ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Σεπ 29, 2017 Κινηματογράφος 0

PARADISE

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 28/9/2017 στις κινηματογραφικές αίθουσες. Μετά την ανάγνωση αυτής της κριτικής μπορείτε να διαβάσετε τις κριτικές των άλλων κριτικών κινηματογράφου που παρατίθενται μετά από αυτό το κείμενο.

ΣΥΝΟΨΗ

Πάθη ανθρώπων, συγκρουόμενα αισθήματα και πραγματικότητα, με φόντο το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη γερμανική κατοχή στη Γαλλία. Ένας έρωτας που θα  μπορούσε να οδηγήσει στον παράδεισο, βουλιάζει όμως στη κόλαση, όπου οι άνθρωποι δοκιμάζονται σα να ήταν σε ένα τοπίο του Δάντη.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Σπάνια η λέξη «παράδεισος» δηλώνει μία τόσο ζοφερή εικόνα, όπως στη νέα ταινία του Andrei Konchalovsky, όπου οι κραυγές της Ρωσίδας που μόλις έχει συλληφθεί από τους Ναζί ηχούν σα σε ένα ηχείο, μέσα στην ταινία, όταν οδηγείται στο κελί της, στο διάδρομο που έχει φωτογραφηθεί μονοχρωμικά. Η στιβαρή φόρμα του Konchalovsky, έχει μέσα της το ολοκαύτωμα, το οποίο έχει δομηθεί στην ταινία χάρη της απελπισίας.

Εστιάζει κυρίως στις σχέσεις ανάμεσα στους αριστοκράτες ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης και ενός αξιωματικού των Ες Ες, άλλοτε χαλαρές άλλοτε με μεγάλη ένταση. Σε αυτό το χώρο θα αναπτυχθεί μία ρομαντική ιστορία. Οι τόνοι και οι ματιές της ταινίας αλλάζουν για να έχουμε μία σχεδόν επιτυχημένη εικόνα, λίγο ντοκιμαντερίστικη, που ρίχνει τις μαρτυρίες της ανάμεσα στις λέξεις. Μία δύσκολη υποκριτική που δημιουργεί μία στιλπνή εικόνα, όπου επικουρεί η ασπρόμαυρη λήψη, όσον αφορά στη Vysotskaya, βοηθά την ταινία να εστιάσει ιστορικά, κάτι που κάνει πιο  εύκολη τη διανομή της, όπως έχει αποδειχθεί και από άλλες ταινίες, αυτής της θεματικής.

Μετά το «Son of Saul» (2015), του Laszlo Nemes, το πρώτο πρόσωπο του πλάνου που στέκεται επιβλητικά δίνει στο θεατή μία ουσιαστική άποψη για τον τρόμο που προξενούσαν οι Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η καινοτομία είναι να απεικονίσεις αυτό που είναι ήδη κατανοητό, να γίνει ένα  κινηματογραφημένο κομμάτι της ιστορίας που ανυψώνεται πιο πολύ. Χρησιμοποιώντας ενσυνείδητα κλασικές αισθητικές μεθόδους -η επιβολή καλλιτεχνικά σχεδιασμένων ρούχων και η καταρράκωση της όψης που δημιουργούν την εντύπωση μιας ξεχασμένης εικόνας-, το «Paradise» φαίνεται εμφαντικά να επιστρέφει παρά να προχωρά, όμως οι απεικονίσεις του είναι ασυνήθιστες, εναλλάσσοντας τα στατικά πλάνα με την υποκειμενική άποψη, για την καταπίεση των Ναζί στα θύματά τους, μέχρι όλα αυτά να συναντηθούν ξανά κάπου στη μέση. Ανάμεσα στα άλλα, ο «παράδεισος» αναφέρεται σε ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο. Όσο λιγότερο αναφέρεται σε αυτό τόσο λιγότερο ξεκάθαρο γίνεται το θέμα, ανεξάρτητα αν πιστεύουμε στη ρητορική του.

