ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΛΙΝΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ

Δεκ 23, 2013 Κινηματογράφος 0

ΜΙΑ ΒΑΘΙΑ ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΓΑΠΗΣ

Μια ακτιβίστρια του κινηματογράφου, ενεργή κινηματογραφίστρια και, πάνω απ’όλα, ντόμπρος άνθρωπος, έφυγε ξαφνικά από τη ζωή. Η Αλίντα Δημητρίου, σε ηλικία 80 ετών, άφησε στην ελληνική κινηματογραφική οικογένεια μια μεγάλη κληρονομιά. Θα μπορούσαμε να τη συνοψίσουμε ως εξής: διεισδυτική ματιά, ερωτική διάθεση, διερεύνηση της πραγματικότητας, κινηματογραφικό δοκίμιο, ποιητική γραφή, ολοκληρωτική άρνηση του συμβιβασμού και απώλεια του φόβου. Και πάλι λίγα λέω. Αυτά και άλλα που δεν εκφράζονται και παραμένουν στην καρδιά μας, σα συναισθήματα κυρίως, είναι το κληροδότημα της Αλίντας Δημητρίου στον ελληνικό κινηματογραφικό χώρο.

Περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 1990 έκανα την πρώτη συνέντευξη μαζί της, στο Φεστιβάλ της Δράμας. Οι περσόνες του Φεστιβάλ ήταν η Αλίντα και ο Σωτήρης Δημητρίου. Η πρώτη έκανε ταινίες, ο δεύτερος, ο άντρας της, ήταν και είναι ο επιφανέστερος θεωρητικός του κινηματογράφου. Αν έκανες παρέα με την Αλίντα, τότε, αναγκαστικά, έκανες και με το Σωτήρη και το αντίστροφο. Ήταν η πρώτη γνωριμία μου με το όμορφο και σπουδαίο ζευγάρι που έβγαζε προς τα έξω έντονο ερωτισμό, χιούμορ, σαρκαστικό και έξυπνο, προσέγγιση στον άνθρωπο, χωρίς προαπαιτούμενα. Κάναμε τη συνέντευξη και ήταν η πρώτη φορά που άκουσα ότι για να κάνεις κινηματογράφο θα πρέπει πρώτα να ξέρεις να κάνεις έρωτα, να αγαπάς τη ζωή. Μίλαγε έξω από τα δόντια μου άρεσε και, τότε, με παραξένεψε.

Πέρασαν πολλά χρόνια. Κάθε χρονιά στο Φεστιβάλ της Δράμας, της Θεσσαλονίκης και μετά της Χαλκίδας ήξερα ότι θα βρω την Αλίντα και το Σωτήρη. Εν τω μεταξύ ο Σωτήρης είχε γίνει ο πνευματικός μου πατέρας. Υπήρχε ένας υγιής συναγωνισμός, μεταξύ εμένα και του Σωτήρη. Το να μου έλεγε ότι ένα άρθρο μου ήταν καλό, ήταν σα να είχα πάρει βραβείο. Ευχαριστιόμουν πολύ όταν έβλεπα και ζούσα τον βαθύ έρωτα της Αλίντας προς το Σωτήρη και το αντίστροφο. Όπως και την αφοσίωση του ενός προς τον άλλο.

