filmandtheater Η ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΡΩ

Η ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΡΩ

Μάι 20, 2018 Θέατρο 1

ΥΠΟ ΜΙΑ ΠΙΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ

του Γιάννη Φραγκούλη

Είχα πολύ καιρό να δω μία παράσταση που με καθηλώνει, με αφήνει άφωνο και, αυθόρμητα, μία λέξη βγήκε από το στόμα μου: εκπληκτική. Και όντως έτσι ήταν! Η Φωτεινή Μπαξεβάνη μόνη της, με τη βοήθεια ενός τσέλου, κατάφερε για 70 λεπτά της ώρας να καθηλώσει το κοινό της, να αναγκάσει όλους να έχουν στραμμένη την προσοχή τους πάνω της, να μη βαρεθεί κανένας, να δημιουργήσει περισσότερα ερωτήματα από όσα περιμέναμε, πριν να δούμε την παράσταση, να μας κάνει να αναρωτηθούμε: ποια είναι η χώρα μου, ποιος είμαι εγώ; Ένα ερώτημα που δε δέχεται μία εύκολη απάντηση, αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί, και από εδώ έρχεται η αφωνία, μετά το τέλος της παράστασης.

Για όσους δεν ξέρουν -και πιστεύω είναι λίγοι- η Ρω είναι ένα μικρό νησί απέναντι από το Καστελόριζο. Σε αυτό το νησάκι ζούσε μία γυναίκα που επέμενε να υψώνει την ελληνική σημαία κάθε μέρα. Ενώ ζούσε ήταν ένα εθνικό σύμβολο, πέρα από εθνικισμούς και γραφικότητες. Οι περισσότεροι δεν ξέραμε πως λέγεται, όλοι την ήξεραν ως η Κυρά της Ρω. Και όλοι ήξεραν αυτό το πολύ μικρό νησί εξαιτίας της. Ήρθε ο καιρός, με αυτή την εκπληκτική παράσταση, να τη γνωρίσουμε καλύτερα και να την αναπλάσουμε, να δημιουργήσουμε μέσα μας τη δική μας Κυρά της Ρω, όχι αυτή που η Φωτεινή Μπαξεβάνη μας προτείνει, αλλά αυτή που, με αφορμή την θαυμάσια ερμηνεία της, δημιουργούμε μέσα μας.

Το τσέλο δεν παίζει μουσική. Αναπαράγει ήχους και βρίσκεται πότε σε αντίστιξη και πότε σε συμφωνία με τη φωνή και την ερμηνεία της ηθοποιού, της Φωτεινής Μπαξεβάνη. Το θέμα της παράστασης δεν είναι η βιογραφία της Κυράς της Ρω, αλλά μία πρόταση για ένα βιογραφικό της που εμείς οι ίδιοι θα γράψουμε αφού θα έχουμε βιώσει το άνοιγμα της ψυχής, την πληγή, το συναίσθημα που αυτό το θεατρικό έργο μας δίνει. Το κείμενο είναι εξαιρετικό. Δεν μπορείς να αφαιρέσεις κάτι, ούτε να προσθέσεις. Θα το χαλάσεις. Ο ρυθμός του είναι ικανός να δημιουργήσει συναισθήματα, να εγείρει άλλα, να σου βάλει ερωτήματα, να σε τοποθετήσει σε έναν ειλικρινή διάλογο με τον εαυτό σου, ξεπερνώντας αυτό που λέμε αυτογνωσία, φτάνοντας στο θέμα που όντως σε βασανίζει. Είναι Θέατρο, με την αρχέγονη -και δυστυχώς σύγχρονη- έννοια.

Το σώμα της ηθοποιού, της Φωτεινής Μπαξεβάνη, γίνεται κείμενο. Η φωνή της βγαίνει από το σώμα της και πάλλεται μαζί με αυτό. Ο παλμός της δονεί την αίθουσα και σου μεταδίδει αυτή την εσωτερική συχνότητα που ενεργοποιεί το κύτταρό σου, σε κάνει να μουδιάζεις και, αμέσως μετά, να αντιδράς και να κινητοποιείσαι. Μεταδίδει το ρυθμό από αυτήν στο θεατή, στον κάθε θεατή, σε όλη την αίθουσα. Το σώμα γίνεται ιστορία. Η ιστορία αυτής της γυναίκας που τελικά θα σε κάνει να αναρωτηθείς για τη δική σου ιστορία. Το σώμα και η φωνή θα θέσουν το πολύ σοβαρό θέμα: Ποια είναι η σημαία, ποια είναι η πατρίδα; Αφού τελειώσει η παράσταση θα καταλάβεις ότι έχει σπάσει το κουκούλι και έχεις αναγεννηθεί.

