NOMADLAND

Μάι 23, 2021 Κινηματογράφος 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ

Nomadland | γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Μία ταινία που μιλά για τον άνθρωπο. Βλέπει καθαρά και βαθιά την ψυχή του. Θεωρεί την αφήγησή του, δηλαδή τη ζωή του. Έτσι όπως αυτός μόνο τη δημιουργεί και την αναδημιουργεί. Κάθε μέρα.

ΣΥΝΟΨΗ

Μία γυναίκα έχει χάσει πρόσφατα τον άντρα της. Αυτός έχει πεθάνει και της αφήνει ένα σπίτι στο άκρο της πόλης όπου ζούσαν και εργάζονταν. Αποφασίζει να τα πουλήσει όλα. Να ξεχρεώσει. Τελικά να φύγει με ένα βαν για να ζήσει ταξιδεύοντας. Σα νομάδα. Παρακολουθούμε τη νέα ζωή της. Ή μήπως παρατηρούμε τη θεώρησή της για τη ζωή;

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Η ταινία της Chloé Zhao ξεκινά και αναφέρεται σε ένα πολύ μικρό γεγονός. Αυτό βλέπουμε με μία πρώτη ματιά. Η αλήθεια όμως είναι εντελώς διαφορετική. Πιάνει μία πτυχή της ζωής ενός ανθρώπου. Τη μεγεθύνει. Την ανοίγει. Βάζει μέσα της όλα όσα προσδιορίζουν και καθορίζουν τη ζωή ενός ανθρώπου.

Αυτό όμως δεν είναι ο κινηματογράφος; Η ανάπτυξη ενός μικρού αφηγηματικού κομματιού. Όπου εκεί χωρούν όλα όσα προσδιορίζουν τη ζωή του ανθρώπου. Αυτό το μικρό χάσμα γίνεται τεράστιο τόσο που χωρά όλη την αφήγηση της ζωής του. Αυτό η σκηνοθέτης το υπηρετεί πιστά.

Σε αυτή την ταινία θα δούμε τις πτυχές της ζωής μιας γυναίκας. Έτσι όπως την έχει ξαναφτιάξει από την αρχή. Όμως σε σημεία της αρμόζονται τα σημεία των ζωών των άλλων. Με αυτό τον τρόπο έχουμε μία άλλη αφήγηση. Αυτή που ξεδιπλώνεται σα βεντάλια. Αγκαλιάζει τη κυβερνοσφαίρα της αφήγησης. Της παγκόσμιας μορφής της. Τόσο που μιλά περισσότερο για τους άλλους, συμπρωταγωνιστές στην ταινία. Για εσένα, για εμένα, για όλους. Μας αγγίζει και ταυτιζόμαστε.

Η ταινία λειτουργεί μπρεχτικά, μέχρι ενός σημείου. Μέχρι το σημείο που έρχεται η ταύτιση από το θεατή. Από εκεί και πέρα θα λειτουργήσει γκροτοφσκικά. Με άλλα λόγια, ο κάθε θεατής γίνεται συνδημιουργός. Πλάθει τη δική του αφήγηση. Έχουμε μία σφαίρα από αφηγήσεις. Εμείς ζούμε μέσα σε αυτή, ως αφηγηματικά όντα.

NOMADLAND | ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ

Βλέπουμε και ζούμε την πορεία αυτής της γυναίκας. Αφήνει ένα μεγάλο μέρος της ζωής της. Αποκτά έτσι την ελευθερία της. Μπορεί να κάνει αυτό που θέλει. Το «θέλω» της έχει όρια, αυτά που προσδιορίζει η κοινωνία στην οποία ζει. Μπορεί όμως να τα διευρύνει όσο τις επιτρέπεται. Κάνοντας τις επιλογές της. Ψάχνεται και βρίσκει.

Οι σχέσεις της με τους άλλους ανθρώπους είναι μικρές αφηγήσεις. Θα είναι η αρχή για ένα άλλο, νέο, αφηγηματικό κομμάτι που θα φτιάξει μία σχετικά αυτόνομη αφήγηση. Με αυτό τον τρόπο προοδευτικά δομείται αυτό που είπαμε. Η κυβερνοσφαίρα της συνολικής αφήγησης. Αυτός όμως ο τρόπος δεν είναι αγχωτικός. Γίνεται με απόλυτη βιωματική και απελευθερωμένη μορφή.

Εκεί ελλοχεύει ο έρωτας. Με τον τρόπο που είπαμε. Δεν εκβιάζεται. Είναι ξέχωρος από φύλο και προαπαιτούμενα. Ο άνθρωπος απελευθερώνεται. Ο τρόπος της απελευθέρωσης του είναι καθαρά βιωματικός. Βρίσκει εκεί τον εαυτό του. Τινάζεται και πετάει από πάνω του, όπως η πάπια το νερό, όλες τις νευρώσεις που έχει αποκτήσει κατά καιρούς.