Βλέπουμε το τι έχει γίνει το 1942, όπως διευκρινίζεται η μετανάστρια, Όλγα, η οποία συμμετέχει στη γαλλική αντίσταση, συνελήφθη από την Γκεστάπο επειδή φιλοξενούσε δύο παιδιά Εβραίων στο διαμέρισμά της, στο Παρίσι. Η περίπτωσή της έχει ανατεθεί Στο Ζιλ, Γάλλο και συνεργάτη των Ναζί, έναν ακόλαστο άντρα που θέλει να έχει την Όλγα προσβλέποντας και σε ερωτικά οφέλη. Όταν απότομα πέφτει έξω στη διαδικασία, αυτή ήδη έχει οδηγηθεί σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, στο οποίο εξασκείται μεγάλη βία, όπου βρίσκει δύο γνωστούς της, και αυτός είναι ένας λόγος να φοβάται το χειρότερο.

Ο Ζίουλ είναι ένα από τα τρία πρόσωπα που μιλούν κατευθείαν στην κάμερα, σε παράλληλη αφήγηση, και είναι ένα πλαίσιο που, μέσα από ένα γενναιόδωρο δρόμο, από το σπίτι μέχρι τη δουλειά του, φαίνεται καταρχάς σαν παράξενος και θερμοκέφαλος, σε μία ταινία που στα 131 λεπτά εμπιστευτικά αλλά και απρόσεχτα ψάχνει τον αφηγηματικό της πυρήνα. Αποδεικνύεται ότι το κρίσιμο κλειδί, για να ξεκλειδωθεί η συνάφεια και η απήχηση αυτών των αινιγματικών καταστάσεων, μετά από τις συνομιλίες που ακολουθούν τα γεγονότα, οι οποίες εναλλάσσονται από τη σκοτεινή Όλγα και στο γοητευτικό Χέλμουτ, το πολλά υποσχόμενο άντρα των Ες Ες, που έχει τοποθετηθεί εκεί με τις ευλογίες του ίδιου του Χάινριχ Χίμλερ, μία εκκεντρική φιγούρα στην ταινία, σε μία νευραλγική θέση στο στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου βρίσκεται η Όλγα.

Η Όλγα και ο Χέλμουτ αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον, θυμούνται την έλξη που έζησαν στα καλοκαιρινά παιχνίδια, τα περασμένα καλοκαίρια, μία νοσταλγία που λειτουργεί σαν αντίβαρο στην ταινία. Όταν αυτή η σχέση αναζωπυρώνεται και έρχεται στην επιφάνεια, στο δεύτερο μισό της ταινίας, τότε θα έχουμε ένα δυναμικό μελόδραμα με φόντο το 1940 και τις δυνατές στιγμές του. Τίποτε από όλα αυτά δεν αναμένονται από την ανάλυση των χαρακτήρων, ενώ η ταινία τείνει να ξεδιαλύνει μόνο το συναισθηματικό τοπίο. Ο Χέλμουτ βρίσκεται ανάμεσα στην κυνική ιδεολογία των Ναζί και στην απογυμνωμένη υπερηφάνειά του, όταν αρνείται να κάνει την αυτοκριτική του, ενώ η Όλγα χωρίς πάθος περιγράφει τον εσωτερικό της κόσμο που δοκιμάζεται, όταν αναρωτιέται πόσο έχουν επηρεάσει ο Μπραμς και Τολστόι το Χέλμουτ, ο οποίος τους ξέρει και τους θαυμάζει.

Και στους δύο ηθοποιούς στο πρόσωπό τους φαίνεται η ευλογία, έτσι όπως τους  αποτυπώνει η κάμερα του Alexander Simonov, είναι άξιοι παρατήρησης, η υποκριτική τους συμπληρώνεται με τις σιωπές τους και τα αποτυπωμένα αισθήματα στο πρόσωπό τους. Υποστηρίζονται από δορυφόρους όπως ο ανοικτός φίλος του Χέλμουτ, η αξιωματικός Ντίντριχ, ανήσυχη και παλλόμενη από τα ομοφυλοφιλικά πάθη της. Οι άλλοι ρόλοι είναι πολύ δευτερεύοντες και περνούν στη λήθη, βοηθούν μόνο στον προσδιορισμό των κεντρικών χαρακτήρων.