Να αναφέρουμε ακόμα την εξαιρετική χρήση των συμβόλων. Το νερό, το υγρό στοιχείο που περιβάλλει το νησί, περιορίζει και ορίζει την ύπαρξή της. Τα βότσαλα που παραπέμπουν στην ακρογιαλιά. Τα κεριά, λεπτά και όμορφα, που, σαν κτέρισμα, αναφέρονται σους νεκρούς της. Τη μαντίλα που τη φοράει, τη βγάζει και την αλλάζει, για να αλλάξει όψη και να δώσει άλλο χρώμα στην παράσταση. Τα μαύρα κουτιά που θα μπορούσαν να ήταν οι ύφαλοι ανάμεσα στο Καστελόριζο και την Τουρκία, αυτά που χαλάει όταν ο κόσμος διαλύεται για να δομήσει το νέο δικό της κόσμο, τη δική της πραγματικότητα. Το ύφασμα, τέλος, βρεγμένο που το κρατά προς το τέλος της παράστασης, στάζει, όπως στάζει η ψυχή της πίκρα και αίμα, το τινάζει και βρέχει με αυτό τις πρώτες σειρές, για να βάλει το θεατή μέσα στο νόημα του παραστατικού χώρου.

Αν καταφέρεις, τελικά, να φτιάξεις τη σημαία που ήθελε η Κυρά της Ρω, σύμφωνα με την παράσταση, μία σημαία που θα είναι συρραφή από μικρά κομμάτια υφασμάτων, από αυτά που παραπέμπουν σε διαφορετικές ιστορίες, στο αποτύπωμα που αυτές άφησαν στην ψυχή του ανθρώπου, αν ποτέ καταφέρεις να φτιάξεις τη σημαία σου, τότε θα μπορέσεις να αναδομήσεις τη χώρα σου και να βασιλέψεις σε αυτή. Αν ποτέ καταφέρουμε να το κάνουμε αυτό, τότε η δημοκρατία δε θα είναι μία λέξη-επίφαση, μία λέξη άδεια από νοήματα. Θα είναι μία πραγματική, αιτωλική δημοκρατία, μία εξουσία του λαού.

Φεύγεις από την παράσταση με το κεφάλι σκυμμένο. Τα ερωτήματα που αυτή σου έβαλε είναι ένα, δηλαδή πολλά. Ποιος είμαι εγώ; Δηλαδή: Τι αντιπροσωπεύω; Ποια είναι η Ιστορία μου; Ποια είναι η πατρίδα μου; Ποια είναι η σημαία μου; Ποιο είναι το χνάρι μου σε αυτό τον κόσμο; Ποιο είναι το σύμβολό μου, αυτό που με αντιπροσωπεύει;.. Δηλαδή, ποιος είμαι εγώ; Και δεν μπορείς να απαντήσεις εύκολα. Θα πρέπει να αφήσεις το κείμενο και την ερμηνεία του να καταλαγιάσει μέσα σου, να αφήσει το κατακάθι του και μετά να αναλογιστείς. Το θέατρο αγιάζει την ψυχή (σου).

Είναι από τις λίγες παραστάσεις που χαίρεσαι να γράψεις την κριτική (;) σου. Να γράψεις για αυτές τις στιγμές. Αν παίξει κάπου, να τη δείτε, είναι κάτι που δεν πρέπει να το χάσετε, κάτι που θα ακουμπήσει βαθιά την ψυχή σας, την ανθρώπινη αιτία σας.

Ποια είναι η Φωτεινή Μπαξεβάνη; Η Φωτεινή Μπαξεβάνη γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1971 στην Καλλιθέα Αττικής, και είναι ηθοποιός. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Εθνικού Θεάτρου (1992). Επίσης, σπούδασε μουσική στο Εθνικό Ωδείο και στο Ωδείο Φ. Νάκας (πιάνο, κλασικό τραγούδι, σύνθεση για το θέατρο και τον κινηματογράφο). Έγινε γνωστή στο ευρύ τηλεοπτικό κοινό μέσα από το ρόλο της ως Πέπη, κολλητή φίλη της Σωσώς, στην κωμική σειρά του ΑΝΤ1 «Εγκλήματα» (1998). Από τότε έχει παίξει σε πολλές τηλεοπτικές σειρές συμπεριλαμβανομένων «Γοργόνες» (2007), «Το πιο γλυκό μου ψέμα» (2002), και «Το σόι σου» (2014). Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε σε πολλές ταινίες, συμπεριλαμβανομένων: «Λουκουμάδες με μέλι» (2005), «Το κλάμα βγήκε απ’ τον Παράδεισο» (2001), «Ζητείται ψεύτης» (2010), και «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» (2012). Από το 1992 έως σήμερα συμμετείχε στο θέατρο σε πάνω από 40 παραστάσεις ως ηθοποιός, σύνθετης, σκηνοθέτης. Υπήρξε βοηθός γνωστών σύνθετων και σκηνοθετών. Η ηθοποιός έχει δοκιμαστεί και ως σκηνοθέτης κάνοντας το 2009 το ντεμπούτο της στην Αμερική με το μυθιστόρημα του Γιάννη Σκαραγκά, «Ρrime numbers», που ανέβηκε στη Νέα Υόρκη από το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού. Μαζί με τον Δημήτρη Τσάκα, σαξοφωνίστα, ίδρυσαν μία δισκογραφική εταιρεία την FAOS Music η οποία ασχολείται με την κυκλοφορία κομματιών που συνοδεύουν κυρίως θεατρικές παραστάσεις.