ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΚΩΣΤΑ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Σεπ 16, 2018 Κινηματογράφος 0

NEWSTRIA

Ο Κώστας Σταματόπουλος μιλά με το Γιάννη Φραγκούλη

Με αφορμή τη νέα ταινία «Newstria», του Κώστα Σταματόπουλου, μιλήσαμε με το σκηνοθέτη, επικεντρώνοντας στη νέα του ταινία, έχοντας στο παρασκήνιο της σκέψης μας το ελληνικό κινηματογραφικό τοπίο, το οποίο κάθε άλλο παρά εύφορο και ελπιδοφόρο φαίνεται. Ας μιλήσουμε!

Θα ήθελες να μας μιλήσεις για το πως, ποια ήταν η «αφορμή», να ξεκινήσεις να ασχολείσαι με τον κινηματογράφο;

Στο σπουδαστικό μου ξεκίνημα πέρασα από σχεδόν όλες τις μορφές τέχνης, πάντα κοιτώντας προς τον κινηματογράφο. Τελικά κατέληξα σε αυτόν γιατί τα εκφραστικά μέσα του κινηματογράφου μου ήταν πιο οικεία έτσι ώστε να αποτυπώνω τις κοινωνικές σχέσεις και μέσω αυτών να προσπαθώ να ανακαλύψω το παρελθόν και να φωτίζω πλευρές από το μέλλον, σε μία σύνδεση διαλεκτικής, ιστορικής ενότητας.

Ποια είναι η κινηματογραφική εκπαίδευση που έχεις λάβει;

Τελικά σπούδασα σε μία ιδιωτική σχολή. Όχι από επιλογή αλλά επειδή τότε δεν υπήρχε καμία δημόσια σχολή κινηματογράφου.

Θεωρείς ότι έχεις μάθει κινηματογράφο από την  εκπαίδευσή σου ή εξασκούμενος πρακτικά με την κινηματογραφική τέχνη και τεχνική;

Οι σπουδές σίγουρα βοηθάνε και είναι απαραίτητες, όσο ελλιπείς κι αν είναι με βάση το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο δεν προβλέπει καν Πανεπιστήμιο Τεχνών στο πλαίσιο της δημόσιας και δωρεάν παιδείας. Ωστόσο η μετέπειτα θεωρητική και πρακτική τριβή με το αντικείμενο και τα εκφραστικά μέσα του κινηματογράφου, μαζί με τη συνολική συγκρότησή σου και την κοινωνική εμπειρία σου, είναι αυτά που σε μετατρέπουν σε ένα δημιουργό με ταυτότητα.

Ποια θεωρείς ότι είναι τα σημαντικά σημεία της κινηματογραφικής σου σταδιοδρομίας;

Οι ανθρώπινες σχέσεις μέσα στην ίδια την διαδρομή του επαγγέλματος καθόρισαν την μέχρι τώρα κινηματογραφική μου πορεία. Μία διαδικασία που μέσα της και, παρόλες τις δυσκολίες, εμπεριέχει την ανθρωπιά.

 Είδα την ταινία σου «Newstria», θα ήθελες να μας μιλήσεις για την αφήγησή της;

Στο πεδίο της αφήγησης προσπαθήσαμε να κρατήσουμε την ισορροπία ανάμεσα στον καυστικό σχολιασμό και την ευαισθησία μέσα από την ατμόσφαιρα και τους χαρακτήρες του σεναρίου. Πιστεύω πώς η «Newstria» προσφέρεται για έναν ιδιότυπο κοινωνικό σχολιασμό και πειραματισμό στα εκφραστικά μέσα του κινηματογράφου όχι μόνο στη μορφή αλλά και στην αφηγηματική δομή της.

Ποια ήταν τα ερεθίσματα για να γίνει αυτή η ταινία μικρού μήκους;

Με τη Χριστίνα Μητροπούλου σκεφτόμαστε αυτή την ταινία αρκετά χρόνια. Μας ώθησε καταρχήν η ίδια η κοινωνική πραγματικότητα και όχι η άρνησή της. Οι πολυσύνθετες αντιφάσεις μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, η οποία άνοιγε περίπου το 2010, και εμείς νιώθαμε την ανάγκη να τη σχολιάσουμε και να αναδείξουμε ακριβώς αυτές τις αντιφάσεις μέσα από την ταινία.

