ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΙ

Ιαν 19, 2014 Θέατρο 0

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Οι «Δίκαιοι» είναι ένα εμβληματικό έργο του γαλλικού θεάτρου. Γραμμένο το 1949, από το μεγάλο διανοητή, φιλόσοφο, πολιτικό και συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ, είναι το έργο μέσα από το οποίο εκφράζεται ο επαναστατημένος άνθρωπος, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με την ίδια τη φύση της επανάστασης.

Ο νομπελίστας Καμύ τοποθετεί τη δράση των «Δικαίων» στη Μόσχα του 1905. Μια ομάδα επαναστατών σχεδιάζει τη δολοφονία του μεγάλου Δούκα Σέργιου, θείου του Τσάρου, όμως ένα απρόσμενο γεγονός αλλάζει τα πράγματα της απόπειρας.

Δικαιούται ο εξεγερμένος να σκοτώνει; Τεκμηριώνονται ηθικά οι πράξεις του; Οι «Δίκαιοι» επαναστάτες ακούνε το βουβό κόσμο. Γνωρίζουν το αδιέξοδο. Και επιλέγουν να συνεχίζουν. Οι «Δίκαιοι» επαναστάτες υιοθετούν το δρόμο του θανάτου ως τη μόνη διέξοδο από την αντίφαση που βαραίνει την ίδια τη φύση της εξέγερσης και προτάσσουν ως υπέρτατο πρόσταγμα κάθε αγώνα, κάθε επανάστασης, την ίδια την αγάπη προς τον Άνθρωπο.

Ως άλλοι Σίσυφοι αγωνίζονται για την ελευθερία της ύπαρξης και το θρίαμβο της ζωής. Μπορεί όμως η πίστη στη ζωή να φέρει μια δίκαιη επανάσταση; Μπορεί το αίτημα της αγάπης να συγκρουστεί με το αδιέξοδο της αδικίας και το κυρίαρχο μίσος ενός κόσμου που καταρρέει ολοένα και πιο γρήγορα; Μπορείς να χτίσεις πάνω στην απελπισία την πίστη στην ελπίδα; Και με ποιους όρους; Μπροστά στα μεγάλα ερωτήματα της αγωνιζόμενης ύπαρξης ας ψάξουμε να βρούμε τη δική μας χαμένη αφοσίωση και ας θαυμάσουμε την αγωνία του ανθρώπου να παραμένει άνθρωπος και να συνεχίζει σε πείσμα του παράλογα σκληρού κόσμου όπου ζει.

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus), 7 Νοεμβρίου 1913 – 4 Ιανουαρίου 1960, ήταν Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του «Ο ξένος» και «Η πανούκλα», στα θεατρικά του έργα «Καλιγούλας» και «Οι δίκαιοι» και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια «Ο μύθος του Σίσυφου» και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος». Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Ο πατέρας του Λυσιέν (Lucien) εργαζόταν για έναν έμπορο κρασιού σε ένα οινοπαραγωγικό κτήμα κοντά στο Μοντοβί της Αλγερίας, όπου γεννήθηκε και ο Αλμπέρ. Επιστρατεύθηκε όμως τον Σεπτέμβριο του 1914 και ο τραυματισμός του στη μάχη του Μάρνη τον οδήγησε στο θάνατο στις 17 Οκτωβρίου του 1914. Ο μικρός Αλμπέρ θα γνωρίσει τον πατέρα του μέσα από μία φωτογραφία και μία σημαντική οικογενειακή ιστορία: την περιγραφή της έντονης αποστροφής που έδειξε ο πατέρας του μπροστά στο θέαμα μίας εκτέλεσης.

Μετά το θάνατο του Λυσιέν η οικογένεια εγκαθίσταται στο Αλγέρι. Ο Αλμπέρ κάνει τις σπουδές του έχοντας την υποστήριξη των καθηγητών του (μεταξύ των οποίων βρίσκουμε και τον Ζαν Γκρενιέ, που θα παρουσιάσει στο μαθητή του το έργο του Νίτσε). Ξεκινάει να γράφει πολύ νέος και τα πρώτα του κείμενα φιλοξενούνται στο περιοδικό Sud, το 1932. Μετά από το απολυτήριο λυκείου παίρνει πτυχίο ανωτάτων σπουδών στη φιλολογία, της φιλοσοφικής σχολής, αλλά η φυματίωση τον εμποδίζει να περάσει το διαγωνισμό πιστοποίησης που θα του επέτρεπε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση.

Το 1935, ξεκινάει το «L’ envers et l’ endroit», που θα εκδοθεί δύο χρόνια αργότερα. Ιδρύει το Θέατρο της Εργασίας (Le Théâtre du Travail) στο Αλγέρι που αργότερα (1937) το μετονομάζει σε Θέατρο της Ομάδας. Στο μεσοδιάστημα, εγκαταλείπει το κομμουνιστικό κόμμα, δύο χρόνια μετά την εγγραφή του σε αυτό. Εργάζεται στην εφημερίδα «Front populaire» («Το λαϊκό μέτωπο»), του Πασκάλ Πιά (Pascal Pia). Η έρευνα που κάνει «Μιζέρια της Καμπυλίας» θα συναντήσει αντιδράσεις. Το 1940, η κυβέρνηση της Αλγερίας θα απαγορεύσει την εφημερίδα και θα φροντίσει να μη ξαναβρεί δουλειά ο Καμύ.

