TOM OF FINLAND

Ιαν 25, 2018 Κινηματογράφος 0

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 25/1/2018 στις κινηματογραφικές αίθουσες.

ΣΥΝΟΨΗ

Αναφορά στον καλλιτέχνη Τομ της Φινλανδίας, κατά κόσμο Touko Valio Laaksonen, ο οποίος έκανε σκίτσα με θέμα την αντρική ομοφυλοφιλία. Μπαίνουμε στο κλίμα της δημιουργίας του, με μικρές αναφορές από τη ζωή του, στις δυσκολίες που αντιμετώπισε, τελικά στην καταξίωσή του.

Για να βρείτε που παίζεται η ταινία πηγαίνετε εδώ.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Πώς να περιγράψεις την τέχνη του Touko Valio Laaksonen, του Τομ της Φινλανδίας, όπως είναι γνωστός στους καλλιτεχνικούς κύκλους; Θα μπορούσαμε να τη συγκρίνουμε με ένα παθιασμένο όνειρο; Ας το δούμε όμως πιο ψύχραιμα. Η περιγραφή του της αντρικής ομοφυλοφιλίας, νομίζω, είναι ένα είδος εικονογραφίας πιο δυνατής από αυτή της Jayne Mansfield. Ο άντρας που βγαίνει από τη φαντασία του Τομ είναι σμιλευμένος, προικισμένος κανένας δεν μπορεί να το βοηθήσει.

Το συναισθηματικό εύρος εκτείνεται από το φιλικό, με τα μεγάλα χαμόγελα, μέχρι το εκφοβιστικό, με εκφραστικές στάσεις που συχνά κρύβονται κάτω από τα μουστάκια του. Οι ετερόφυλοι έχουν το δικό τους χώρο. Ο Τομ σχεδιάζει τους ομοφυλόφιλους όπως όλους τους ανθρώπους στην κοινωνία που ζούνε, όμως, με κάποιο τρόπο, επεκτείνεται στο σουρεαλιστικό και λογικό πεδίο. Ένα μέρος της σύνθεσης της εικόνας οφείλεται στην καλλιτεχνική του σύνθεση που είναι ασπρόμαυρη, με πινελάκια, με όμορφες και ποικίλες σκιές που μας θέλγουν για αυτό που θέλουν να μεταδώσουν, ιδίως το αδύνατο με φυσικό τρόπο, το μεταφυσικό, θα μπορούσαμε να πούμε.

Ο Laaksonen έζησε από το 1920 μέχρι το 1991 και, μέχρι να αισθανθεί άνετα στους διεθνείς ομοφυλόφιλους κύκλους, όπως η ταινία μας λέει, δεν ήταν γνωστός ως προσωπικότητα του ευρέως καλλιτεχνικού χώρου. Αυτή η ταινία μυθοπλασίας, σκηνοθετημένη από το Φιλανδό Dome Karukoski -ο οποίος γεννήθηκε στην Κύπρο και από πέντε χρόνων μετακόμισε με την οικογένειά του στη Φινλανδία, τη χώρα της μητέρας του- και γραμμένη από τον επίσης Φιλανδό Aleksi Bardy, με τη συνεργασία και άλλων πέντε σεναριογράφων, είναι ένα αφιέρωμα από καρδιάς σε αυτόν τον καλλιτέχνη. Διαχέει αυτές τις πληροφορίες με τον πιο όμορφο τρόπο.

Η ταινία ξεκινά με τον Pekka Strang, ο οποίος ενσαρκώνει τον κεντρικό χαρακτήρα, μακιγιαρισμένος έτσι ώστε να μας μεταδίδει αυτή την παλιά εικόνα, του καλλιτέχνη εκείνης της εποχής που συζητά στα αγγλικά. Εδώ έχουμε μία αφιερωματική αναφορά στην Αμερική, στην οποία η δουλειά του μπορεί να αναγνωρισθεί πιο εύκολα παρά στη χώρα που γεννήθηκε, στην οποία η ομοφυλοφιλία ήταν έγκλημα μέχρι το 1971 και η προβολή της τιμωρούνταν μέχρι το 1999, αρκετά χρόνια μετά το θάνατο του Touko Valio Laaksonen.

Επιστρέφουμε στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όπου ο Laaksonen υπηρετούσε στο στρατό. Το γεγονός που το σημάδεψε ήταν, κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο θάνατος ενός Ρώσου αλεξιπτωτιστή. Μετά έρχονται οι ναζί, για τους οποίους ο καλλιτέχνης θα μας πει ότι «είχαν τις καλύτερες στολές». Σε μία άλλη ταινία θα είχαμε μία αναφορά για το τι σημαίνει αυτή η εμμονή του στις στρατιωτικές στολές των ναζί, όμως, σε αυτή την ταινία, δεν είναι αυτό το ζητούμενο.

