ΝΑ ΒΡΟΥΜΕ ΤΡΟΠΟ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΑΙΝΙΕΣ

Μαρ 08, 2020 Κινηματογράφος 0

επιμέλεια: Γιάννης Φραγκούλης*

Ένα μικρό απόσπασμα της ομιλίας του Σταύρου Τσιώλη, στο συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας (ΟΚΛΕ), που έγινε στα Φιλιατρά, το 1999. Ο αναγνώστης, μέσα από τον παρορμητικό λόγο και το γνωστό στυλ του, μπορεί να διακρίνει κάποιες μεγάλες αλήθειες που αφορούν στον ελληνικό κινηματογράφο. Κάποια πράγματα μπαίνουν στη θέση τους και μπορούν να προβληματίσουν το θεατή που αγαπά τον κινηματογράφο αυτής της χώρας.

«Στη Θεσσαλονίκη πρότεινα τη μετριότητα σα λύση (σ.σ. εννοεί στη συνέντευξη τύπου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ). Είπα, δηλαδή, ότι είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε στη μετριότητα. Αυτή τη στιγμή επιτελείται ένα οικονομικό θαύμα στη χώρα μας, με τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη.

Αυτό το κάνουμε μέτρια, όμως. Σήμερα δεν είναι η εποχή που μπορούμε να κάνουμε μεγάλες επενδύσεις. Δεν είμαστε ένας λαός βασανισμένος. Μεγάλο κινηματογράφο μπορούν να κάνουν οι Γιουγκοσλάβοι, όχι εμείς. Ειπώθηκε ότι δυο άνθρωποι, ακριβώς με το χάραμα της δεκαετίας του ’50, έδωσαν τη μοιραία ώθηση στον κινηματογράφο: Ο σεβαστός Φιλοποίμων Φίνος και ο σεβαστός Γρηγόρης Γρηγορίου, από εκεί διαμορφώθηκε το κοινό και ακολούθησε το ρεύμα που λεγόταν εμπορικός κινηματογράφος. Εγώ να βάλω και ένα τρίτο πρόσωπο, που παρουσιάζεται νωρίς σε μία κριτική για το «Χώμα βάφτηκε κόκκινο», που καθορίζει και αλλάζει τη ζωή μου. Ενώ είμαι θαυμαστής αυτού του κινηματογράφου, εκεί βλέπω την ανατροπή, τη ρίζα του ψέματος και σηκώνομαι και φεύγω.

Ο Βασίλης Ραφαηλίδης, λοιπόν, είναι ένοχος για ότι καλό, μεγάλο και καταστροφικό συνέβη στον ελληνικό κινηματογράφο, όταν το 1970 παίρνει τα λόγο: «Ζήτω ο κινηματογράφος των διανοούμενων, κάτω ο κινηματογράφος των τετριμμένων». Δε δέχεται ο Βασίλης, πλέον, τους ηθοποιούς που θα φέρουν τον κόσμο μέσα, το Ρίζο, γιατί είναι εύκολο να φέρεις τον κόσμο μέσα. Λες: «Τώρα θα έρθει ο αδελφός μου και θα καθαρίσει.». Περιμένεις να μπει ο γίγαντας που θα καθαρίσει τους μπράβους και μπαίνει ο Ρίζος, το γέλιο είναι εξαντλητικό. Αυτός ο κινηματογράφος δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Λέμε, λοιπόν, ότι το αισθητικό αποτέλεσμα θα καθορίσει την παιδεία και τη μοίρα της τέχνης. Εκεί γεννιέται ο νέος ελληνικός κινηματογράφος.

Δυστυχώς η τηλεόραση δε διαμορφώνει μεγάλους ηθοποιούς. Την τέχνη την πήρε η τηλεόραση από τον κινηματογράφο. Την πρωταγωνίστρια την πήρε από τον κινηματογράφο και συνεχίζει να δανείζεται από τον κινηματογράφο.

