε να διαβάσετε τις κριτικές των άλλων κριτικών κινηματογράφου που παρατίθενται μετά από αυτό το κείμενο.

ΣΥΝΟΨΗ

Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή στη Βόρεια Κορέα, αυτή πίσω από τις βιτρίνες, γίνεται ένα καταπληκτικό έργο για τη γελοιοποίηση της διακυβέρνησης σε αυτή τη χώρα, όταν, στο μοντάζ, μπαίνουν σκηνές που είχαν τραβηχτεί, όταν οι αρχές είχαν ξεχάσει να επιτηρούν τα γυρίσματα.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Η Βόρειος Κορέα παρουσιάζεται σε ένα σχεδόν ντοκιμαντέρ, το «Under the sun», μία ταινία που βρίσκεται λίγο στο πεδίο του σουρεαλισμού, λίγο προς την αφηρημένη φόρμα, έτσι όπως εμφανίζεται στις ταινίες του David Lynch. Ο Ρώσος σκηνοθέτης Vitaly Manskiy θα χρειαζόταν κάποια βοήθεια στη διαχείριση του υλικού, είχε όμως, κατά σύμπτωση, πολύ περισσότερο υλικό από ότι θα μπορούσε να ονειρευτεί ότι θα του έδιναν οι υπηρεσίες αυτής της χώρας, ειρωνικά πολύ περισσότερο.

Η ταινία έχει ένα παράξενο προσκήνιο, επρόκειτο να γίνει ένα ντοκιμαντέρ. Ο σκηνοθέτης πήρε την έγκριση των αρχών της Βόρειας Κορέας να κάνει μία ταινία για την κοινωνία, σε αυτή τη χώρα, όπως είναι πίσω από τις βιτρίνες, όμως η συμφωνία έλεγε ότι αυτοί θα έγραφαν το σενάριο, θα έβρισκαν τους ηθοποιούς και, γενικά, θα επιτηρούσαν όλη την παραγωγή. Το μόνο που ξέχασαν να ελέγξουν ήταν το μοντάζ, επέτρεψαν στο Manskiy να φύγει από αυτή τη χώρα και να κάνει μία ταινία που, από τη μία θα παρουσιάζει και από την άλλη θα κοροϊδεύει τη χαρωπή πλευρά αυτής της χώρας, αυτή που η Βόρειος Κορέα θέλει διακαώς να παρουσιάζει.

Ο Manskiy αποφάσισε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ ή μάλλον μία ταινία που θα μοιάζει κάπως σαν ντοκιμαντέρ. Έχουμε ξαναγράψει ότι το ντοκιμαντέρ από τη μυθοπλασία πολύ λίγο διαφέρει, μόνο ότι στο πρώτο οι άνθρωποι που παίζουν έχουν εμπλακεί με άμεσο τρόπο με αυτά τα γεγονότα. Αυτή η ταινία το αποδεικνύει. Ανήκει στο είδος του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ, όπου το γεγονός, το ντοκουμέντο, μεταφράζεται με μυθοπλαστικό τρόπο, στην κινηματογραφική γραφή.

Το σενάριο της ταινίας που επρόκειτο να γυριστεί εστίαζε σε ένα οχτάχρονο κορίτσι, τη Lee Zin-mi, η οποία ζει με τους γονείς της στη Πιονγκγιάνγκ. Τα τρία πρόσωπα είναι κλεισμένα σε μία γυάλα όπου ζουν τη ζωή τους, έτσι όπως αυτή είναι στην πραγματικότητα. Η Zin-mi είναι χαριτωμένη, όμορφη και πάντα ευτυχισμένη. Οι γονείς της είναι το πρωτότυπο του κομουνιστή εργάτη, αφοσιώνονται στο παιδί τους, χαίρονται το πεντακάθαρο διαμέρισμά τους, είναι εντάξει για να συμμετάσχουν στα γυρίσματα. Βλέπουμε όλο αυτό το όμορφο σκηνικό, το ψεύτικο έρχεται σε αντίθεση με αυτό που υπάρχει έξω, ο σκηνοθέτης αντιπαραβάλλει αυτά που η κάμερα έχει γράψει. Όταν η μητέρα του κοριτσιού δουλεύει και η ομάδα της κάνει τις υπερβάσεις της, στο μοντάζ υπάρχει σε αντίστιξη ο τρόπος των εργατών να φαίνονται σα χαρούμενοι. Εδώ έχουμε μία ακόμη μυθοπλασία: αυτή που δημιουργείται από το μοντάζ, όπως έκανε ο Eisenstein στις ταινίες του, δημιουργώντας μία ιδεολογική αντίστιξη, άρα παράγει μία ιδέα στο ασυνείδητο του θεατή.

