Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ

Σεπ 07, 2022 Θέατρο 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ο ματωμένος γάμος: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Είδαμε αυτή την παράσταση «Ο ματωμένος γάμος» στα Μερκούρεια, στις Συκιές Θεσσαλονίκης. Το έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα σε μια άλλη εκδοχή, κλασική, από το Θεατρικό Εργαστήρι Θέσπις του δήμου.

Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ: Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Μια γειτόνισσα συζητάει με τη μάνα και της αποκαλύπτει πως η νύφη ήταν παλιά αρραβωνιασμένη με το Λεονάρντο. Αυτός ήταν συγγενής των Φελίξ που σκότωσαν την οικογένειά της. Ο Λεονάρντο είναι τώρα παντρεμένος με την ξαδέρφη της νύφης. Μένει μαζί με τη γυναίκα του και την πεθερά του. Όταν γυρίζει σπίτι από τη δουλειά, τις ακούει να νανουρίζουν το μικρό γιο του. Ένα μικρό κορίτσι καταφτάνει και τους λέει τα νέα για τις προετοιμασίες του γάμου του γαμπρού με τη νύφη. Ο Λεονάρντο όλος οργή ορμάει έξω από το σπίτι.

Η μάνα επισκέπτεται το σπίτι της νύφης. Συζητά μαζί της και με τον πατέρα της. Η υπηρέτρια μένει κάποια στιγμή μόνη με τη νύφη. Την πειράζει για τα δώρα του γαμπρού. Της αποκαλύπτει ότι ο Λεονάρντο έρχεται τα βράδια κάτω από το παράθυρό της. Εκείνο το βράδυ, τη συναντά και της εκμυστηρεύεται τον πόθο του και το λόγο που δεν την παντρεύτηκε παλιότερα. Η νύφη επιχειρεί να τον κάνει να σωπάσει, αλλά δεν αρνείται ότι ακόμα έχει αισθήματα για αυτόν. Η υπηρέτρια διώχνει το Λεονάρντο, ενώ καταφτάνουν οι καλεσμένοι για το γάμο. Όλοι κατευθύνονται προς την εκκλησία, ενώ η νύφη ικετεύει το γαμπρό να την προστατέψει.

Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Θα πρέπει να δούμε όλο το έργο, «Ο ματωμένος γάμος», ως μία παραβολή. Μέσα από αυτό βλέπουμε την ισπανική κοινωνία της εποχής του Λόρκα. Είμαστε στην άνοδο των φασιστικών δυνάμεων που θα δώσουν την εξουσία στη στυγνή δικτατορία του Φράνκο. Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δεν μπορεί παρά να μιλήσει παραβολικά. Οι δύο οικογένειες είναι ο μικρόκοσμος της ισπανικής κοινωνίας. Είναι υποκείμενα της βίας που έρχεται από εξωγενείς παράγοντες. Ο θάνατος είναι κάτι συνηθισμένο αφού αυτός ο νόμος που ρυθμίζει τις συμπεριφορές δεν είναι άλλος από τον πατριαρχικό. Ο Πατέρας νομοθετεί και επιβάλλει με τη βία τους νόμους. Αν δούμε τον Πατέρα ως αρχέτυπο, τότε μπορούμε να διακρίνουμε ότι ο άνθρωπος πατέρας έχει χάσει το ρόλο του.

Στο έργο υπάρχουν δύο πόλοι: ο Πατέρας και η Μητέρα. Δύο αρχετυπικές φιγούρες που όμως δεν έχουν παρά την αίγλη ως φήμη και όχι ως εκτελεστική και νομοθετική δύναμη. Ο Πατέρας νομοθετεί μπορούμε να πούμε, αλλά θα δούμε ότι αυτός ουσιαστικά συναινεί στους νόμους που η κοινωνική διαδικασία του επιβάλλει. Το φεουδαρχικό σύστημα έχει ανάγκη αυτούς τους νόμους για να λειτουργήσει. Ο Πατέρας συνυπογράφει. Η ερμηνεία του Λόρκα πηγαίνει λίγο παραπέρα τη θεωρία της πατριαρχικής κοινωνίας. Βλέπει την κοινωνική διεργασία να δεσπόζει ενώ ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα άβουλο πιόνι στους νόμους της. Με δεδομένο ότι αυτός έχει θεσπίσει αυτό το κοινωνικό μοντέλο, τότε μπορούμε να αναρωτηθούμε τι θα πρέπει να κάνει.

