ΖΙΛ ΚΑΙ Η ΝΥΧΤΑ

Ιαν 29, 2020 Θέατρο 0

το θεατρικό έργο του Hugo Claus

του Γιάννη Φραγκούλη

Το θεατρικό έργο του Hugo Claus, «Ζιλ και η νύχτα»,  ανεβαίνει σε σκηνοθεσία και ερμηνεία του Νίκου Χατζηπαπά, την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2010 και θα παιχτεί μέχρι την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020 στο Θέατρο Αμαλία, στη Θεσσαλονίκη. «Πριν μπορέσεις να δεις το φως, πρέπει να αντιμετωπίσεις το σκοτάδι», θα μπορούσε να ήταν το μότο της παράστασης.

Το εμβληματικό έργο του Hugo Claus, «Ζιλ και η νύχτα», αφού απέσπασε το χειροκρότημα κοινού και κριτικών στην Αθήνα, έρχεται στο Θέατρο Αμαλία, στη Θεσσαλονίκη για τρεις μόνο παραστάσεις, την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου, το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020 στις 21:00.  Η παράσταση που χαρακτηρίστηκε ως «απόλυτος υποκριτικός άθλος», σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Νίκου Χατζηπαπά, πραγματεύεται την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Ζιλ ντε Ραι.

ΤΟ ΕΡΓΟ

Νάντη, 1440. Ο Ζιλ ντε Ραι απολογείται στο δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης για τα ειδεχθή εγκλήματά του  και καταδικάζεται με απαγχονισμό και πυρά. Ο επιφανής στρατάρχης της Γαλλίας και συμπολεμιστής της Ιωάννας της Λωραίνης κατηγορείται για σοδομισμό, ανθρωποκτονία και μαύρη μαγεία. Η δημόσια εξομολόγησή του για το ταξίδι του στη σκοτεινή πλευρά συγκλονίζει μέχρι και σήμερα ως ένα ανελέητο κατηγορώ, που τον οδηγεί στην έσχατη ταπείνωση και τον βίαιο εκμηδενισμό.

«Εγώ που ήθελα να γίνω τα πάντα, υπεράνθρωπος, είμαι ένας υπάνθρωπος, ένας απάνθρωπος άνθρωπος. Τίποτα»

Ο αββάς Bossard, βιογράφος του  Ζιλ ντε Ραι γράφει για τη δίκη: «Προς όλα ήταν το αντίθετο από τη δίκη της Ζαν Ντ’ Αρκ (…) και οι δύο αποτελούν τις σημαντικότερες δικαστικές υποθέσεις, όχι μόνο του Μεσαίωνα, αλλά και των νεότερων χρόνων».

Ο Φλαμανδός συγγραφέας Hugo Claus καταπιάστηκε με το θέμα της δίκης του Ζιλ ντε Ραι, μέσω των πρακτικών της, που έχουν σωθεί στο ακέραιο και έχουν μεταφερθεί από τα λατινικά στα γαλλικά από τον Pierre Klossowski.

Όπως επισημαίνει και η μεταφράστρια του έργου «Ο Ζιλ και η Νύχτα», Μαρία Ευσταθιάδη, ο Claus «δεν έπαψε ποτέ να προκαλεί, να ασκεί από πολύ νωρίς κριτική στην καθολική εκκλησία και να κατακρίνει τον ψευδή λόγο  της εξουσίας στην πατρίδα του». Το έργο του χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό, ωμότητα, σατιρικά στοιχεία,  αναπάντεχες καταστάσεις, τρέλα, σεξουαλικές παρεκτροπές και μία βαθιά γνώση της ανθρώπινης πολυπλοκότητας.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

Ο θεαματικός θάνατος ενός εκ των μεγαλύτερων serial killers όλων των εποχών είναι στον πυρήνα αυτού του έργου. Από την πρώτη στιγμή της σύλληψής του έως και  το θάνατό του, ο Ζιλ ντε Ραι θα γινόταν ένα θέαμα για τον όχλο. Στην αρχή όλοι του φέρθηκαν με σεβασμό λόγω της θέσης του, παραχωρώντας του μία κάμαρα ψηλά στον πύργο και δεν τον έκλεισαν σε κάποιο μπουντρούμι.  Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του Ζιλ ήταν  ο αφορισμός. Για να γλιτώσει από την πιο ταπεινωτική ποινή της εποχής του, μεταξύ της παράνοιας που  διακατείχε την απολογία του, αυτό που έπρεπε να κάνει ήταν να μετατρέψει την καταστροφή του σε ένα φαντασμαγορικό πυροτέχνημα. Οδυρόμενος εγκατέλειψε την αλαζονική και υβριστική στάση, που είχε στην αρχή της δίκης του και  ζήτησε τη συγχώρεση, ομολογώντας τα εγκλήματά του.

Οι ομολογίες που έκριναν την τύχη του Ζιλ ντε Ραι ξεκίνησαν στις 21 Οκτωβρίου 1440, την ημέρα που οι δικαστές αποφάσισαν να τον υποβάλουν σε βασανιστήρια. Ζητώντας χρόνο για να σκεφτεί κατάφερε να αποφύγει τα βασανιστήρια και να τον ανακρίνει ο πρόεδρος του πολιτικού δικαστηρίου παρουσία του επισκόπου ντε Σαιν-Μπριέκ και όχι οι εκκλησιαστικοί δικαστές.  Μία ημέρα μετά ο Ζιλ ντε Ραι αποκάλυψε όλα τα εγκλήματά με κάθε λεπτομέρεια στους εκκλησιαστικούς δικαστές, καταδεικνύοντας  τους συνενόχους του.