Υπάρχει μία σκηνή όπου ένας στρατιώτης επισκέπτεται την τάξη της Zin-mi και μιλάει για αυτά που έκανε κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Αμερική, κατά τη διάρκεια του οποίου είχαν κακοποιηθεί παιδιά. Οι μαθητές δε φαίνονται να σοκάρονται ή να γοητεύονται, ακούν με ενδιαφέρον για τη βία σε αυτό τον πόλεμο. Εδώ τα κοντινά πλάνα δημιουργούν την αντίστιξη για την οποία μιλήσαμε προηγουμένως.

Στην ίδια σκηνή, αυτός ο παλιός στρατιώτης, ο οποίος φορά ένα τζάκετ γεμάτο από μετάλλια, όπως παρουσιάζονται και σε ταινίες του Χόλιγουντ, δεν του επιτρέπεται να τελειώσει την ομιλία του και αποχωρεί με αξιοπρέπεια. Τρεις φορές ο σκηνοθέτης τον καλεί να τελειώσει την ομιλία του, προτρέποντας τα παιδιά να γιορτάσουν την Ένωση των Παιδιών, μία γιορτή που έχει επιβληθεί από τη δυναστεία που κυβερνά αυτή τη χώρα, όπου ο Kim Jong-il έχει ανακηρυχτεί ως ο «Μεγάλος Αρχηγός», εγκωμιασμοί που υπάρχουν στην ταινία.

Ένα στοιχείο της αύρας της ταινίας είναι το γεγονός ότι αυτή η ταινία είναι ντοκιμαντέρ -στα αυτιά μου είναι ακόμη τα λόγια του πρώην διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δημήτρη Εϊπίδη, ότι τα δραματοποιημένα ντοκιμαντέρ μπερδεύουν τους θεατές, αυτό όμως, στην παγκόσμια κινηματογραφία είναι, εδώ και δεκαετίες κοινός τόπος!-: στους δρόμους, με τα μεγάλο κτήρια και τα διαμερίσματα, είναι λιγοστά τα αυτοκίνητα, είναι όμως οι δρόμοι της πρωτεύουσας, τα μνημεία και τα γήπεδα έχουν διαμορφωθεί έτσι που να υπηρετούν τις αξίες του καθεστώτος, οι άνθρωποι που βλέπουμε είναι οι πραγματικοί κάτοικοι αυτού του μη πραγματικού, αλλόκοτου τόπου. Τους βλέπουμε, ακόμα και αυτούς που είναι στο πίσω πεδίο, να είναι εμφανώς αγχωμένοι, πεινασμένοι ή δυστυχισμένοι, αλλά όλοι θέλουν να φαίνονται ως οι παχιές αγελάδες ή αυτοματοποιημένοι.

Η αισθητική που ήθελε να επιβάλλουν οι αρχές προσθέτει γοητεία στην ταινία. Οτιδήποτε είναι μεγάλο, καθαρό, σε τάξη και συμμετρικό. Το κόκκινο χρώμα κυριαρχεί, όλα τα χρώματα είναι καθαρά και ζωντανά. Κάτι σα να είναι μία διαφήμιση σε ένα περιοδικό τη δεκαετία του 1950, όταν ήθελε να δειχθεί η αμερικάνικη ευημερία, το αμερικάνικο όνειρο. Δε χρειάζεται να διαβάσουμε τα θεωρητικά κείμενα, όπως αυτά της Susan Sontag, εδώ το αυταρχικό πνεύμα κάνει έκδηλη την παρουσία του.

Όπως στις προπαγανδιστικές ταινίες, έτσι και σε αυτή την ταινία υπάρχει η μορφή της κοινωνικής τελειότητας που εκφράζει τη μάζα και περιγράφεται ως ανθρώπινο σύμπλεγμα. Οι σκηνές που είχαν επιβληθεί «δηλητηριάζονται» από αυτές που ο σκηνοθέτης θέτει εμβόλιμα, αντιστικτικά, δημιουργώντας μία άλλη άποψη, ανείπωτη, ασυνείδητα εκφρασμένη, άρα με μεγαλύτερη δύναμη κριτικάρει την ιδεολογία του καθεστώτος, σε αυτή τη χώρα.

