ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ

Αυγ 23, 2023 Θέατρο 0

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΧΟΝΟΙΑ

Το τέλος της μικρής μας πόλης: γράφει ο Γιάννης Φραγκούλης

Είδαμε το έργο «Το τέλος της μικρής μας πόλης» στα Μερκούρεια, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων. Ένα έργο του Δημήτρη Χατζή που εκδόθηκε, για πρώτη φορά, το 1953, στην Ουγγαρία. Είναι συλλογή πεζογραφημάτων που θα επανεκδίδεται το 1963 στην Ελλάδα, μετά την προσωρινή παύση της δίωξης του αριστερού πεζογράφου. Είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος ότι σε αυτό το αφήγημα αποτυπώνεται ο εμφύλιος και η καταστροφή και των δύο μερών, τελικά.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ: ΤΟ ΕΡΓΟ

Ο Ορέστης Τάτσης έχει κάνει τη σκηνοθεσία και τη σκηνογραφία. Δεν είναι εύκολο να μεταφέρεις στο θέατρο ένα πυκνό μηνυμάτων αφήγημα. Αυτό που χρειάζεται είναι να υπάρχει ρυθμός που θα αρθρώνει το έργο και θα διατηρεί αμείωτη την προσοχή του θεατή. Ο Δημήτρης Χατζής βάζει σε μια μικρή πόλη όλη την Ελλάδα. Τα δυο πρόσωπα που πρωταγωνιστούν είναι δύο ιδιοκτήτες μικρών ταβερνών. Παράγκες τις ονομάζει. Θέλει έτσι να δείξει το μικρό μέγεθος της μιας και της άλλης πλευράς.

Ο ένας από τους ιδιοκτήτες, ο Τσιάγαλος, βλέπει σαν εχθρό τον άλλον επειδή αυτός έχει αυτά τα χαρακτηριστικά που τον κάνουν αγαπητό σε όλους. Είναι καλός, πράος, πολλές φορές δεν πληρώνεται, κοιτάζει μόνο τη δουλειά του, διαβάζει την καλή πλευρά στον κάθε άνθρωπο. Το κυριότερο είναι ότι δεν κατάγεται από αυτή την πόλη. Έχει έρθει από την Πελοπόννησο. Για την καταγωγή του και για την αιτία της μετοίκησής του δε μιλά. Το παρελθόν είναι σκοτεινό. Κατά συνέπεια, μπορεί να είναι εγκληματικό στοιχείο. Είναι ένας Άλλος.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ: Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ

Το πιο ουσιαστικό στοιχείο της αφήγησης, στο «Το τέλος της μικρής μας πόλης», είναι ο ξένος, ο Σπούργος. Με αυτή την ιδιότητα έχουν ασχοληθεί πολλοί συγγραφείς, όπως και αρκετοί ψυχολόγοι και πολιτικοί. Ο Άλλος μας φοβίζει, είναι ο μαγνήτης που τραβά όλο το μίσος μας. Γιατί όμως; Αυτό δεν το ξέρουμε αφού, ουσιαστικά, δε το γνωρίζουμε καθόλου. Αυτό που φοβόμαστε είναι το κακό που προβάλλουμε σε αυτόν. Με αυτή την έννοια, αυτό το θέμα έχει διαχρονική σημασία.

Ο Άλλος και ότι αυτός συσσωρεύει πάνω του είναι το κεντρικό θέμα της αφήγησης. Ο αντίζηλος θα ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου. Αυτό όμως θα είναι και το δικό του τέλος. Το μέρος που είναι οι δύο παράγκες θα εκσυγχρονιστεί και το επιχειρηματικό ενδιαφέρον θα φέρει ένα άλλο κέντρο διασκέδασης, σύγχρονο. Ο κόσμος πλέον θα περιφρονεί τις δύο παράγκες.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο ταβερνιάρηδων παρομοιάζεται με μια σειρά από αντίπαλες αξίες που έχουμε συναντήσει στην ιστορία. Θα αναφέρουμε τα πιο σημαντικά: Οι κόντρες μεταξύ πολιτικών αντιπάλων, οι εθνικοί διχασμού, οι εμφύλιοι πόλεμοι, ο ντόπιος και ο μετανάστης, αυτός που ραδιουργεί και αυτός που κάτι έχει πετύχει. Ο Δημήτρης Χατζής αναφέρεται ουσιαστικά στον εμφύλιο πόλεμο. Εμείς μπορούμε εύκολα να μετατοπίσουμε την αφήγησή του στο σήμερα σε μια έντονη αντιπαλότητα, όπως είναι μεταξύ ντόπιων και μεταναστών.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ: Ο ΡΥΘΜΟΣ