Η ταινία θεμελιώνει μία φουτουριστική αφήγηση, ακουμπώντας το πεδίο της επιστημονικής φαντασίας, πως νομίζεις ότι αυτά «μεταφράζουν» τη σύγχρονή μας «πραγματικότητα»;

Στο πεδίο του πυρήνα της ταινίας προσπαθήσαμε η αφήγηση να είναι ρεαλιστική, με την έννοια όχι του μορφικού νατουραλισμού, αλλά της αντανάκλασης της πραγματικότητας και της αλήθειας του κοινωνικού είναι. Μορφικά δουλέψαμε με πιο αφηρημένες και συμβολικές τεχνοτροπίες, επηρεασμένες στην αφήγηση από μεγάλους δραματουργούς, όπως από τους Μπρεχτ, Μαγιακόφσκι, Μεγιερχολντ. Προσπαθώντας να είναι μία ταινία που εκφράζει την εποχή της αναδεικνύοντας την πραγματικότητα όχι επιφανειακά και μονοδιάστατα, αλλά μέσα από την ανάδειξη των αντιφάσεων.

Αφού έχει τελειώσει η ταινία, ο θεατής θέλει κάτι περισσότερο, αυτό είναι ο χώρος που θα δημιουργήσει, με τη βοήθεια της φαντασίας του, τη δική του απόδοση της σύγχρονης ελληνικής «πραγματικότητας»;

Αυτό ειλικρινά δε θα μπορούσα να το απαντήσω εγώ. Θα πρέπει να ρωτήσετε ένα θεατή. Από πλευράς βέβαια πρόθεσης, εμείς θέλαμε να προβληματίσουμε το θεατή, να σχολιάσουμε και να φωτίσουμε πλευρές της ζωής του που με επιφανειακή ανάγνωση της ταινίας δε συνδέονται αλλά ουσιαστικά η ίδια η ταινία αντανακλά αυτή την κοινωνική πραγματικότητα για την οποία συζητάμε.

Παρατήρησα ότι η ταινία έχει ικανοποιητικό ρυθμό και η αφήγηση της είναι συγκροτημένη. Νομίζεις ότι είσαι έτοιμος για την ταινία μεγάλου μήκους, μετά από αρκετές ταινίες μικρού μήκους;

Νομίζω ότι το κριτήριο για μία μεγάλου μήκους ταινία δεν είναι το πόσες μικρού μήκους θα κάνεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εμπειρία της δημιουργίας δε βοηθάει στη συνολική συγκρότηση του σκηνοθέτη. Ωστόσο η μικρού μήκους έχει τη σχετική της εκφραστική αυτονομία. Το ζήτημα με τη μεγάλου μήκους καθορίζεται στο εάν έχεις κάτι να πεις, στο πεδίο της ανάπτυξης του φιλμικού χρόνου και κύρια από την υλική βάση της παραγωγής της. Εν κατακλείδι εγώ απ την πλευρά μου έχω να πω ιστορίες που θα εκφραζόντουσαν μόνο από μία μεγάλου μήκους ταινία, αν είχα την υλική βάση.

Η «Newstria» θα μπορούσε να γίνει ταινία μεγάλου μήκους; Ήταν θέμα προϋπολογισμού;

Ναι.

Τι σημαίνει ο τίτλος της «Newstria»;

Στην πραγματικότητα δε σημαίνει κάτι συγκεκριμένο. Η Newstria είναι ένας φανταστικός τόπος. Ο τίτλος της ταινίας, και όχι μόνο, εμπνεύστηκε από το βιβλίο του Thirion, το «Emile Neustria 1901», το οποίο είναι μια ατομικιστική ουτοπική ιστορία, που περιγράφει το ταξίδι μιας ομάδας γιρονδίνων (κεντριστές της γαλλικής επανάστασης) που προσπαθούν να εγκατασταθούν στη Νότια Αμερική, με στόχο να φτιάξουν μία αποικία βασισμένη στην ιδιοκτησία, στην ατομική ελευθερία και πρωτοβουλία, με στόχο έναν επίγειο παράδεισο της «ελεύθερης αγοράς». Στη δικιά μας εκδοχή, γνωρίζοντας πως στην ιστορία δεν μπορεί να υπάρξει τέτοιος τόπος -και εάν υπάρξει θα είναι ανθρωποφαγικός όπως το Μαχαγκονυ του Μπρεχτ- οι ήρωες όχι μόνο δε φτάνουν σε αυτόν τον τόπο ατομικής ευδαιμονίας, που έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει, αλλά και δε σώζονται γιατί δεν είναι ιστορικά ώριμοι, ούτε ικανοί.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;

Καταρχήν θα συνεχίσουμε τη διαδρομή της «Νewstria» σε διάφορα φεστιβάλ. Πέραν αυτού είμαι στη διαδικασία σεναριακής ανάπτυξης μιας μικρού και μιας μεγάλου μήκους.

• Συνεντεύξεις