ΑΛΛΕΣ ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Κριτική Χρήστος Μήτσης (Αθηνόραμα)

Το σπάνιο οπτικό υλικό, άλλοτε αστείο και άλλοτε συγκινητικό, είναι μονταρισμένο έξυπνα αλλά και μονοδιάστατα. Αποκλειστικά στοχευμένο στο να… παραβιάσει ανοιχτές θύρες, εντυπωσιάζει με την πονηριά και το θάρρος του, χάνει όμως την ευκαιρία για κάτι πολιτικά βαθύτερο και κινηματογραφικά πολυδιάστατο… Περισσότερα

Κριτική Δημήτρης Δημητρακόπουλος (flix.gr)

Ουσιαστικά, η επιτυχία του «Under The Sun» έγκειται στο γεγονός ότι καταφέρνει να γίνει άμεσο χωρίς να είναι προφανές και ότι επιτυγχάνει να δώσει τόσες πολλές σαφείς πληροφορίες χωρίς να λέει τίποτα ευθέως στην πραγματικότητα! Η θλιμμένη μουσική που συνοδεύει την εξιστόρηση αναιρεί κάπως την νατουραλιστική αυθάδεια του Μάνσκι, όμως στο τέλος η ταινία του παραμένει ένα από τα πιο ενδιαφέρονται ντοκιμαντέρ που έχουν δημιουργηθεί τελευταία, πρόθυμη να ανατρέψει τις συμβάσεις του είδους αλλά και να αποδείξει ότι τελικά ο μεγαλύτερος τρόμος είναι αυτός της αλήθειας… Περισσότερα

Κριτική Παναγιώτης Κοτζαθανάσης (filmboy.gr)

Το μέγεθος της προπαγάνδας που αποκαλύπτεται στην ταινία είναι τόσο μεγάλο, που πραγματικά πρέπει να το δει κάποιος για να το πιστέψει, ενώ ο τρόπος που αντιμετωπίζονται και εκπαιδεύονται τα παιδιά είναι πραγματικά αποκρουστικός. Δεν θα ήθελα να γράψω κάτι άλλο, μιας και οποιοιδήποτε σχόλιο για φωτογραφία, μοντάζ κτλ δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, μπροστά στο περιεχόμενο. Απλά δείτε το… Περισσότερα

Κριτική Γιώτα Τσιορβά (cinepivates.gr)

Συμπληρωματικά στις εικόνες λειτουργεί η αφήγηση του σκηνοθέτη, όπου αναφέρει όσα η κάμερα δεν είχε την δυνατότητα να κινηματογραφήσει αλλά και όσα υποψιάζεται ότι συμβαίνουν πίσω απο τις καλοστημένες τελετές. Το Under The Sun δεν έχει την ευκαιρία να πει όλα όσα θα ήθελε, κατάφερε όμως το ακότορθωτο. Έστησε την κάμερα εκεί που δεν θα πρεπε να είναι και εκείνες οι λίγες στιγμές καταγραφής μας προσφέρονται ως μαρτυρία για κάτι που πολλά υποπτευόμαστε αλλά ελάχιστα γνωρίζουμε με σιγουριά… Περισσότερα

Κριτική iefimerida.gr

Μέσα από εικόνες αυστηρής τάξης και κιτς εκδηλώσεων, αφήνει να εισχωρήσουν μικρά στιγμιότυπα της πραγματικής ζωής- με αποκορύφωμα τη σκηνή που η μικρή του πρωταγωνίστρια με δυσκολία κρατάει ανοιχτά τα μάτια της σε μια ομιλία για τα οφέλη του καθεστώτος- και ακολουθώντας τη λογική του «να σκηνοθετεί αυτό που βλέπει» αποτυπώνει τελικά την ατμόσφαιρα ανελευθερίας, που ο ίδιος βίωσε από την επίσκεψή του στη Βόρεια Κορέα, χωρίς όμως να μπορεί τελικά να προσφέρει πολλά περισσότερα από ένα σπάνιο υλικό… Περισσότερα

Κριτική Στράτος Κερσανίδης (stokokkino.gr)

Βέβαια κάποιες σκηνές ξέφυγαν από το μάτι της κατευθυνόμενης προπαγάνδας αφού η κάμερα αποτύπωσε, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα κάποια ουρά σε κατάστημα ή το στρίμωγμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ το οποίο, έστω και έτσι, μας φέρνει σε επαφή με την κλειστή κοινωνία της χώρας των Κιμ. Για την οποία όσες πληροφορίες έχουμε προέρχονται είτε από τη Σεούλ είτε από τη Δύση. Άρα η εγκυρότητά τους ελέγχεται… Περισσότερα