Μετά από πολλά χρόνια φιλίας φάγαμε στο σπίτι της, μαζί με μια παρέα κριτικών. Το σπίτι το βρήκα όπως το περίμενα: ένα γραφείο συμμαζεμένο όπου γύρω-γύρω από το μέρος όπου καθόταν ο Σωτήρης ήταν βιβλιοθήκες, γεμάτες βιβλία. Μόλις έμπαινες δεξιά ήταν το γραφείο της Αλίντας. Και αυτό το δωμάτιο ήταν γεμάτο βιβλιοθήκες, τίγκα στα βιβλία. «Φυσικά είναι του Σωτήρη», μου είπε. Στο ένα ήταν ο υπολογιστής του Σωτήρη, στο άλλο της Αλίντας. Ελάχιστα μιλήσαμε για την κριτική και τη θεωρία του κινηματογράφου, περισσότερο μιλήσαμε για τη ζωή. Στο κέντρο της κουβέντας ήταν η Αλίντα που με τη χαρακτηριστική βραχνή φωνή της μας έκανε παρατηρήσεις με αγαπησιάρικο και περιπαιχτικό τρόπο.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών μου ανέθεσε να την παρουσιάσω σε ένα αφιέρωμα που έκανε για αυτήν. Μα χρειαζόταν η Αλίντα παρουσίαση; Δεν έφταναν οι 50 ταινίες της, τα πολύ όμορφα, επίκαιρα και ανθρωπιστικά ντοκιμαντέρ, το βιβλίο που είχε γράψει για τις ταινίες μικρού μήκους, το οποίο έχει μείνει αξεπέραστο, δεν έφταναν όλα αυτά; Παράξενο! Και ήρθε η ώρα να μιλήσω. Τότε συνέβη αυτό που έβλεπα στο Σωτήρη κάθε φορά που μιλούσε: είχα ένα τεράστιο τρακ, δεν ήταν πάντως η πρώτη φορά που θα μίλαγα σε κοινό. Η Αλίντα με κοιτούσε με αυτή την διαπεραστική ματιά. Από πού θα ξεκινήσω; Μετά μου χαμογέλασε. Τότε τα κατάλαβα όλα.

Ξεκίνησα κάπως έτσι: Είπα ότι την είχα γνωρίσει πριν 15 χρόνια περίπου. Γίναμε φίλοι. Στην πορεία κατάλαβα αυτό που υπήρχε στις ταινίες της. Η Αλίντα, τόσο στην παρέα όσο και στο σενάριο, κάνει μια διερευνητική προσπάθεια, μετά μπαίνει στο θέμα, σε εσένα, και σε «κομματιάζει» για να δει ποιος είσαι, μετά, αν σε δεχτεί, σε αγαπάει, αλλά κρατά μια απόσταση, μετά, αν το αξίζεις θα γίνει βαθιά φίλη σου. «Εμένα μου πήρε περίπου 15 χρόνια», είπα. «Και λίγα σου πήρε», ήταν η άμεση απάντησή της, ήταν και το σημείο που έσπασε η σοβαρότητα, με αποφόρτισε από τη συγκίνησή μου, το κοινό γέλασε, την αγάπησα περισσότερο. Ήξερε πότε ακριβώς τι θα πρέπει να πει για να επανέλθουμε και αν βρούμε τον εαυτό μας.

Αυτή ήταν η Αλίντα. Αυτές ήταν οι ταινίες της. Πρώτα διερεύνηση, μετά βαθιά εξεταστική ματιά, τέλος ο απόλυτος ανθρωπισμός ήταν το κριτήριο για να αναφερθεί στον άνθρωπο και στα δημιουργήματά του. Ταινίες που σε κράταγαν από την αρχή μέχρι το τέλος. Δεν μπορείς να πεις αν οι ταινίες της σου άρεσαν, μια τέτοια κουβέντα θα ήταν ανούσια, θα μπορούσες να πεις ότι σε ενδιέφεραν απόλυτα και κάθε φορά που τις έβλεπες σε ενδιέφεραν περισσότερο και έγειραν κάθε φορά και άλλες κουβέντες για την πολιτική, για την κοινωνία, για την τέχνη, τελικά για τον άνθρωπο. Αυτός είναι και ο σκοπός του κινηματογράφου.

Το «θα μας λείψει» είναι ανούσιο. Το θα ζει πάντα μέσα μας, έτσι όπως τη γνωρίσαμε εμείς οι τυχεροί, κάτι μπορεί να πει. Μάλλον δεν έφυγε από αυτή τη ζωή. Το κακό είναι ότι δεν μπορεί πλέον να κάνει ταινίες. Και δεν ξέρουμε πόσες έχει αφήσει στη μέση…

Γιάννης Φραγκούλης