Το πιο συγκλονιστικό στο θάνατο του Ζιλ ντε Ραι ήταν το ότι κατάφερε να προκαλέσει τον οίκτο του ακροατηρίου του. Ο Ζιλ ντε Ραι ονειρεύτηκε ένα ταξίδι δίχως τέλος που θα τον έσωζε. Αρκέστηκε όμως στην πρόθεση. Ακόμα και κατά τις τελευταίες ελεύθερες μέρες του συνέχιζε να αποκεφαλίζει παιδιά.

ΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

«Για να ανέβεις στον Παράδεισο πρέπει να πάρεις φόρα από την Κόλαση», Νίκος Καζαντζάκης.

Ο Ζιλ ντε Ραι είναι έγκλειστος σε ένα κόσμο στο μεταίχμιο της αγιότητας και του πιο σκοτεινού και ειδεχθούς εγκλήματος, με μόνη διέξοδο τον πιο ταπεινωτικό και φρικτό θάνατο. Η ειλικρινής μεταμέλεια του Ζιλ ντε Ραι τον απαλλάσσει από τον αφορισμό που τον έτρεμε, αλλά τον οδηγεί στη θεαματική και λυτρωτική διαφυγή στο θάνατο με πυρά και αγχόνη. Τα αποτρόπαια, εκλεπτυσμένα και ειδεχθή εγκλήματα του Ζιλ ντε Ραι τον κατατάσσουν σε ένα εκ των πλέον σκοτεινών και αποτρόπαιων κατά συρροή δολοφόνων όλων των εποχών.

Το έργο «Ζιλ και η νύχτα» έχει πολλαπλό ενδιαφέρον. Δικαστικό, θρησκευτικό, κυρίως ψυχογραφικό. Όλοι οι μελετητές του φαινομένου Ζιλ ντε Ραι αναρωτιούνται πώς ένας άνθρωπος σαν αυτόν, από αυτό που ήταν, ένας θεοσεβούμενος, πιστός στο Χριστό και στην Ιωάννα, ένθερμος πατριώτης, που πολέμησε για την απελευθέρωση της Γαλλίας και έγινε Στρατάρχης, έφτασε στο αντίθετο απώτατο άκρο. Η ψυχογραφική ή και ψυχιατρική παράμετρος είναι από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του έργου που μεταφράζονται και ως θεατρικό και ερμηνευτικό ενδιαφέρον. Το έργο «Ζιλ και η νύχτα» είναι σύγχρονο και το θέμα του διαχρονικό: η αιώνια πάλη του καλού και του κακού των δημιουργικών και καταστροφικών δυνάμεων της ανθρώπινης νόησης.

Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό και ακραία τολμηρό έργο, στοιχείο που χαρακτηρίζει εξάλλου το συνολικό έργο του Ούγκο Κλάους, που δεν στερείται ωστόσο από το χιούμορ, τις απροσδόκητες διακυμάνσεις και ακραίες μεταπτώσεις. Η πολιτική, κοινωνική πλευρά  βρίσκεται στον πυρήνα του κειμένου. Ο ολοκληρωτισμός, η βία, ο πόλεμος και η θυσία της πιο αγνής και παιδικής αθώας ύπαρξης, στον βωμό του χρήματος και της κατάχρησης εξουσίας αποτελούν δομικό συστατικό στοιχείο του έργου.

ΖΙΛ ΚΑΙ Η ΝΥΧΤΑ

Συγγραφέας: Hugo Claus

Μετάφραση: Μαρία Ευσταθιάδη

Σκηνοθεσία: Νίκος Χατζηπαπάς

Συμμετοχή: Πάνος Λαμπρίδης

Γλυπτό: Κωστής Παπαδόπουλος

Μουσική επιμέλεια: Ελίζα Χατζηπαπά

Βοηθός σκηνοθέτης: Νέλη Αλκάδη

Φωτογραφίες παράστασης: Ράνια Παπαδοπούλου

Εκτέλεση κοστουμιών: Λίτσα Κυρίτση

Επικοινωνία-δημόσιες σχέσεις: Κατερίνα Νικολάου

Παραγωγή: Labillusions – Helix Theatre

Παίζει: Νίκος Χατζηπαπάς

Είδος: Θεατρικός μονόλογος (κατάλληλο άνω των 18 ετών)

Θέατρο: Θέατρο Αμαλία (Αμαλίας 71, Θεσσαλονίκη 546 40, τηλέφωνο: 231 084 2509).

Πληροφορίες

Παραστάσεις: Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2020,

Σάββατο 1 & Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020 στις 21:00.

Τιμές εισιτηρίων: 13 ευρώ  (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο)

Προπώληση: ticketplus.gr και στο ταμείο του θεάτρου: 231 084 2509.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ: Όποιος ενδιαφέρεται να δει την παράσταση θα πρέπει να κάνει στην ανακοίνωση στο facebook like και να κάνει tag τουλάχιστον ένα φίλο του. Θα κληρωθούν δύο διπλές προσκλήσεις.

• Θεατρικές παραστάσεις