Έχουμε, λοιπόν, μια άλλη ανάγνωση της ιστορίας. Η θεατρική απόδοση αυτής της αφήγησης απαιτεί ένα πολύ καλό ρυθμό. Αυτός όχι μόνο θα κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή, πολύ περισσότερο θα τον ωθήσει να προεκτείνει το θεατρικό κείμενο και να το εμπλουτίσει με τα δικά του βιώματα. Η ανάγνωση της ιστορίας, σε τρίτο επίπεδο, θα παράγει ένα πολύ σημαντικό ιδεολογικό αφήγημα.

Στην παράσταση «Το τέλος της μικρής μας πόλης» που σκηνοθέτησε ο Ορέστης Τάτσης δεν υπήρχε αυτός ο ρυθμός. Ούτε ως εσωτερικός ούτε ως σκηνικός. Ο πρώτος μπορεί να παραχθεί μέσα από την εκφορά του λόγου και τον τόνο που υπάρχει στα σκηνικά πρόσωπα. Ο δεύτερος είναι προϊόν των σκηνοθετικών ευρημάτων, γνωστών από διάφορες θεατρικές παραστάσεις. Και στους δύο υπάρχει το στοιχείο της αλλαγής του ύφους, είτε αυτό αναφέρεται στο λόγο ή στην αναπαράστασή του.

Σε αυτή την παράσταση αυτές οι αλλαγές ήταν πολύ περιορισμένες. Ο πράος ταβερνιάρης δεν μπορεί να είχε εξάρσεις. Ο άλλος, όμως, είναι προφανές ότι μπορεί να ήταν μέρος του λόγου του οι οποιεσδήποτε εναλλαγές της έντασης. Ο δήμαρχος ήταν ο μόνος που έβγαζε αυτό το ρυθμό στον οποίο αναφερθήκαμε. Οι υπόλοιποι ακολουθούσαν μια ισοτονική εκφορά του λόγου τους.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ: ΤΑ ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τα σκηνικά ήταν μινιμαλιστικά. Έτσι ήταν εύκολο να παραπέμψουν στο χθες και στο σήμερα, στην πραγματικότητα και σε μια υποκειμενική άποψη της ιστορίας. Βοηθούσαν το θεατή να κάνει αναγωγές. Αλλά, από μόνα τους δεν κατάφεραν να σώσουν την κατάσταση. Η μουσική βοηθούσε στο να παραχθεί ένας ρυθμός, αλλά η επιθεωρησιακή της δομή ήθελε υποστήριξη από τη θεατρική απόδοση που δεν την είχε.

Το κείμενο του Δημήτρη Χατζή μετέδωσε τη δύναμή του. Ο θεατής μπορούσε να δει κάποια στοιχεία του, ήθελε όμως βοήθεια για να φτάσει στον πυρήνα του θέματος, να το αποκωδικοποιήσει.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ

Συγγραφέας: Δημήτρης Χατζής

Σκηνοθεσία: Ορέστης Τάτσης

Βοηθός σκηνοθέτης: Άννια Μπούτνιοκ

Διασκευή: Έλσα Ανδριανού

Μουσική: Θέμος Σκανδάμης

Στίχοι: Έλσα Ανδριανού, Θέμος Σκανδάμης

Τραγούδια-μουσική σύνθεση: Θέμος Σκανδάμης

Σκηνογραφία: Ορέστης Τάτσης

Βοηθός σκηνογράφος: Δώρα Νάτση

Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Βοηθός ενδυματολόγος: Αφροδίτη Μήτση

Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα

Παίζουν: Άρης Ταμπαλίκας (αφηγητής, μηχανικός), Γιάννης Κοτσαρίνης (Σπούργος), Στάθης Κόκκορης (Τσιάγαλος), Γιάννης Κοντός (δήμαρχος, πολίτης), Αντώνης Χρήστου (δικηγόρος, αστυνόμος), Βασίλης Λαγδάς (μουσικός επί σκηνής)

Παραγωγή: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων

Θέατρο: Ανοιχτό θέατρο Μάνος Κατράκης, Συκιές, Θεσσαλονίκη

Ημερομηνία παράστασης: 21/8/2023.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ-ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΑΡΘΡΩΝ

Διαβάστε τις κριτικές θεάτρου

Δείτε τα βίντεο που έχουμε δημιουργήσει