ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ Κ.

Ιούλ 06, 2021 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

εξιστορήσεις κοινωνικού εκφυλισμού

Μέρες και νύχτες της Δήμητρας Κ. | γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Η αφήγηση μιας πόρνης, ιδιοκτήτριας του πιο παλιού πορνείου της Αθήνας, εξιστορεί τη ζωή της και, μέσα από αυτή την αφήγηση, φαίνεται ο εκφυλισμός της ελληνικής κοινωνίας.

ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ Κ. | ΣΥΝΟΨΗ

Η Δήμητρα είναι εργαζόμενη στο χώρο του σεξ και επί χρόνια πρόεδρος του σωματείου Ατόμων Εργαζόμενων στο Σεξ Ελλάδας. Αγαπάει τη δουλειά της. Υπήρξε ιδιοκτήτρια σε ένα από τα παλαιότερα σπίτια της Αθήνας. Η ταινία σκιαγραφεί το πορτρέτο της Δήμητρας στη διάρκεια δώδεκα χρόνων. Ταυτόχρονα, η κάμερα καταγράφει όψεις της πόλης που αλλάζει. Σημαδεμένη από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Γνωρίζοντας τη Δήμητρα ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα στερεότυπα μας για το σεξ. Τη γυναικεία επιθυμία, την ατομική ελευθερία, αλλά και τον τρόπο που μας αλλάζουν οι δοκιμασίες. Σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές.

ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ Κ. | Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Είδαμε την ταινία-ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η παραγωγή τέλειωσε το 2021. Μία πρόσφατη, λοιπόν, δουλειά της πολύ καλής κινηματογραφίστριας που πιάνει ένα ιδιαίτερο θέμα. Η Δήμητρα Κ. είναι μία πόρνη στο κέντρο της Αθήνας. Προσφέρει, αφού πληρωθεί, ηδονή.

Τη βλέπουμε να ανοίγει το μαγαζί της. Να δέχεται τον κόσμο και να απορρίπτει κάποιους. Η σκηνοθέτης συνομιλεί με τη Δήμητρα, όταν υπάρχει ανάγκη άμεση. Η ερώτησή της μπαίνει στην ταινία. Όπως έχει κάνει η σκηνοθέτης και με τον Επαμεινώνδα Γονατά, αλλά και σε άλλες ταινίες της. Σα να θέλει να μας δηλώσει ότι οι ταινίες δε γίνονται μόνες τους. Ήμουν και εγώ εκεί και κανόνιζα την κουβέντα, θα έλεγε.

Ο διάλογος είναι απολαυστικός. Μέσα από τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις αποτυπώνεται ένα μέρος της πραγματικότητας. Όλες οι κουβέντες έχουν ως φόντο την ηδονή. Η Δήμητρα δεν αγιοποιείται. Προβάλλει το Εγώ της με έκδηλο τρόπο. Φαίνεται ότι επικοινωνεί με τη γειτονιά. Στο κέντρο της ζωής της είναι το πορνείο της. Όταν αυτό κλείνει όλα είναι πλέον διαφορετικά.

Η κρίση της για την ελληνική κοινωνία έχει ως αντιστάθμισμα την επιχείρησή της. Αν δεν πάνε καλά οι δουλειές του πορνείου, τότε υπάρχει οικονομική κρίση!

Αυτό όμως δε στερείται λογικής. Αν κάποιος δεν μπορεί να δώσει λεφτά για να αγοράσει την ηδονή που έχει ανάγκη, τότε υπάρχει πρόβλημα. Kυρίως οικονομικό. Δε δέχεται οποιοδήποτε και με οποιεσδήποτε συνθήκες. Κατακρίνει αυτές που δεν παίρνουν προφυλάξεις. Μιλά για τους έρωτές της. Για τον άντρα που αγάπησε και που έχει πεθάνει. Δε φοβάται να δείξει το γυμνό σώμα της στο φακό. Δεν ντρέπεται που είναι πόρνη.

ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ Κ. | Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ

Η Εύα Στεφανή δεν την αντιμετωπίζει σα μία πουτάνα, ως περιθωριακή. Τη βλέπει σαν αυτό που είναι. Ουσιαστικά σαν αυτό που περίπου είναι. Ποτέ δε θα μάθουμε τον πραγματικό της εαυτό. Κρατά κάποια στοιχεία για πάρτη της. Μπορούμε όμως να δούμε τις ευαισθησίες της. Να μπούμε μέσα στον κόσμο της και να το ανιχνεύσουμε. Να δούμε το περιθώριο και να ανακαλύψουμε τους δικούς του νόμους. Να βρούμε εκεί την ανθρωπιά. Να διαρρήξουμε τα σύνορα που φυλακίζουν τις ζωές των ανθρώπων.

Βλέπουμε τη σχέση της Δήμητρας με την Εύα. Μπαίνουμε στη λογική ότι η Δήμητρα είναι ένα άτομο σαν εμάς. Μία εργαζόμενη γυναίκα με ευαισθησίες, γεμάτη αγάπη, για τη μάνα της και τους συνανθρώπους της. Η ταινία δεν προσπαθεί να κάνει ένα ψυχογράφημα της πόρνης Δήμητρας. Θέλει να αποτυπώσει την πραγματικότητα έτσι όπως τις προσφέρεται. Και το πετυχαίνει. Πλάθει ένα χαρακτήρα και θέλει το χρόνο της. Ο ρυθμός δεν είναι γρήγορος για να καταφέρει να δημιουργήσει τους χαρακτήρες.

Όταν τελειώνει η ταινία έχεις ένα ερώτημα: Και μετά; Μόνο που αυτό το ερώτημα δεν έχει μία εύκολη απάντηση. Το «μετά» είναι μία άλλη αφήγηση που ο θεατής θα πρέπει να δημιουργήσει. Δεν είναι η δουλειά της σκηνοθέτριας. Αυτή μας δίνει μία ιστορία και εμείς, αν θέλουμε, μπορούμε να την προεκτείνουμε. Η Στεφανή κάνει στην άκρη. Ο θεατής αναλαμβάνει δράση. Η ταινία της έχει τελειώσει. Τώρα ξεκινά η δική σου. Αυτή η αφήγηση, μετά το τέλος της ταινίας, είναι η δύναμή της. Γίνεται και ολοκληρώνεται με αφορμή αυτή την ταινία. Αλλά με την απουσία της. Το μετακείμενό της είναι ένα συνολικό σφαιρικό κείμενο που παράγεται τόσες φορές όσες είναι οι προβολές και οι θεατές της.

Το ντοκιμαντέρ έχει κατακτήσει τη μυθοπλασία και αυτή, με τη σειρά της, το ντοκουμέντο. Η Εύα Στεφανή έχει δώσει την πρώτη ύλη και εμείς δουλεύουμε πάνω σε αυτή. Ο δυναμικός τρόπος της κινηματογραφίας της υπάρχει στην απουσία της καθοδήγησης. Για αυτό είναι τόσο όμορφος και γόνιμος.