Εγκαθίσταται στο Παρίσι και εργάζεται ως γραμματέας σύνταξης στην εφημερίδα Paris-Soir. Εκείνη την περίοδο θα δημοσιεύσει τον «Ξένο» («L’ etranger», 1942) και το δοκίμιο «Ο μύθος του Σίσυφου» («Le mythe de Sisyphe», 1942) και θα αναπτύξει τις φιλοσοφικές του θέσεις. Σύμφωνα με την δική του άποψη περί ταξινόμησης του έργου του, αυτά τα έργα υπάγονται στον «κύκλο του παραλόγου» -ο οποίος θα συμπληρωθεί αργότερα με τα θεατρικά έργα «Η παρεξήγηση» («Le malentendu») και «Καλιγούλας» («Caligula», 1944).

Το 1943 προσλαμβάνεται ως αναγνώστης από τον εκδοτικό οίκο Gallimard και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας Combat («Η μάχη») όταν ο Π. Πια κλήθηκε να προσφέρει από άλλες θέσεις στη Γαλλική Αντίσταση. Συνεχίζει το λογοτεχνικό έργο με της παραγωγή του «κύκλου της εξέγερσης», που περιλαμβάνει ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματά του, την «Πανούκλα» (1947), αλλά και άλλα έργα, λιγότερο δημοφιλή: «L’ etat de siège» (1948), «Οι δίκαιοι» (1949) και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος» («L’ homme révolté») (1951).

Το 1952 έρχεται σε ρήξη με τον Ζαν Πωλ Σαρτρ με την δημοσίευση στο περιοδικό Μοντέρνοι καιροί (Les Temps modernes) του άρθρου από τον Ανρί Ζανσόν (Henri Jeanson) που προσάπτει στην εξέγερση του Καμύ ότι είναι «εκ προθέσεως στατική». Το 1956, στο Αλγέρι, πρότεινε την «πολιτική ανακωχή» ενώ μαινόταν ο πόλεμος. Εκδίδει την «Πτώση» («La chute»), ένα απαισιόδοξο βιβλίο.

Ο Καμύ βρίσκει τον θάνατο στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, στο Πτι Βιλμπλεβέν της Υόν, όταν ο οδηγός και συγγενής του στενού του φίλου Γκαλιμάρ παρεκκλίνει της πορείας του και ρίχνει το αυτοκίνητο μάρκας Facel-Vega σε ένα δέντρο. Οι εφημερίδες της εποχής κάνουν λόγο για υπερβολική ταχύτητα (130 χλμ/ω), αδιαθεσία του οδηγού ή σκάσιμο του ελαστικού, αλλά ο συγγραφέας Ρενέ Ετιάμπλ διαβεβαιώνει ότι μετά από επίμονες μελέτες είχε στα χέρια του αποδείξεις ότι η Facel-Vega ήταν ένα κινητό φέρετρο -ωστόσο καμία εφημερίδα δε δέχτηκε να τις δημοσιεύσει.

Ο Καμύ ταφικέ στο Λουρμαρέν της Βωκλύζ, όπου είχε αγοράσει μία κατοικία. Στο περιθώριο των κυριάρχων φιλοσοφικών ρευμάτων ο Καμύ επέμεινε στον στοχασμό πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση. Αρνούμενος να εκφράσει ομολογία πίστεως στο Θεό, στην ιστορία ή στη λογική, ήρθε σε αντίθεση με τον χριστιανισμό, το μαρξισμό και τον υπαρξισμό. Δε σταμάτησε ποτέ την πάλη ενάντια στα ιδεολογήματα και τις αφαιρέσεις που αποστρέφονται την ανθρώπινη φύση.

ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΙ

Μετάφραση: Σάββας Στρούμπος

Προσαρμογή κειμένου-δραματουργία: Αναστασία Τζέλλου, Μαρία Γρίβα

Σκηνοθεσία: Μαρία Γρίβα

Σκηνικά: Βαγγέλης Ξώνογλου

Κοστούμια: Χρήστος Μπούφας

Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Δαλέζης

Βοηθός σκηνοθέτης: Ελευθερία Τσάκουρη

Φωτογραφίες: Ελευθερία Καλπενίδου

Σχεδιασμός αφίσας: Πασχάλης Μουδούρης

Παίζουν: Δημήτρης Κρίκος (Αλεξέι Βοϊνόφ), Αλέξανδρος Κωχ (Μπόρις Αννενκοφ), Αντιγόνη Μπάρμπα (Ντόρα Ντουλέμποφ), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Ιβάν Καλάγιεφ), Γιώργος Σακελαρίου (Στέπαν Φεντόροφ), Ελευθερία Τσακούρη (Μεγάλη Δούκισσα)

Γενική είσοδος: 12 ευρώ

Μειωμένο: 8 ευρώ (φοιτητικό, άνεργοι με επίδειξη ταυτότητας και κάρτα ανεργείας), 5 ευρώ (ατέλειες)

Πληροφορίες-κρατήσεις: 6977051947, 2311251511

Θέατρο: Studio Vis Motrix (πρώην Νέες Μορφές Έκφρασης)

Διεύθυνση: Αγνώστου Στρατιώτη 20 (έναντι Αγίου Δημητρίου)

Παραστάσεις: Πέμπτη-Σάββατο στις 21:15, Κυριακή στις 20:15.

Γιάννης Φραγκούλης