Ο άνθρωπος είναι γυμνός. Έτσι όπως γεννήθηκε. Αναγεννιέται. Η σκηνοθέτης τον πλάθει, όπως ο μαιευτήρας το νεογνό. Μας τον παραδίδει σε εμάς. Εμείς θα πρέπει να το μεγαλώσουμε και να τον παραδώσουμε στην κοινωνία. Αμόλυντο, καθαρό και έτοιμο να δεχτεί αυτό που θα λέγαμε νέα σκέψη.

Με αυτή την έννοια, η ταινία είναι μία κιβωτός όπου χωρούν όλοι. Δεν επιλέγει ο Νώε της, διαλέγουν τα είδη αν θα μπουν, βλέποντας τους ήδη υπάρχοντες. Προσδιορίζουν μόνοι τους τον τρόπο που θα μείνουν και θα φύγουν. Φτιάχνεται ένα νέο είδος ανθρώπου. Αυτό που δεν έχει τις περιοριστικές νευρώσεις του δυτικού ανθρώπου. Προσεγγίζει και κατακτά τον ανατολικό άνθρωπο. Έναν άλλο νεόπλαστο.

NOMADLAND | ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ

Η σκηνοθέτης πλάθει τον κόσμο της με απλό τρόπο. Οι οδηγίες της είναι σα να μην υπάρχουν. Τόσο διακριτικός είναι ο τρόπος των σκηνοθετικών οδηγιών. Μπορείς όμως να το φανταστείς.

Οι ηθοποιοί παίζουν απλά και όμορφα. Φτιάχνουν ένα χαρακτήρα που είναι ένας καθημερινός άνθρωπος. Με τα χαρακτηριστικά που είπαμε. Είναι ο εαυτός τους και δεν είναι. Ταυτόχρονα.

Η σκηνική και η ενδυματολογική δημιουργία είναι σα να μην έχει γίνει. Αυτή η επέμβαση είναι τόσο απλή. Είναι τοποθετημένη με χειρουργική ακρίβεια, εκεί που πρέπει.

Τέλος η μουσική απλά υποστηρίζει τη δράση και τα ρήγματα του ρυθμού. Το μοντάζ δημιουργεί μία ρυθμική διαδικασία. Εντός και εκτός του πλάνου. Δομεί μία ταινία που δεν της λείπει τίποτε. Ούτε θέλει κάτι άλλο. Είναι αυτάρκης και φαινομενικά αυτόνομη. Αφήνει όμως μικρά παραμυθάκια από τα οποία μπορεί να μπει ο θεατής. Να συνδημιουργήσει τη δική του αφήγηση, την προέκταση αυτής της ταινίας.

Αυτό το μικρό αριστούργημα έρχεται, «Nomadland», εκτός από τα βραβεία των Όσκαρ 2021, είναι φορτωμένο με βραβεία. Με αυτά τα BAFTA, τα AACTA, του Συνδέσμου των Γυναικών Κινηματογραφικών Δημοσιογράφων. Των κριτικών κινηματογράφου της Ατλάντα, του Ώστιν, της Βοστόνης, των Κριτικών μαύρων ταινιών. Των Ανεξάρτητων Βρετανών Κινηματογραφιστών, των τηλεοπτικών κριτικών κινηματογράφου, ανάμεσα στα άλλα. Προβάλλεται στους θερινούς κινηματογράφους, στη χώρα μας.

Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ

(NOMADLAND)

Σκηνοθεσία: Chloé Zhao

Σενάριο: Chloé Zhao, από το μυθιστόρημα της Jessica Bruder

Φωτογραφία: Joshua James Richards

Μοντάζ: Chloé Zhao

Μουσική: Ludovico Einaudi

Ήχος: Ryan Stern, Andy Winderbaum, André Díaz, Giobeth Díaz

Κοστούμια: Hannah Peterson

Παραγωγοί: Mollye Asher, Emily Jade Foley, Dan Janvey, Geoff Linville, Frances McDormand, Taylor Shung, Peter Spears, Chloé Zhao

Παίζουν: Frances McDormand (Φερν), Gay DeForest (Γκάι), Patricia Grier (Πάτι), Linda May (Λίντα), Angela Reyes (Άντζελα), Carl R. Hughes (Καρλ), Douglas G. Soul (Νταγκ), Ryan Aquino (Ράιαν), Teresa Buchanan (Τερέζα), Karie Lynn McDermott Wilder (Κάρι)

Έτος παραγωγής: 2020

Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ, Γερμανία

Γλώσσα: αγγλικά

Διάρκεια: 107΄

Είδος: τραγωδία

Έξοδος στις αίθουσες: 21/5/2021

Εταιρεία διανομής: Feelgood Entertainment.

Για να δείτε περισσότερα για τα τεχνικά χαρακτηριστικά και για τους συντελεστές πηγαίνετε εδώ.