Τι ταινία να κάνω εγώ με το Γκλέτσο, δε γίνεται! Τι είναι ο Γκλέτσος, τι να κάνω που θα φέρει εισιτήρια; Γιατί η κυρία Βουγιουκλάκη δε δέχτηκε να κάνει ποτέ μαζί μας κινηματογράφο; Δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις. Αλίκη; Από το κράτος παίρνουμε λεφτά, δεν υπάρχουν άλλοι πόροι, μην παρεξηγηθώ με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, τρέφω το απόλυτο σεβασμό, αν δεν υπήρχε αυτό, δε θα υπήρχε κινηματογράφος. Θα πω αυτό που με τρώει δέκα χρόνια και δεν τολμώ να το πω, θα το πω σήμερα, γιατί με προκαλέσατε με τις ερωτήσεις σας. Το Κέντρο, εδώ και 30 χρόνια, τροφοδοτεί τους κινηματογράφους, ήδη έχει 300 ταινίες. Άντε να αυτοδιαλυθεί! Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα.

Ο Βασίλης λέει να κάνουμε κινηματογράφο που να βλέπεται σε όλη τη γη. Στην προηγούμενη ταινία μου αυτός λέει: «Εδώ δεν έγινε το ιστορικό συνέδριο της Βόλβης;». «Εδώ». «Και που πήγανε αυτοί, αυτοί έπαιξαν παιχνίδι εις βάρος του κοσμάκη». Δε φεύγουν, δεν πάνε στις οικογένειές τους, περνάνε μία κρίση, που να πάνε, έχουν δύο γυναίκες απομονωμένες, δεκαπέντε παιδιά, γέροι γονείς κ.λπ. και ζουν σε μία ουτοπική ελευθερία δύο ημερών, αλλά με την αξιολόγηση, ότι αυτοί που έμεναν εδώ, δεν έχει ξενοδοχεία, ζούσαν σε βάρος του κοσμάκη. Αυτή η ταινία μπορεί να παιχτεί στο εξωτερικό; Δεν ενδιαφέρει κανένα, δεν ξέρουν τίποτε από την ιστορία. Γελάει ο κόσμος (σ.σ. στην Ελλάδα), μπορεί να γελάσει ένας Άγγλος; Όχι. Αυτό είναι κολοσσιαίο. Ο Βασίλης θέλει να απομονώσει αυτή τη στιγμή και αυτό είναι το κομμάτι που μου ανήκει από αυτό το σενάριο, αυτό που έχει δημιουργηθεί και έχει μπει μέσα μου. Μπορούμε να γυρίσουμε τις ταινίες στα αγγλικά και να παιχτούν έξω; Μη σώσουν και πάνε! Θα βρούμε λεφτά για να κάνουμε κινηματογράφο!!

Πρέπει να βρούμε τους τρόπους να κάνουμε ταινίες. Να, λοιπόν, γιατί το Κέντρο πρέπει να μας βοηθήσει στη μεθόδευση να κάνουμε ταινίες. Υπάρχει κάτι κολοσσιαίο: το δικαίωμα στην έκφραση. Αυτό καταχτιέται με αίμα! Δε δωρίζεται!! Αν θέλεις να γίνεις κινηματογραφιστής πρέπει να ξέρεις ότι πρέπει να είσαι πολεμιστής, να χειρίζεσαι μυδραλιοβόλο, δεν μπορεί να είσαι μόνο μία ευαίσθητη ψυχή!

Είμαστε όλοι κινηματογραφιστές, σύμφωνα με την ιερή ρήση -όπως και η μνήμη- του Χρήστου Βακαλόπουλου, είμαστε όλοι κινηματογραφιστές, είναι μία βασανισμένη συνείδηση και όσοι είμαστε εδώ είμαστε βασανισμένες συνειδήσεις. Πρέπει το Κέντρο να μας αφήσει να ζούμε ή να πεθάνουμε.

Εάν δε βρούμε τον τρόπο να κάνουμε ταινίες, να μην κάνουμε, δεν τις χρειάζεται κανένας αυτές που κάνουμε!!

*Αυτό το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Αθηναϊκή», τη Δευτέρα 23 Αυγούστου 1999.

• Αναφορές