Οι προσωπικές του μάχες είναι που μας απασχολούν. Ο Τομ κρύβει τα σκίτσα του από την αδελφή του, η οποία δε συμφωνεί με τις επιλογές του, στις οποίες αναφέρεται ονομάζοντας τις ως «φάση». Εδώ έχουμε ένα τραγικό γεγονός όταν αυτός θα ζήσει ένα ειδύλλιο της αδελφής του με έναν άντρα, μία ιστορία που θα το σημαδέψει, πιθανόν ως μία απόρριψη. Εδώ θα βρούμε πολλές αναφορές στη δουλειά του Laaksonen που έκανε για τη McCann Erickson, τη γιγαντιαία επιχείρηση διαφήμισης. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ταινίας αφορά την καλλιτεχνική του εργασία, όχι πως έκανε τα σκίτσα του, δεν πολυενδιαφέρεται για τη μεθοδολογία, αλλά για τα σημεία από όπου ξεκινά αυτή η εργασία.

Πως, δηλαδή, ο Laaksonen πρώτος έφτιαξε την ταχυδρομική κάρτα, η οποία θα είναι μία σχεδιασμένη κάρτα επισκεπτηρίου, με αναφορές στους άντρες, για τους οποίους ενδιαφερόταν αυτός ο καλλιτέχνης. Σε μία κοινωνία, όπου η ομοφυλοφιλία είναι παράνομη, οι ομοφυλόφιλοι είναι υποχρεωμένοι να μιλούν κωδικοποιημένα. Αυτή η πτυχή της φιλανδικής κοινωνίας είναι αφηγημένη με γοητευτικό τρόπο.

Όταν ο Τομ ξεκινά να πουλά τα σχέδιά του στην Αμερική και αρχίζει να ταξιδεύει εκεί, η ταινία μετατρέπεται σε μαγικό ρεαλισμό. Στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, ο Τομ θα ζει στη σκιά και ένα ταξίδι του στο Βερολίνο, όπου θα βρουν ένα από τα σκίτσα του, θα είναι μία σχεδόν καταστροφή για αυτόν. Στο Μπέβερλι Χιλς, όπου μία ομάδα μπάτσων κατευθύνονται προς ένα πάρτι, θα βρει φιλοξενία, θα ζήσει άσχημες στιγμές, αλλά η σκηνή τελειώνει με ειρωνικό τρόπο. Ατυχώς, η ταινία δεν ενδιαφέρεται αρκετά για αυτό το αδιέξοδο. Μας δείχνει την υπομονή του μέχρι να μπορέσει να ζήσει τη ζωή του όπως θέλει. Ο θεατής καλείται να ζήσει αυτά τα γεγονότα, χωρίς όμως να φτάνει στον πυρήνα αυτού του θέματος, αυτής της ψυχολογικής κατάστασης. Μένει κάτι που θα μας βάλει μέσα στο χαρακτήρα του Τομ, μέσα στον κόσμο του, αυτό όμως δεν υπάρχει σε αυτή την ταινία.

TOM OF FINLAND

Σκηνοθεσία: Dome Karukoski

Σενάριο: Aleksi Bardy, Aleksi Bardy, Dome Karukoski, Mark Alton Brown (διάλογοι), Noam Andrews, Kauko Röyhkä, Mia Ylönen, Susanna Luoto (σύμβουλος)

Φωτογραφία: Lasse Frank Johannessen

Μοντάζ: Harri Ylönen

Μουσική:  Lasse Enersen, Hildur Guðnadóttir

Παραγωγοί: Aleksi Bardy, Gunnar Carlsson, Caroline Eybye, Miia Haavisto,  Sophie Mahlo, Miriam Nørgaard, Simon Perry, Annika Sucksdorff,  Malin Söderlund,  Ingvar Þórðarson

Παίζουν: Jakob Oftebro (Τζακ), Werner Daehn (Μιούλερ), Jessica Grabowsky (Κάρια), Lauri Tilkanen (Βέλι), Pekka Strang (Τομ της Φιλανδίας), Þorsteinn Bachmann (εκδότης), Kari Hietalahti (Σαχλίν), Jimmy Shaw (αστυνομικός), Seumas F. Sargent (Νταγκ), Jan Lindwall (επιχειρηματίας)

Χώρα παραγωγής: Φιλανδία, Σουηδία, Δανία, Γερμανία, Ισλανδία, ΗΠΑ

Έτος παραγωγής: 2017

Γλώσσα: αγγλικά, φιλανδικά, γερμανικά

Διάρκεια: 115΄

Είδος: βιογραφία, δράμα

Ημερομηνία εξόδου: 25/1/2018

Εταιρεία διανομής: Filmcenter Τριανόν.

Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά: διαβάστε εδώ.

• Κριτικές ταινιών