Ο παράδεισος, λοιπόν, έρχεται να βρει την κόλαση του Δάντη, την οποία ζουν τα δρώντα πρόσωπα της ταινίας, ενώ η θέληση και το πηγαίο συναίσθημά τους είναι διαμετρικά αντίθετα από αυτή την επίγεια κόλαση, μας δείχνουν το δρόμο για τον παράδεισο που θα ήθελαν να ζήσουν αλλά, τόσο οι συνθήκες όσο και οι ψυχικές αναστολές τους, τους φράζουν το δρόμο για να μη φτάσουν ποτέ στο ανείπωτο στόχο τους.

Η διάφανη εικονογράφηση του Simonov είναι ένα αξιοσημείωτο σημείο, απρόσμενα ομορφαίνει την όψη του τρόμου και «ζωγραφίζει» τη σοβαρότητα και την ειλικρίνεια. Τα πρόσωπα, έτσι όπως γεμίζουν το καρέ, είναι η αντανάκλαση του εφιάλτη που η ταινία θέλει να αναπαραστήσει.

ΑΛΛΕΣ ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Κριτική Χρήστος Μήτσης (Αθηνόραμα)

Η στιλιζαρισμένη προσέγγιση του Κοντσαλόφσκι διαθέτει μια οπτική­ μεγαλοπρέπεια, η οποία, βοηθούμενη από τις «κατά μέτωπο» εξομολογήσεις, παραμένει γειωμένη, χωρίς μεγαλοστομίες και κορόνες. Αλλά αυτή η περίεργη μείξη μεταφυσικής, ερωτικής ιστορίας, ιστορικής κριτικής και ψυχολογικής­ ανάλυσης παραμένει μέχρι τέλους αμήχανη, μπερδεμένη ανάμεσα σε φλύαρους μονολόγους (και διαλόγους), κοινότοπες διαπιστώσεις κι επαναλαμβανόμενες ιδέες. Έτσι, χωρίς να προσθέτει οτιδήποτε καινούργιο στα πολεμικά δράματα και στις σινε-μελέτες περί των ανθρωπίνων φρικαλεοτήτων, το τελικό αποτέλεσμα απλώς επιβεβαιώνει τη σκηνοθετική επιδεξιότητα του 80χρονου πλέον Κοντσαλόφσκι… Περισσότερα

Κριτική Τάσος Χατζηευφραιμίδης (flix.gr)

Από την άλλη μεριά, όμως, ο Κοντσαλόφσκι καταφέρνει να στήσει μια στιβαρή παραβολή για τη γενεαλογία του Κακού, αντιμετωπίζοντας όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές της τραγικής αυτής συγκυρίας ισότιμα κι αντικειμενικά, προσπαθώντας να ρίξει φως στα κίνητρα πίσω από καθέναν από τους ήρωές του, χωρίς προκαταλήψεις και γρήγορα συμπεράσματα. Κι είναι αυτή η διαπίστωση ότι ακόμα και τα τέρατα μπορούν να εκτιμούν τον Τσέχοφ και τον Μπραμς στα ιδιαίτερα διαμερίσματά τους, όταν λίγα μέτρα πιο πέρα αποδεκατίζονται χιλιαδες άνθρωποι, που κάνει την ταινία του εφιαλτική, διαχρονική και ταυτόχρονα επίκαιρη… Περισσότερα

Κριτική Τατιάνα Καποδίστρια (tospirto.net)

Τελικά, αν και η ταινία απέσπασε βραβείο σκηνοθεσίας στη Μόστρα, είναι η υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία του Αλεξάντρ Σιμόνοφ που φέρει την ταινία, υπογραμμίζοντας την κλειστοφοβική ατμόσφαιρα με εξαίρετες φωτοσκιάσεις και μια παλιομοδίτικη πατίνα εποχής, που σιγοντάρεται από την επί τούτου «φθορά» του φιλμ… Περισσότερα

Κριτική Θόδωρος Γιαχουστίδης (moviesltd.gr)