Αυτή η ερώτηση μπαίνει στο έργο αλλά σιωπηλά. «Ο ματωμένος γάμος» μας δείχνει τον πατέρα και τη μητέρα ανίκανους να συνετίσουν τα υπόλοιπα μέλη. Οι βίαιες καταστάσεις είναι κάτι που θα τις δούμε να γίνονται σχεδόν αυτόματα. Ο άνθρωπος όμως μπορεί να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Αυτό το μήνυμα περνά το κείμενο με υπαινικτικό τρόπο. Μας ωθεί, μπορούμε να πούμε, να δράσουμε, να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας και να την κάνουμε ανθρώπινη. Υπάρχει, λοιπόν, μια διττή υπόσταση: Αυτό που η κοινωνική διεργασία επιβάλλει ασυνείδητα στην αρχή, συνειδητά στη συνέχεια. Κατόπιν, αυτό που επιθυμεί ο άνθρωπος να κάνει, αυτό που του δίνει απόλαυση και ευχαρίστηση.

Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ: ΔΡΑΣΗ-ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Έχουμε, λοιπόν, τη δράση και την αντίδραση που περιέχονται στην ερμηνεία του ρόλου. Δύο αντιθέσεις που, σαν έννοια, μπορούμε να τις δούμε στη φιλοσοφία του Ηράκλειτου και του Μάρξ, ως διαλεκτική. Αυτό είναι που θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας στην ερμηνεία αυτών των ρόλων. Αυτή η αντίθεση, η πάλη των αντίρροπων δυνάμεων, δημιουργεί ένα παλμό.

Οι ερμηνείες στην παράσταση «Ο ματωμένος γάμος» που είδαμε ακολουθούσαν την κλασική αφήγηση και την ερμηνεία της. Έλειπε όμως το πάθος ως βίωμα. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι ότι δεν υπήρχε αυτός ο παλμός, όπως αναλύθηκε πρωθύστερα. Κατά συνέπεια, θα αναφερθούμε στη γλώσσα του σώματος. Το ίδιο το σώμα θα πρέπει να μας μιλήσει για τη δράση και την αντίδραση: για αυτό που επιβάλλει η κοινωνία και αυτό που επιθυμεί ο άνθρωπος. Το σώμα του ηθοποιού δε θα πρέπει να είναι άκαμπτο, αλλά να πάλλεται σαν ένα διαπασών που παράγει τον ήχο. Έτσι θα είχαμε το εκφρασμένο κείμενο και αυτό που είναι στο ασυνείδητο. Την επιβολή και την επιθυμία.

Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ: Ο ΠΑΛΜΟΣ

Στην πολύ καλά σχεδιασμένη παράσταση που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Κιουρτσίδης έλειπε αυτός ο παλμός. Δεν μπόρεσε να ωθήσει το θεατή σε μια δεύτερη ανάγνωση του έργου. Να τον κάνει να απομακρυνθεί από το κλασικό, να δώσει τη δική του ερμηνεία. Να δει το έργο βιωματικά, άρα να βάλει μέσα σε αυτό τον ίδιο τον εαυτό του. Να δει αυτό που τον απασχολεί και να προσπαθήσει να θεραπεύσει το ενδεχόμενο τραύμα του.

Τα σκηνικά ήταν άριστα σχεδιασμένα. Οι ηθοποιοί δεν έχασαν τα λόγια τους αν και ερασιτέχνες. Η μουσική υποστήριζε το κείμενο, δεν επιβλήθηκε ποτέ επί αυτού. Τα κοστούμια ήταν ανάμεσα στην εποχή του Λόρκα και στη σημερινή. Από μόνα τους ήταν μια εικόνα μιας τελετής. Οι κινήσεις των ηθοποιών μετρημένες προσέδιδαν κλασικότητα στο έργο, αλλά μέχρι εκεί.

Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ

Συγγραφέας: Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

Μετάφραση: Νίκος Γκάτσος

Σκηνοθεσία: Γιώργος Κιουρτσίδης

Αγωγή του λόγου: Άννα-Μαρία Αγγελίδου

Επιμέλεια μουσικής: Γιώργος Κιουρτσίδης

Σκηνικά: Άννα-Μαρία Αγγελίδου

Φωτισμοί: Γιώργος Κιουρτσίδης

Κοστούμια: Άννα-Μαρία Αγγελίδου

Παίζουν: Ροδούλα Αθανασίου, Ευθυμία-Μαρία Δανιηλίδου, Γρηγόρης Ζαγοράς, Δημήτρης Θεοδοσίου, Ευστρατία Καλογερούδη, Ιφιγένεια Παπαδοπούλου, Βιργινία Πασχάλη, Μυρσίνη Πατακάκη, Στέλιος Σούρβας, Μαρία Τζέκη, Μαρία Φαρμάκη, Κώστας Υφαντής (κιθάρα)

Παραγωγή: Θεατρικό Εργαστήρι Θέσπις Δήμου Νεάπολης Συκεών

Θέατρο: Ανοιχτό Θέατρο Συκεών Μάνος Κατράκης

Ημερομηνία παράστασης: 2/9/2022.

Διαβάστε τις κριτικές θεάτρου που έχουμε δημοσιεύσει

Επιστροφή στο ευρετήριο άρθρων