filmandtheater ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ

ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ

Ιαν 10, 2019 Κινηματογράφος 0

του Γιάννη Φραγκούλη

Στις 10/1/2019 στις κινηματογραφικές αίθουσες.

ΣΥΝΟΨΗ

Ένα ντοκιμαντέρ για τη Θηρασιά τις μέρες που προετοιμάζεται ο εορτασμός της Παναγίας. Μία απλή αφήγηση που μας βάζει βαθιά μέσα στον πυρήνα της ζωής του Ανθρώπου.

Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Το ντοκιμαντέρ του Ζαχαρία Μαυροειδή, «Στο σώμα της», επικεντρώνει σε ένα μικρό κομμάτι της Σαντορίνης, τη Θηρασιά. Πιο συγκεκριμένα σε μία περίοδο της εορτής της Παναγίας. Το ξερό τοπίο, οι απλοί άνθρωποι, οι προετοιμασίες χωρίς άγχος, όλα αυτά είναι μία τελετή. Ο ρυθμός είναι βιωματικός και η δόνηση της ψυχής γίνεται όλο και πιο έντονη όσο η αφήγηση εξελίσσεται. Μέχρι το ανώτερο σημείο της που δεν είναι άλλο από τη λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου.

Θα γυρίσουμε αρκετά χρόνια πίσω. Όταν ο Σταύρος Τορνές και ο Κώστας Σφήκας έκαναν το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, το «Θηραϊκό όρθρο». Η απλότητα του τοπίου έχει μεταφερθεί στην απλότητα της ψυχής. Όσο απλές είναι οι προσλαμβάνουσες των ερεθισμάτων τόσο απλή είναι και η ζωή αυτών των ανθρώπων. Ο βιωματικός ρυθμός, ο ίδιος ρυθμός και στην άλλη. Αυτή του Τορνέ και του Σφήκα έπαιρναν μία απλή μορφή της ζωής της Σαντορίνης. Ο Μαυροειδής παίρνει τον αντίκτυπο αυτού του νησιού.

Νομίζει κανείς ότι η κοσμοπολίτικη Σαντορίνη είναι αλλού, όχι απέναντι στη Θηρασιά. Είναι απούσα και, συγχρόνως, παρούσα. Αυτή η αντίστιξη αναπτύσσει το ιδεολογικό υπόβαθρο της ταινίας. Δυναμώνει την έννοια της απλότητας για να αποδώσει το μεγαλείο της ψυχής. Οι γρήγοροι ρυθμοί, από την μία, οι αργοί ρυθμοί του ανθρώπου που θέλει να απολαύσει την κάθε στιγμή της ζωής του, από την άλλη. Η σύγχρονη τεχνολογία με τα απλά μέσα επιβίωσης, η πολυτέλεια με το απλοϊκό, το ξέφρενο γλέντι με τη χαρά που έρχεται από τις θύμησες, το ξεφάντωμα με τον απλό τρόπο ζωής που γίνεται, αίφνης, περίπλοκος, το μέρος με το όλο. Οι αντιθέσεις της κοσμοπολίτικης Σαντορίνης με τη μοναχική Θηρασιά. Μόνο που από τη Σαντορίνη δεν μπορεί να δεις τη Θηρασιά, γιατί έχεις τυφλωθεί από την επιβεβλημένη ταχύτητα της ζωής, ενώ από τη Θηρασιά τα βλέπεις όλα και μπορείς να τα αγκαλιάσεις, όπως λέει ο παπάς.

Η ταινία παρακολουθεί τους κατοίκους όπως θα τους έβλεπε ένας ράθυμος παρατηρητής. Αποφασίζει να πάρει το ρυθμό τους και να ζήσει τη ζωή τους. Έτσι ξεδιπλώνει το μεγαλείο της απλότητας για να ανακαλύψει το περίπλοκο και πολυδιάστατο της ζωής. Όταν αυτή βιώνεται με ανθρώπινους ρυθμούς. Παρακολουθεί τις προετοιμασίες για τη γιορτή της Παναγίας. Παράλληλα την ασκητική ζωή αυτών των ανθρώπων. Στο μοναστήρι που δεν είναι ένα συνηθισμένο αλλά ένα ασυνήθιστο ίδρυμα, όπου αυτό που είναι ιερό είναι η ίδια η ζωή του ανθρώπου. Πες την εσύ Παναγιά. Το ίδιο είναι. Δεν πρόκειται να τους ενοχλήσεις, μόνο αν τους προβάλεις και τους στολίσεις με επίθετα που δεν ταιριάζουν σε αυτή την περίπτωση.

Η ταινία «ξεδιπλώνεται» με το αϊζεσταϊνικό μοντάζ. Το μέρος και το όλο, η αντίθεση που από δευτερεύουσα γίνεται πρωταρχική, η διαλεκτική που αναπτύσσει το λόγο, το σώμα που γράφει μέσα στο χώρο, το σώμα που γίνεται γραφή, λόγος, αυτό που αναγεννά ότι έχει πεθάνει, το συνδέει με το τωρινό και, με αυτό τον τρόπο, αποδίδεται η Ιστορία αυτού του τόπου. Της Θηρασιάς, της Σαντορίνης -έτσι όπως θα έπρεπε να ήταν-, της Ελλάδας, όλου του κόσμου.

Η ταινία τελειώνει έτσι απλά όπως ξεκίνησε. Με μία απλή τελετή που κρύβει μέσα της τη δυναμική της προσευχής προς τη Μητέρα, τη Γυναίκα, τη Γη, την Παναγιά. Από αυτούς τους ανθρώπους που νοσταλγούν τα παλιά χρόνια που η γη τους φρόντιζε ενώ τώρα κάθεται έρημη και ανήμπορη. Και μετά. Μετά ο θεατής θα πρέπει να σκεφτεί για τον τρόπο που ζει, για το τι είναι η Θηρασιά για αυτόν. Οι πολλές κουβέντες περισσεύουν και ο εσωτερικός μονόλογος είναι αυτός που έχει σημασία, αυτός που γίνεται μεταξύ του Ανθρώπου και του Εγώ του, αυτόν που αυτή η ταινία πυροδοτεί.