Ο Γάλλος είναι δοσίλογος, ναι, εκμεταλλεύεται τη θέση του για να κερδίσει σεξουαλικά οφέλη, ναι, αλλά είναι και υποδειγματικός οικογενειάρχης και πρότυπο για τον γιο του!!! Έτσι νομίζει. Έτσι πιστεύει. Για αυτό προσπαθεί να μας πείσει. Η Ρωσίδα παλεύει για την αντίσταση, ναι, αλλά δεν λέει όχι στο να ζήσει (έστω για λίγο) ως άνθρωπος, ως υπηρέτρια του Ναζί αξιωματικού, μια αιχμάλωτη με προνόμια. Ο Ναζί δεν βλέπει τη θηριωδία. Τη μεταφράζει ως μέσο για τον τελικό σκοπό, που δεν είναι άλλος από τον… παράδεισο! Κι όλα αυτά αποτυπωμένα με υπέροχο ασπρόμαυρο, με άψογο στιλιζάρισμα και με δεδομένη την ικανότητα του Konchalovsky να φέρνει εις πέρας ακόμα και το πιο παράξενο και ενδεχομένως δύσκολο εγχείρημα! Πολύ δυνατή ταινία, που πέρα όλων των άλλων, δίνει και μπόλικη τροφή για σκέψη. Γιατί κοιτάζει πέρα από τη φρίκη… Περισσότερα

Κριτική Στράτος Κερσανίδης (kersanidis.wordpress.gr)

Θα ξεκινήσουν μια θυελλώδη και καταστροφική σχέση και ο Χέλμουτ θέλοντας να τη σώσει αποφασίζει να δραπετεύσει μαζί της στην Νότια Αμερική. Ενώ αρχικά συμφωνεί τελικά αλλάζει γνώμη και θέλοντας να σώσει τη ζωή μιας Εβραίας, της Ρόζα, αποφασίζει να πάρει τη θέση της στο θάλαμο αερίων. Δυνατή ασπρόμαυρη ταινία από έναν μεγάλο ρώσο σκηνοθέτη… Περισσότερα

Κριτική Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Lifo)

Ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας του παραδείσου διατυπώνεται άλλοτε με αφαίρεση και άλλοτε με ωμότητα, καθώς οι τρεις τους διασταυρώνονται περίτεχνα και κουραστικά σε ένα φιλμ με αναμφισβήτητες αρετές, επαναλήψεις και περιττές περιγραφές… Περισσότερα

Κριτική Γιώτα Τσιορβά (cinepivates.gr)

Αν και ερμηνευτικά δεν απογειώνεται καταφέρνει τελικά να κρατήσει τον θεατή στον ρυθμό του για το εξαιρετικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η ανάγνωση των σκέψεων και των κινήτρων εκείνων που υπήρξαν πρωταγωνιστές στην φρίκη. Λειτουργεί ως υπενθύμιση προς αποφυγή… Περισσότερα

ΠΡΑΔΕΙΣΟΣ

(RAY)

(PARADISE)

Σκηνοθεσία: Andrey Konchalovskiy

Σενάριο: Andrey Konchalovskiy, Elena Kiseleva

Φωτογραφία: Aleksandr Simonov

Μοντάζ: Sergey Taraskin, Ekaterina Vesheva

Μουσική: Sergey Shustitskiy

Παραγωγοί: Florian Deyle, Andrey Konchalovskiy

Παίζουν: Yuliya Vysotskaya (Όλγα), Peter Kurth (Χανς Κράουζ), Viktor Sukhorukov (Χάινριχ Χίμλερ), Philippe Duquesne (Ζίουλ), Thomas Darchinger (φωνή του Χάινριχ Χίμλερ), Jean Denis Römer (Σούλμαν), Jakob Diehl (Φόγκελ), Christian Clauss (Χέλμουτ), Caroline Piette (Ζιουστίνα), Vera Voronkova (Ρόζα)

Χώρα παραγωγής: Ρωσία, Γερμανία

Έτος παραγωγής: 2016

Γλώσσα: ρώσικα, γερμανικά, γαλλικά, γίντις

Διάρκεια: 130΄

Είδος: δράμα, πολεμική

Ημερομηνία εξόδου: 28/9/2017

Εταιρεία διανομής: Seven Films.

Περισσότερες πληροφορίες για τους συντελεστές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά: διαβάστε εδώ.

Για να βρείτε που παίζεται η ταινία πηγαίνετε εδώ.

• Κριτικές ταινιών