filmandtheater FIELD OF DOGS

FIELD OF DOGS

Σεπ 17, 2017 Κινηματογράφος 0

του Γιάννη Φραγκούλη

ΣΥΝΟΨΗ

Εικόνες αποκαλυπτικές, βγαλμένες από ένα μεσαιωνικό ποίημα, αναφορά είναι η «Θεία κωμωδία», του Δάντη, που θα μας μιλήσουν για το σύγχρονο δράμα του ανθρώπου.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Η ταινία «Field of dogs» («Onirica»), 2014, είναι η ταινία του Lech Majewski, Πολωνού ποιητή και ζωγράφου, ο οποίος δούλεψε πάνω σε αυτή από το 1980. Οι προηγούμενες ταινίες του δεν ήταν τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό, στην Ελλάδα το γνωρίσαμε με την ταινία «Ο μύλος και ο σταυρός» («Mlyni krzyz»), 2011. Πάντα δουλεύει πάνω στο φαντασιακό, περισσότερο στη μεσαιωνική θεματολογία, όπως οι ταινίες «The knight» (1980), «The Roe’s room» (1997) και «Angelus» (2000), που αναφέρονται σε έναν κόσμο και τις προφητείες τους που βγαίνουν αληθινές. Ο Majewski ήταν ο σεναριογράφος της ταινίας «Basquiat» (1996), του Julian Schnabel. Στο πρόσφατο παρελθόν τράβηξε παγκοσμίως τον ενδιαφέρον πάνω του με την ταινία που προαναφέραμε «Ο μύλος και ο σταυρός», που αναφέρεται στα ζωγραφικά έργα ενός ζωγράφου, του Pieter Bruegel του πρεσβύτερου, με πολλές λεπτομέρειες.

Αυτή η ταινία, «Field of dogs» είναι η τρίτη της τριλογίας που απαρτίζεται από τις ταινίες «The garden of earthly delights» (2004) και «The mill and the cross» (2011), στην οποία αναφερθήκαμε πιο πάνω. Ενώ οι άλλες δύο αναφέρονται σε κλασικά έργα ζωγραφικής, αυτή βασίζεται στη «Θεία κωμωδία», του Δάντη, την οποία ο σκηνοθέτης θεωρεί ότι είναι ένα έργο τέχνης επειδή η φύση της αφήγησής της είναι οπτική. Ως γνωστό είναι ένα κλασικό έργο της λογοτεχνίας που αποτελείται από τρία μέρη που αφορούν στην παραμονή του αφηγητή στην κόλαση, στο καθαρτήριο και τελικά στον παράδεισο. Η «Θεία κωμωδία» είναι γνωστή σήμερα ιδίως για το μέρος της, τον άδη και την εικόνα της κόλασης, σφαιρική αντίληψη των επτά κύκλων με τιμωρίες που προορίζονται για τους καταραμένους.

Ο Majewski λέει ότι η επιρροή για να γίνει η ταινία ήταν τα γεγονότα του 2010 στην Πολωνία, τη συνομωσιολογία, τον απόηχο της σφαγής στο Κατίν, το θάνατο του Προέδρου Λεχ Κατσίνσκι, στα οποία προστίθενται ο βαρύς χειμώνας, ο οποίος οφειλόταν από την ηφαιστειακή σκόνη του Eyjafjallaj, ηφαιστείου στην Ισλάνδία, η οποία απλώθηκε στον ουρανό, τη συντριβή του πολωνικού αεροπλάνου Tu-154, στο οποίο επέβαινε ο Πολωνός Πρόεδρος Κατσίνσκι, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του και 94 μέλη της πολωνικής ελίτ. Η ανησυχία του ήταν να βρει πως ένα μεσαιωνικό ποίημα μπορεί να αποδώσει τα γεγονότα, με όρους αποκάλυψης, μία ιδέα που έχει να κάνει με την πολυβραβευμένη ταινία «The navigator: a mediaeval odyssey» (1988), του Vincent Ward, που αναφέρεται στη μεσαιωνική όψη της σύγχρονης κοινωνίας, με πιο στοχευόμενη ισχύ.

Για όλα αυτά ο Majewski μιλά για ένα πεδίο σκυλιών, όρος που δεν αναφέρεται μέσα στην ταινία, μία σύγχρονη εκδοχή της «Θείας κωμωδίας», του Δάντη, η οποία δεν υπάρχει ως σαφή αναφορά μέσα στην ταινία ή στη μουσική της. Θα περιμέναμε ο πρωταγωνιστής να ήταν ο οδηγός μας στη μεταθανάτια ζωή, όπως γίνεται στη «Θεία κωμωδία», αλλά αυτό δε γίνεται ποτέ. Αυτό που μας προσφέρεται είναι ένα μεγάλο σουρεαλιστικό έργο. Ο σκηνοθέτης δημιουργεί μία σειρά από ονειρικές αφηγήσεις, ένα κορίτσι με μπικίνι κάθεται κάτω από μία τηλεόραση όπου εμφανίζεται ο Michal Tatarek, ένας γέρος άντρας με δύο δυνατούς ταύρους που οργώνουν το δάπεδο ενός σουπερμάρκετ, ο Tatarek συνομιλεί με έναν φίλο που έχει πεθάνει και ο οποίος είχε μία τρύπα από σφαίρα στο κεφάλι, άνθρωποι με επίσημο ένδυμα που χορεύουν σε ένα δάσος, η εμφάνιση των αγγέλων, εικόνες που παραπέμπουν στη «Θυσία» (1986), του Tarkovsky, όπου δύο εραστές ανεβαίνουν στον αέρα, και η τελική εικόνα όπου ένας καταρράκτης ρίχνει τα νερά του πίσω από ένα βωμό και πλημυρίζει μία εκκλησία.

Υπάρχουν δυνατές και σκληρές εικόνες. Η ταινία έχει αφηγηματικό κενό. Όπως ο ίδιος ανέφερε στον Διεθνές Φεστιβάλ του Βανκούβερ, δόμησε την ταινία του όπως ένας ζωγράφος όπου η τρύπα της εικόνας είναι μπροστά μας και η ίδια είναι μία εικόνα με πολλά διακριτά στοιχεία μέσα της. Με άλλα λόγια, αυτή η αφηγηματική τρύπα, το κενό, είναι η δική μας ματιά, σε αυτή την αφήγηση που μας προτείνει, αυτό που εμείς θα συμπληρώσουμε, οι απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει η ταινία, ο δρόμος να ανακαλύψουμε το βαθύτερο νόημα. Η διαφορά με τη ζωγραφική είναι ότι στην ταινία απαιτείται η κριτική άποψη του θεατή και η συναισθηματική του προσέγγιση, κάτι που δε συμβαίνει τόσο πολύ με την εικαστική αφήγηση σε αυτή.

Αυτό που πρέπει να προσέξουμε δεν είναι οι εικόνες, αλλά αυτό που κρύβεται πίσω από αυτές. Όπως, για παράδειγμα, το νερό που καθαίρει ότι είναι μιαρό, με τη μεταφορική έννοια, όπως συμβαίνει στον Ιερώνυμο Μπος, όπως αφηγείται ο Tarkovsky, αυτό το νερό μπαίνει και αγιάζει την εκκλησία, της αποδίδει τον πραγματικά ιερό της χαρακτήρα, αφού το συνδέει με το αρχέγονο, το εσαεί ιερό, το βωμό. Το 2018 περιμένουμε την επόμενη ταινία του, «Valley of the gods».